Elity kongijskie w poszukiwaniu tożsamości

Książka pozwala na wgląd do warsztatu badawczego polskich afrykanistów i na zdefiniowanie problemów, które leżą w centrum zainteresowania ludów i państw afrykańskich. Jako taka może znaleźć zainteresowanie w szerokim kręgu odbiorców: studentów afrykanistyki, politologii, etnografii i antropologii kulturowej, misjologii i innych: misjonarzy, dziennikarzy, pracowników służby zagranicznej, specjalistów podejmujących pracę w Afryce i polityków.

prof. dr hab. Stanisław Piłaszewicz


Publikacja powstała we współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polskim Towarzystwem Afrykanistycznym.

W książce zrekonstruowany został mechanizm budowania tożsamości przez kobiety zatrudnione w agencjach towarzyskich. Autorka opowiedziała się za teorią ugruntowaną i wywiadem pogłębionym. […]„Praca” w agencji towarzyskiej jest ramą, w której badane kobiety realizują siebie. W tej ramie organizują swoje życie i doświadczają rzeczywistości. […] Wysoko oceniam uzyskany przez autorkę materiał badawczy oraz jego analizę.
Z recenzji prof. dr hab. Marii Flis

Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych, stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii, kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii. To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych.
Analizując polskie tekstów publiczne autorzy używają instrumentarium badawczego wywodzącego się z nauk humanistycznych i społecznych, uwzględniając obecne w polskiej tradycji nurty badawcze oraz specyfikę kontekstu społeczno-kulturowego. Prezentowane w tomie analizy były przedmiotem wspólnych dyskusji, które pozwalały na konfrontację różnych metodyk (dominującym ujęciem okazały się jakościowe metody semiotyczno-lingwistyczne) i metodologii oraz perspektyw teoretycznych (deskryptywna, krytyczna).
Teksty metodologiczne zostały podzielone na trzy kategorie: metody (przedstawiono wybrane metody analizy dyskursu: analizę pola semantycznego, analizę narracyjną, analizę multimodalną, analizę semiotyczną oraz analizy ramowania), perspektywy badawcze (perspektywa krytycznej analizy dyskursu, perspektywa postkolonialna, perspektywa feministyczna oraz perspektywa postfoucaultowskiej analizy dyskursu) a także dwie analizy tego samego materiału.
Prezentowany tom stanowi dobrą ilustrację zastosowania w praktyce badawczej reguł interdyscyplinarności i efektów multidyscyplinarności oraz zestawiania ze sobą różnych punktów widzenia w badaniach nad komunikowaniem publicznym, które jest wdzięcznym polem dla takich ujęć badawczych.
Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą publiczną w Polsce, jej historycznymi odsłonami oraz poszukiwaniem narzędzi dla jej poznawania i analizy.

Autobiografizm jest zjawiskiem pogranicznym, oscylującym między sztuką a życiem, wzniosłością a trywialnością. Choć od kilku dekad podlega systematycznym badaniom oraz cieszy się zainteresowaniem czytelników, twórców i mediów, nie traci „dzikiego” charakteru: przyrasta, zarasta, zmienia się i multiplikuje. Na takim założeniu oparte zostały temat i kompozycja tej monografii, szóstej publikacji w serii Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych. W trzech częściach książki znalazły się artykuły ułożone według klucza pojęciowego, wykrystalizowanego podczas dyskusji, która odbyła się tym razem w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, na wieloznacznym pograniczu. Przebieg debaty podyktował tytuły części: Na pograniczach, Sceny autobiografii, Tożsamość w Polsce. Pierwsza zawiera artykuły opisujące doświadczenie półperyferii i peryferii, prowincji i dawnych kolonii, które układają się w mity reinwencyjne. Druga skupia się na społecznych umiejscowieniach, relacjach międzyludzkich oraz kontekstach autobiografii. Trzecia zaś to opowieść o tożsamości odbitej w opowieściach – celowo lub w pewnej mierze przypadkiem, na marginesie, na zakładce włożonej między spisywane w innym celu narracje.

