Ebook Atlas bitew do historii wojskowości starożytnej mobi,epub

�ć flankową pozycję w oddalonej o 2 km dolinie Wrany, skoro dysponowali dobrą pozycją na wzgórzu, z której mogli ubezpieczać drogę do Aten. Do tak finezyjnych posunięć - skądinąd zupełnie niepotrzebnych - nie było zdolne pospolite ruszenie. Natarciu Persów w kierunku doliny Wrany przeczy także położenie Soros, które znajduje się w odległości 1,5 km. Delbrück próbuje rozwiązać ten problem, twierdząc, że właśnie tam zapędził się pościg, więc wszystkich poległych nie pochowano na polu bitwy, ale przyniesiono ich tam, gdzie zginęli ostatni, co w tym przypadku całkowicie nie wchodzi w rachubę. Rzecz jasna nie ma także żadnego powodu, dla którego pościg miałby zatrzymać się pośrodku zupełnie płaskiej równiny. Podstawowym zastrzeżeniem Delbrücka w stosunku do teorii, że walka odbyła się na równinie, o czym wspomina Herodot i co przyjmuje moja koncepcja, jest fakt, iż w takiej sytuacji atak perskiej jazdy musiałby zakończyć się okrążeniem skrzydła Ateńczyków. W powyższych artykułach wykazałem już jednak, że Persowie nie mieli w zwyczaju koncentrować konnicy na skrzydłach - oddziały kawalerii zwykli ustawiać razem z piechotą wzdłuż całego frontu. Poza tym morska ekspedycja nie mogła dysponować liczną kawalerią. Perska konnica pod Maratonem nie miała zatem większego znaczenia. Z pozostałymi hipotezami można rozprawić się nieco szybciej. Najstarsza z nich - autorstwa Dunckera (,,I" na mapce 1) - opiera się na szczegółach topograficznych i lokuje bitwę na lewym brzegu potoku Charadra, ale od czasów odkrycia zbiorowej mogiły Ateńczyków więcej się nad nią nie dyskutuje. Równie nieprawdopodobne są hipotezy Grundyego (Great Persian War, s. 179 i nn.) i Macana w jego edycji Herodota (,,IV" na naszej mapie), Zakładają oni zgodnie, że Ateńczycy ustawili się nie tyle w dolinie rzeki Wrany, co Aulony. Ed. Meyer (Gesch. d. Altert. III, s. 328, ,,V" na naszej mapie) jako pierwszy zauważa, że Grecy musieli stanąć na Agrieliki, ale idąc za przykładem Delbrücka, lokuje pole bitwy u stóp wzgórza. Jego teoria również nie zgadza się z położeniem Soros. Patrz szerzej: Cheroneja. DOPISEK DO BITWY POD MARATONEM Powyższy opis bitwy pod Maratonem był już w druku, gdy dowiedziałem się o szczegółowym i bardzo rozsądnym opracowaniu krytycznym, które problemowi rzeczonego starcia poświęcił G. de Sanctis (w: Rivista di Filologia e dIstruzione classica, nuova serie, anno III, fase. 1). Tak jak ja jest on zdania, że Ateńczycy stali na wzgórzu Agrieliki, próbuje jednak połączyć położenie Soros z założeniem, iż bitwę stoczono tuż u podnóża Agrieliki, zwracając uwagę na fakt - co sugeruje moja teoria - że nad potokiem Charadra Persowie mogli po raz kolejny podjąć walkę i tutaj także, podobnie jak w starciu w pobliżu okrętów, Ateńczycy mogli ponieść znaczące straty. Z tego powodu Soros wzniesiono pośrodku, pomiędzy dwoma polami bitwy. Jest to bardzo przekonująca hipoteza i muszę pozostawić czytelnikowi decyzję, czy moja propozycja wydaje mu się trafniejsza. Kromayer II. ARTEMIZJON MAPKA 3 I 4 Oddziały ulokowane pod Artemizjonem i Termopilami miały za zadanie zatrzymać pochód Persów na tej samej wysokości na lądzie i morzu. Kontakt między pozycjami utrzymywały lekkie i szybkie okręty (Herodot, VIII, 21). Upadek jedej z nich pociągnął za sobą klęskę drugiej. 1. ŹRÓDŁA I LITERATURA Źródło podstawowe: Herodot, VII, 179-195; VIII, 1-23. Źródło drugorzędne: Diodor Sycylijski, XI, 12 i 13. Literatura specjalistyczna: Lölling, Artemision, Mitteil. d. deutschen arch. Instituts. Athen, Bd. VIII, s. 7 i nn., 1883. Bury, The campaign of Artemision and Thermopylae, Ann. of Br. school. at Athens, vol. II, s. 83 i nn., 1895/96. Tenże, A hist. of Greece, 1895/96, s. 273, 1900. Wace, The topography of Pelion and Magnesia, Journ. Hell. Studies, vol. 26, s. 144, 1906. Wilcken, ,,Hermes" 41, 103, 1906 i 42, 12, 1907. Tarn, The fleet of Xerxes, J. Hell. St., vol. 28, s. 221,1908. Meurer, wiceadmirał, Seekriegsgeschichte, 1925. Mapa przeglądowa opiera się na austriackiej mapie Grecji w skali 1:300 000, mapy topograficzne natomiast na nieopublikowanych materiałach austriackiego Kriegsarchiv, które mi uprzejmie udostępniono. 2. PRZEBIEG WYDARZEŃ Grecka flota wraz z 53 ateńskimi trierami, które dołączyły nieco później, liczyła 280 okrętów. Zajęła pozycję w pobliżu świątyni Artemidy, niedaleko dzisiejszej wioski Potoki, przy płaskim, piaszczystym wybrzeżu północnej części Eubei, w obecnej zatoce Peuki (położenie świątyni Artemidy ustalił na podstawie inskrypcji Lölling; patrz: mapka 3, ,,Pozycja greckiej floty"). Dostęp do wody pitnej zapewniały jej liczne źródła i potoki (patrz: mapka 4). Trzy statki zwiadowcze stacjonujące pod Skiathos przechwyciła awangarda floty perskiej, która dotarła tutaj z Thermae (pod Salonika