POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Podręcznik zawiera matematyczny opis związków między uporządkowaniem struktury atomowej materiałów a ich obrazami dyfrakcyjnymi uzyskanymi przy pomocy wiązki promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów. W podręczniku zamiarem autora było pokazanie jak w oparciu o podstawowe prawa fizyczne zjawisk rozpraszania i dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów na różnych układach atomów budujących materiał, można dokonać opisu powstawania obrazu dyfrakcyjnego i wyjaśnić związki między jego charakterem a wybranymi parametrami struktury materiału. Zagadnienie to jest obecnie szczególnie istotne, gdy większość obliczeń parametrów struktury materiału prowadzona jest przy pomocy komercyjnych programów komputerowych, które niemal w sposób automatyczny pozwalają na otrzymanie ostatecznych wyników. Nie uwzględnienie w ich interpretacji możliwości i ograniczeń metodycznych oraz aparaturowych, prowadzi często do błędnych danych o strukturze materiału. Jest to szczególnie typowe dla prac młodszych, mniej doświadczonych pracowników laboratoriów, studentów i doktorantów.
Podręcznik składa się w zasadzie z trzech części poświęconych kolejno rozpraszaniu i dyfrakcji promieni rentgenowskich, elektronów i neutronów na pojedynczym atomie, układzie atomów o różnej konfiguracji w materiale amorficznym, monokrystalicznym i polikrystalicznym i różnym stopniu uporządkowania. Każda część zawiera geometryczny i analityczny opis obrazu rozpraszania i dyfrakcji w zależności od wybranych parametrów struktury materiału i niektórych jego defektów. Omówiono kinematyczną i dynamiczną teorie rozpraszania, zakresy ich stosowalności oraz zjawiska ekstynkcyjne. Przy omawianiu rozpraszania i dyfrakcji wiązki elektronów uwzględniono efekty zachodzące przy różnej ich energii /elektrony wysoko- i niskoenergetyczne, sprężyście i niesprężyście rozproszone/ oraz ich efekty fizyczne przy przechodzeniu przez materiał lub odbiciu z uwzględnieniem geometrii wiązki. W podręczniku podano podstawy budowy i zasady działania oraz powstawania obrazów w klasycznej mikroskopii elektronowej i wysokorozdzielczej, w wiązce równoległej i zbieżnej, w wiązce transmisyjnej i odbiciowej, a także wykorzystaniu elektronów wstecznie rozproszonych w badaniach powierzchni /LEED, EBSD/. Trzecia część podręcznika poświęcona rozpraszaniu i dyfrakcji neutronów podaje najistotniejsze osobliwości tego zjawiska dla neutronów w porównaniu do promieni rentgenowskich i elektronów. Stanowi ona uzupełnienie dyfrakcyjnych metod badań struktury materiałów. Autor ma nadzieję, że powyższy podręcznik będzie przydatny dla studentów i doktorantów kierunków – inżynierii materiałowej, fizyki ciała stałego, metalurgii, chemii i kierunków pokrewnych, gdzie problemy badań materiałowych są przedmiotem na różnych stopniach kształcenia. Powyższy podręcznik może też być przydatny dla pracowników instytutów badawczych i kadry inżynierskiej ośrodków przemysłowych, którzy w swojej pracy zawodowej spotykają się z problemami podnoszenia jakości wytwarzanych materiałów i produktów.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 214 |
Kategoria | Fizyka jądra atomowego i cząstek elementarnych |
Wydawca | Uniwersytet Śląski |
ISBN-13 | 978-83-8012-149-2 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Spis treści | |
Wykaz ważniejszych oznaczeń / | 9 |
1. Wstęp / | 13 |
2. Rozpraszanie promieni rentgenowskich na pojedynczym elektronie / | 15 |
3. Rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego na atomach / | 21 |
4. Wpływ długości fali (częstotliwości) na wartość atomowego czynnika rozpraszania — anomalna dyspersja / | 29 |
5. Rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego na zbiorach atomów budujących materiał / | 34 |
5.1. Natężenie promieniowania rozproszonego od materiału składającego się z małych cząstek / | 35 |
5.2. Natężenie promieniowania rozproszonego od materiału o idealnie chaotycznej konfiguracji atomów — idealny materiał amorficzny / | 36 |
5.3. Rozpraszanie promieni rentgenowskich przez materiały składające się ze skupisk atomów o objętościach υ / | 37 |
5.3.1. Analiza członu 2. wzoru (5.8) / | 39 |
5.3.2. Analiza członu 3. równania (5.8) / | 41 |
5.4. Rozpraszanie promieni rentgenowskich na materiałach o periodycznej budowie atomowej — materiały krystaliczne / | 46 |
5.4.1. Geometria dyfrakcji promieni rentgenowskich na sieci krystalicznej / | 47 |
5.4.1.1. Równania Lauego / | 47 |
5.4.1.2. Równanie Braggów / | 48 |
5.4.1.3. Równanie Ewalda / | 50 |
5.4.2. Natężenie refleksu dyfrakcyjnego od materiałów krystalicznych / | 53 |
5.4.2.1. Natężenie rozpraszania na komórce elementarnej sieci krystalicznej — czynnik struktury F / | 54 |
5.4.2.2. Rozpraszanie i dyfrakcja na sieci krystalicznej / | 55 |
5.4.3. Integralne (całkowe) pojęcie natężenia refleksu dyfrakcyjnego / | 62 |
6. Czynnik absorpcji w natężeniu refleksu dyfrakcyjnego / | 65 |
7. Czynnik temperaturowy w natężeniu wiązki dyfrakcyjnej / | 69 |
8. Czynnik krotności płaszczyzn krystalicznych w natężeniu refleksu dyfrakcyjnego / | 72 |
9. Natężenie refleksów dyfrakcyjnych od materiałów krystalicznych wykazujących uprzywilejowaną orientację krystalograficzną (teksturę) / | 75 |
10. Natężenie rentgenowskiego promieniowania dyfrakcyjnego od materiałów krystalicznych typu roztworów stałych / | 77 |
10.1. Natężenie promieniowania rozproszonego w przypadku tworzenia się uporządkowania bliskiego zasięgu / | 79 |
10.2. Natężenie promieniowania w przypadku rozpadu przesyconego nieuporządkowanego roztworu stałego / | 84 |
10.3. Obraz dyfrakcyjny w przypadku występowania uporządkowania dalekiego zasięgu / | 85 |
11. Rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego na „supersieciach” / | 92 |
12. Obrazy dyfrakcyjne od materiałów wykazujących błędy ułożenia / | 96 |
13. Podstawy dynamicznej teorii rozpraszania promieni rentgenowskich / | 100 |
13.1. Rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego na jednej płaszczyźnie sieci krystalicznej / | 101 |
13.2. Natężenie refleksu dyfrakcyjnego w dynamicznej teorii Darwina / | 105 |
13.3. Zjawisko ekstynkcji, poprawki ekstynkcyjne / | 110 |
14. Rozpraszanie wiązki elektronowej na atomie / | 114 |
15. Geometria i natężenie wiązek dyfrakcyjnych elektronów rozproszonych na sieci krystalicznej / | 122 |
16. Natężenie obrazów dyfrakcyjnych elektronów od materiałów krystalicznych — przybliżenie kinematyczne / | 133 |
16.1. Rozpraszanie wiązki elektronowej na komórce elementarnej sieci krystalicznej / | 133 |
16.2. Rozpraszanie wiązki elektronowej na układzie komórek tworzących kryształ (krystalit) — przybliżenie kinematyczne / | 134 |
17. Wpływ niedoskonałości struktury krystalicznej na natężenie refleksów dyfrakcyjnych / | 140 |
17.1. Kontrast na dyslokacjach / | 141 |
17.2. Kontrast na błędach ułożenia i bliźniakach / | 142 |
17.3. Kontrast Moire’a / | 145 |
17.4. Kontrast dyfrakcyjny na wydzieleniach / | 147 |
17.5. Kontrast dyfrakcyjny na nierównościach grubości próbki / | 149 |
18. Dynamiczna teoria dyfrakcji elektronów / | 151 |
19. Podstawy wysokorozdzielczej mikroskopii elektronowej / | 158 |
20. Dyfrakcja powolnych elektronów (LEED) / | 166 |
21. Dyfrakcja elektronów rozproszonych niesprężyście (niekoherentnie) / | 174 |
22. Dyfrakcja neutronów / | 182 |
Literatura / | 191 |
Aneksy / | 195 |