Bombowe życie ebook

Rozdział I: Korzenie mojej rodziny oraz tło historyczne (1901—1926)

Jest rok 1901. Mała miejscowość — Wola Rzędzińska koło Tarnowa. Właśnie tam, w rodzinie Wrońskich, przychodzi na świat syn, któremu dano na imię Franciszek.

Oprócz nowo narodzonego chłopca Wrońscy mają jeszcze 3 córki i 3 synów, a to już duża rodzina, więc nic dziwnego, że ciężko pracują na roli i robią wszystko, aby zapewnić jak najlepszą przyszłość swoim dzieciom. Żyją w czasach, kiedy na świecie i w Polsce dokonuje się wiele zmian i wiele się dzieje, a przede wszystkim rozpoczyna się wiek XX.

Mijają lata, dzieci zdrowo rosną, bardzo czynnie pomagając rodzicom w gospodarstwie. Córki — Weronika, Maria i Rózia głównie pomagają mamie w domu, a synowie — Franciszek, Stanisław i Karol pracują w polu.

W wieku 20 lat Franciszek i Stanisław zgłaszają się na ochotnika do Legionów — do służby wojskowej i wyruszają w szeroki świat. Franciszek odbywa służbę we Lwowie, a potem zatrzymuje się w Nadwórnie — małym mieście powiatowym, pomiędzy Lwowem a Stanisławowem.

W Nadwórnej Franciszek poznaje pewną młodą damę — Ludwikę, z którą na początku połączyły go więzy przyjaźni. Poczuł, że znalazł osobę, która jest jego bratnią duszą, i że będzie to przyjaźń na dobre i złe. Z biegiem czasu przyjaźń przerodziła się w miłość, którą ostatecznie pobłogosławił ksiądz, udzielając sakramentu małżeństwa.

Ludwika

i Franciszek Wrońscy (w środku zdjęcia) wraz z rodziną, Nadwórna

W związku z tym faktem Franciszek nie wrócił już do Woli Rzędzińskiej. Razem z żoną postanawiają pozostać w Nadwórnej i zamieszkać przy ulicy Niedługiej 4. Dni mijają, Franciszek kończy służbę wojskową i podejmuje pracę na dworcu kolejowym w Nadwórnej jako zawiadowca stacji. W tamtych czasach takie stanowisko cieszyło się szacunkiem i uznaniem. Franciszek staje się szanowanym oraz sumiennym pracownikiem, a wśród przyjaciół cieszy się ogromnym zaufaniem.

Rok 1926 jest bardzo radosnym rokiem, wtedy bowiem przychodzi na świat pierwsza córka Franciszka i Ludwiki — Bronisława, która wnosi do rodziny dużo radości, uśmiechu i szczęścia. Cała rodzina Wrońskich żyje bardzo zgodnie, w wielkim szczęściu, ze świadomością, że dobry los im sprzyja. Wykorzystując dobrą passę, Wrońscy decydują się na budowę nowego domu, chcąc zrealizować jedno z głównych swoich marzeń. Z bożą pomocą wybudowali więc bardzo ładny, jak na ówczesne lata, dom z werandą ze szkła, w której od tej pory zawsze królowały kwiaty. Ciesząc się każdą chwilą, każdym dniem i swoim szczęściem, mają wielką radość z urządzania domu, kupowania mebli i innych przedmiotów niezbędnych do codziennego życia.

