Ebook Kreatywna plastykostymulacja w świetle twórczego funkcjonowania umysłu mobi,epub

ze to myślenie dywergencyjne, natomiast myślenie nietwórcze jest konwergencyjne. Charakterystyczną cechą myślenia twórczego jest użycie analogii, zwłaszcza przeniesienie rozwiązań z jednej dziedziny do drugiej dzięki wykorzystaniu podobieństwa sytuacji problemowych lub gotowych pomysłów. Rysunek 9. Analogie Simon (1977, za: Nęcka, 2001) założył, że rozwiązanie jakiegokolwiek problemu musi zostać poprzedzone utworzeniem jego poznawczej reprezentacji. Przyjął, że nieczęste występowanie twórczego wglądu jest skutkiem ograniczonej pojemności pamięci krótkotrwałej. Wg Simona wgląd jest możliwy dzięki dwóm równolegle zachodzącym procesom: oswajaniu problemu i selektywnemu zapominaniu. Oswajanie polega na stopniowym uczeniu się struktury problemu, prowadzącym do zmiany sposobu reprezentowania go w umyśle, ma w szczególności - do uproszczenia jego opisu. Dzięki selektywnemu zapominaniu pozbywamy się niepotrzebnych elementów opisu problemu, ignorujemy informacje, które albo nie są ważne, albo wprowadzają niepotrzebny nadmiar. Łączne działanie procesów oswajania i selektywnego zapominania sprawia, że poznawcza reprezentacja problemu w umyśle staje się wystarczająco prosta, aby można ją było w całości pomieścić w bardzo niepojemnym magazynie pamięci krótkotrwałej (Nęcka, 2001). Davidson i Strenberga (1984, za: Nęcka, 2001) w swojej koncepcji procesu twórczego przyjęli, że poznawczy mechanizm wglądu sprowadza się do selektywności w zakresie trzech operacji intelektualnych: kodowania, porównywania i kombinowania. Selektywne kodowanie polega na oddzieleni informacji istotnych od nieistotnych. Selektywne porównywanie polega na odniesieniu nowo nabytych informacji do wiedzy już posiadanej. Selektywne kombinowanie prowadzi do wglądu, jeśli dwie (lub więcej) porcje informacji połączymy w sposób nietypowy, tworząc nową syntezę ze składników znanym nam od dawna (Nęcka, 2001). 3. Twórcze, czyli kreatywne myślenie Istnieją przynajmniej dwa główne nurty, które prezentują odmienny pogląd co do definicji myślenia twórczego. Nurtu rewizjonistyczny (np. Perkins, Weisberg) twierdzi, iż: ,,myślenie twórcze obejmuje dokładnie takie same procesy psychiczne, jakie występują w innych formach aktywności człowieka" (Nęcka, 1997, s. 182). Uważają oni również, iż tym co stanowi o odrębności myślenia twórczego są jedynie: ,,różnice w zakresie celu i uporządkowania operacji umysłowych, które mają w konsekwencji prowadzić do różnic dotyczących końcowego wytworu procesu myślenia; jeśli wytwór ten nosi znamiona nowości i wartości cały proces uznany zostaje tym samym za twórczy, choć sam w sobie nie jest pod żadnym względem osobliwy" (Nęcka, 1997, s. 182). Nurt alternatywny tzw. egzotycznej teorii procesu twórczego uważają, że ludzie posiadają dwa typy myślenia- jeden odpowiedzialny za poznanie ,,codzienne" i drugi odpowiadający ,,niezwykłym" formą poznania. Ogólnie jednak proces myślenia twórczego nie rożni się zasadniczo od innych rodzajów myślenia, oprócz trzech specyficznych cech: Po pierwsze, proces ten jest sterowany przez skuteczne metody heurystyczne, które pozwalają z dużym prawdopodobieństwem rozwiązać problem. ,,Twórcy (...) znają i umieją operować metodami heurystycznymi, które pozwalają im dostrzegać nowe problemy, analizować je, wytwarzać nowe pomysły oraz skutecznie je sprawdzać" (Kozielecki, 1975, s. 406). Po drugie w procesie myślenia twórczego częściej występuje zjawisko olśnienia, niż w innych rodzajach myślenia. ,,Nie możemy jeszcze odpowiedzieć na pytanie, dlaczego zjawisko olśnienia występuje częściej w procesie myślenia twórczego, niż winnych rodzajach myślenia. Być może, wiąże się to ze strukturą intelektu twórcy, bądź z rodzajem metod heurystycznych, które on stosuje" (Kozielecki, 1975, s. 407). Rysunek 10. Olśnienie Po trzecie myślenie twórcze jest procesem długotrwałym, rozciągniętym w czasie. ,,Proces twórczy wymaga silnej motywacji, niezwykłej wytrwałości i dyscypliny wewnętrznej. Często twórca odkrywa nowe zjawisko tylko dlatego, że myślał nad nim dłużej niż inni" (Kozielecki, 1975, s. 407). Proces kojarzenia stanowiący podstawę myślenia twórczego przebiega stosunkowo wolno, jest jednak długotrwały, co powoduje, iż asocjacje są oryginalne, rzadko spotykane. Należy także podkreślić, że ,,odległe kojarzenie - jedyne, jakie wchodzi w grę w myśleniu twórczym - niekoniecznie jest jakimś odrębnym rodzajem procesu psychicznego. Może być jedynie prostą, naturalną konsekwencją zdolności jednostki do budowania wystarczająco długich łańcuchów skojarzeniowych, zorganizowanych według najzupełniej rutynowych praw asocjacji" (Nęcka, 1997, s. 192). Mendick (1962) uważa, że ,,w twórczości mamy do czynienia z kojarzeniem odległym. To metaforyczne określenie ozna