Książka pt. Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego, autorstwa doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza, prezentuje bezdomność z punktu widzenia „zwykłego obywatela” stykającego się z tą problematyką jako obserwator zewnętrzny otrzymujący informacje z mediów, plotek i obrazów ulicy i na tej podstawie kształtujący swoje „widzenie problemu”. Przedstawiona publikacja prócz szerokiego spektrum analiz statystycznych, w swym zakresie metodycznym, ujmuje część teoretyczną, w której zostały przedstawione aspekty budowania postaw przez wpływ mediów i informacji w nich zawartych. Autor, za pośrednictwem przeprowadzonych badań, ukazuje wiedzę i postawy społeczeństwa polskiego w zakresie bezdomności – przyczyniając się pod tym względem do wytwarzania grupowej niechęci, stereotypów i etykietyzacji. W tym kontekście przedstawione zostało obrazowanie bezdomności i osób bezdomnych przez ogólnie pojęte media. Warunkując tym samym język mowy, który odpowiedzialny jest za działania, kształtowane przez świadomość określoną przez mity, stereotypy czy wręcz archaiczne wnioskowanie z pominięciem wiedzy a w konsekwencji, w skrajnych przypadkach, prowadzący do zachowań patologicznych i kryminalnych. Problem bezdomności i osób w kryzysie bezdomności ujęty został przez doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza w książce Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego zarówno w kontekście działań instytucjonalnych, jak i postaw indywidualnych. Ujęcie to w sposób trafny pokazuje kształtowanie się działań pomocowych w kontekście aprobaty społecznej i społecznej wrażliwości. W tym znaczeniu wrażliwość społeczna stanowi ważną zmienną, wprost odnosząca się do postaw społecznych. Autor ujmuje powyższe podając przykład realizacji projektu socjalnego pt. „Najpierw mieszkanie”. Stanowiący z jednej strony bardzo potrzebny projekt kierowany do osób bezdomnych w postaci oferowanych mieszkań mających być podstawowym narzędziem wyjścia z bezdomności. Z drugiej strony zderzamy się jako społeczeństwo z problemem braku mieszkań dla osób „niebezdomnych” czyli funkcjonujących w realiach swoich ról społecznych, ale których nie stać na własne mieszkanie. Autor opracowania wprost wskazuje na możliwość powstania niechęci jednej grupy do drugiej. Realizacja tegoż projektu może stworzyć antagonizmy społeczne i zwiększenie skali niechęci osób „domnych” wobec bezdomnych, które i tak w obecnej chwili – co potwierdza także przeprowadzone badanie doktora Dobrzenieckiego-Łukasiewicza nie ma charakteru pozytywnego, a wręcz oparte jest na stereotypach, uprzedzeniach i antagonizmach wywołanych często przez występujące kryzysy.

Autorka stanęła przed nie lada zadaniem sprostania z jednej strony wymogom, i zarazem ich pogodzenia, wielu różnych perspektyw właściwych socjologii, psychologii/psychologii społecznej, antropologii, narratologii i w ogólności teoriom dyskursu, z drugiej zaś strony - historii w jej nieuchronnym uwikłaniu w perspektywy innych nauk społecznych i nauk o kulturze, przekraczającym dziś ramy tradycyjnej historiografii starającej się odpowiedzieć na pytanie 'jak było'. Zważywszy wielowarstwowy, wielowątkowy, transdyscyplinarny charakter podjętych przez nią analiz, Autorka wywiązała się z tego zadania w sposób bardzo interesujący [...] Sądzę, że książka spotka się z żywym oddźwiękiem wśród badaczy z wielu dziedzin, ma też szanse dotarcia do szerszej, pozaakademickiej publiczności.
Z recenzji prof. Andrzeja Piotrowskiego