Ludwika

i Franciszek Wrońscy wraz z córką Bronisławą na ganku swojego domu, Nadwórna

Bronisława w wieku 18 lat

Rozdział II: Moje narodziny i wczesne dzieciństwo

Mijają lata i nadchodzi rok 1936. To wtedy, 18 września, w Nadwórnej, przy ul. Niedługiej 4, w kolejarskiej rodzinie Franciszka i Ludwiki Wrońskich przychodzi na świat dziewczynka, druga córka, której dano na imię Marysia — to byłam ja. W tamtym czasie miasto Nadwórna to miasto powiatowe, dla zwiedzających bardzo malownicze i pełne uroku. Z Nadwórną sąsiadują Lwów i Stanisławów i oba te miasta utrzymują z nią przyjazne stosunki, co ma duży wpływ na zasobne i ciekawe życie jej mieszkańców. W tym właśnie mieście, w gronie rodzinnym, u boku kochającej mamy i taty oraz starszej ode mnie o 10 lat siostry — Bronisławy rosłam i stawiałam pierwsze kroki. Dom, w którym przeżyłam wiele radości dziecięcych, był bardzo słoneczny, miał duże okna, piękną werandę ze szkła, duży sad wiśniowy oraz niezliczoną ilość różnorodnych kwiatów. Wszystkie te wspaniałości były dziełem rąk moich szlachetnych, kochających się rodziców, którzy nie szczędzili swoich sił oraz poświęcenia dla stworzenia godnego życia córkom oraz sobie.

Jak wspomniałam na wstępie, tatuś był kolejarzem i zajmował stanowisko zawiadowcy stacji, co ówcześnie zasługiwało na szacunek oraz wysokie wynagrodzenie i pozwoliło na dostanie życie oraz wybudowanie domu.

Na chwilę zatrzymam się nad opisaniem mojego miasta, które ja sama niewiele pamiętam, ale dzięki opowiadaniom mojej kochanej mamy oraz rodziny zachowałam w pamięci i wyobraźni jego piękno i piękno okolic.

Bronisława i mała

Marysia

Wrońskie wraz z kuzynem, Nadwórna

Franciszek

Wroński z córką Marysią przed domem, Nadwórna

Otóż miasto otaczały malownicze góry, na szczytach których stały zamki i mury obronne dawnych władców, dołem spokojnie i majestatycznie płynęła rzeka Bystrzyca, w której jak w lustrze odbijało się niejedno oblicze zwiedzających okolicę turystów.

Miasto Nadwórna zaliczane było do kurortów, jako uzdrowisko ze względu na walory zdrowotne. Były tam też zabytki — m.in. zabytkowy kościół, obiekty sportowe (stadion sportowy) oraz dużo małych i dużych sklepów, których właścicielami byli Polacy, jak również Żydzi, którzy mieszkali w naszym mieście. Mimo tych różnic kulturowych oraz narodowościowych (bo oprócz Polaków i Żydów zamieszkiwali tam również Ukraińcy) — wszyscy szanowali się nawzajem i darzyli szacunkiem.

Mijają kolejne lata spokojnego i dostatniego życia mieszkańców mojego rodzinnego miasta. Jednak tak to już jest na tym bożym świecie, że życie nasze jest usłane różami które mają kolce — większe lub mniejsze — i właśnie te kolce zaczęły „kłuć” nasze miasto. Ponieważ wiele rodzin było mieszanych polsko–ukraińskich i odwrotnie, to do pewnego okresu życie mijało spokojnie. Moja gwiazda — pod którą się urodziłam — jest gwiazdą wędrującą, ponieważ nie dane mi było cieszyć się długo szczęśliwym życiem wraz z kochającą się rodziną i moimi rówieśnikami — kuzynkami oraz kuzynami.

Dom nasz był usytuowany równolegle z domem bliskiej rodziny mojej mamy, tak że wiedliśmy szczęśliwe życie wspólnie ze swoimi bliskimi, snując najpiękniejsze plany na przyszłość.

Rozdział III: Losy wojenne

I stało się. Jest rok 1939, do miasta wkrada się niepokój oraz nienawiść. Zaczynają się dni pełne trwogi, która czai się w każdym domu, na każdej ulicy. Konsekwencją tego są masowe morderstwa, szczególnie w rodzinach mieszanych. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki w sklepach brakuje żywności oraz innych artykułów niezbędnych do normalnego życia. Wieczory i noce są pełne grozy, po ulicach chodzą pełni nienawiści ludzie, tak że dalszy pobyt w naszym mieście staje się koszmarem. Mając na uwadze dobro i bezpieczeństwo rodziny, rodzice — a szczególnie tatuś — decydują się na wyjazd do Tarnowa, ponieważ tatuś pochodził z tego miasta i cała rodzina tatusia tam zamieszkiwała.

