Etyka powinności

Dr hab. Magdalena Środa, prof. UW:

Etyka jest dziedziną filozofii. Ta banalna prawda z wielkim trudem przebija się do opinii publicznej, zwłaszcza że mało kto przechodzi przez kurs etyki w szkołach. (…) Etyka jako dziedzina filozofii rozwija się od, co najmniej, dwóch tysięcy lat. Można mówić o prawdziwym gąszczu materiałów, które składają się na europejską refleksję etyczną. Pierwszą więc i najważniejszą sprawą dla kogoś, kto ten materiał chce uporządkować i uporządkowany przedstawić szerszej publiczności, jest znalezienie jakiegoś drogowskazu, głównej ścieżki prowadzącej przez gęsty, a niekiedy mroczny las tekstów, stanowisk, a zwłaszcza ich metafizycznych czy antropologicznych korzeni. Znaleźć ścieżkę, a potem konsekwentnie nią iść, pokazując zarówno bogactwo krajobrazu, jak i prostotę obranej drogi – oto sztuka!

Autorowi książki „Etyka powinności” w pełni to się udało. Z bogatego słownika etycznych kategorii wybiera jedną – bodaj najważniejszą – „powinność” i czyni ją słowem-kluczem do zrozumienia moralności. Tak zresztą definiuje etykę, jako dziedzinę tego, „jak powinno się postępować”. Rzeczywiście, dla wielu z nas, nie tylko dla etyków, ale i dla laików moralne postępowanie odnosi się przede wszystkim do jakichś powinności. Tylko jakich? Jak odróżnić powinności etyczne od innych? Kto jest ich przedmiotem? Jak je uzasadnić?