Ta podróż miała być tylko chwilowa — coś na kształt dłuższego urlopu. Zabierając tylko najpotrzebniejsze i niezbędne rzeczy, zostawiając dom umeblowany i zasobny, mając 3 lata wyjeżdżam z rodzicami oraz siostrą do rodziny taty, żeby przeczekać te najgorsze dni grozy. Rodzina mamusi zmuszona była pozostać, bo nie mieli bliskich nigdzie poza granicami naszego miasta. Zarówno oni, jak i my czekaliśmy z nadzieją, że to wszystko się zmieni i my również wrócimy do naszego miłego domu.

Jak już wspomniałam, los nie szczędzi cierpień, a nieszczęścia chodzą parami. Toteż nie dane nam było wrócić do rodzinnego miasta i domu — a wręcz przeciwnie — los zgotował naszej rodzinie najboleśniejszy cios, jaki może spotkać człowieka: wybuchła wojna, granice zostały zamknięte i nie było już powrotu do naszej Nadwórnej, do naszego domu, do naszego sadu i ogrodu pełnego kwiatów mieniących się całą gamą kolorów i zapachów…

Wtedy zaczął się drugi etap życia mojego i mojej rodziny. Osiedlamy się w Woli Rzędzińskiej, 9 km od Tarnowa, w rodzinnej miejscowości mojego tatusia i tam zaczyna się jak gdyby od początku moje życie. Zajmujemy domek dwurodzinny — były to dwa oddzielne mieszkania: w jednym mieszkaliśmy my, w drugim brat tatusia z rodziną.

W tym miejscu pragnę nadmienić, że tatuś miał rodzeństwo — 3 siostry oraz 2 braci i jeden z nich, Stanisław, również przed wojną wyjechał w świat, do Złoczowa. Tam pełnił funkcję żołnierza zawodowego na stanowisku sierżanta, ale przeczuwając niebezpieczeństwo, też postanowił wracać w rodzinne strony. I tak bracia po latach spotykają się w gronie najbliższej rodziny, ciesząc się i mając nadzieję, że być może życie potoczy się szczęśliwie. Snując marzenia o szczęśliwej przyszłości swoich dzieci, tatuś podjął pracę — również jako kolejarz na dworcu w Tarnowie a brat Stanisław rozpoczął pracę w Zakładach Mechanicznych w Tarnowie. Miał jedną córkę i dwóch synów i również marzył o szczęśliwym życiu swoich dzieci.

Tatuś, dzięki temu, że był kolejarzem, kilkakrotnie wyjeżdżał do Nadwórnej i w miarę możliwości przywoził rzeczy z naszego domu, niezbędne do dalszego funkcjonowania. Po zamknięciu granic nasze miasto już było za wschodnią granicą, ale tato, kursując do Nadwórnej, nadal przywoził z naszego domu najpotrzebniejsze rzeczy. Trwało to do momentu, kiedy został schwytany i postawiony pod ścianą na dworcu w Tarnowie. Miał być rozstrzelany przez Niemców, ale Niemcy zrobili sobie „wyliczankę”: do 9 odlicz… Miał szczęście i uszedł z życiem, po czym zaprzestał już tych wędrówek.

Jest rok 1941. Zaczęły się łapanki i wywozy do Niemiec, szczególnie młodzieży. Przeprowadza się wiele obław po domach. Starsze osoby zmuszone są do kopania okopów dla Niemców. Mieszkańcy Tarnowa i okolic budują schrony na wypadek bombardowania.

Mimo tych wszystkich okropności życie normalnie się toczy, mężowie pracują w zakładach, matki wychowują swoje dzieci, rolnicy uprawiają swoją ukochaną ziemię, dzieci chodzą do szkoły, do której i ja zaczęłam uczęszczać, mając 6 lat i znając już podstawy czytania i pisania.

Młodzież przeżywała swoje