INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Publikacja dotyczy książki popularnonaukowej. Autorka omawia dzieje idei popularyzacji, świadomość genologiczną popularyzatorów, a także rekonstruuje rodzinę gatunków popularyzujących wiedzę w Polsce w wieku XIX i na początku wieku XX. Analizuje przede wszystkim wzorzec gatunkowy monografii popularnonaukowej – jej strukturę, pewne aspekty pragmatyczne, zwłaszcza relacje między nadawcą i odbiorcą, problematykę wartościowania oraz aspekt stylistyczny.
Prezentowana książka jest bardzo cennym opracowaniem z zakresu genologii lingwistycznej (w szczególności genologii historycznej). Wypełnia znakomicie lukę w badaniach nad dziejami stylu popularnonaukowego, stylów pokrewnych, czyli naukowego i dydaktycznonaukowego. Jest jednak przede wszystkim wzorcowo skomponowaną i fachowo opracowaną monografią konkretnego gatunku. Autorka usytuowała swe dociekania w ramach prężnego nurtu badawczego, uzupełniwszy jego teoretyczne instrumentarium o nowe zagadnienia, które na trwałe wejdą do dziedzictwa genologii.
Z recenzji prof. dr hab. Marii Wojtak (UMCS)
Rok wydania | 2020 |
---|---|
Liczba stron | 330 |
Kategoria | Historia literatury |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8142-667-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 13 |
Rozdział I. Założenia metodologiczne | 19 |
1.1. Cele pracy | 19 |
1.2. Stan badań | 20 |
1.3. Perspektywa badawcza i metodologia | 25 |
1.4. Kryteria doboru źródeł | 30 |
1.5. Struktura pracy | 41 |
CZĘŚĆ PIERWSZA. W KRĘGU DZIEJÓW IDEI POPULARYZACJI I FORM GATUNKOWYCH | |
Rozdział II. Z dziejów kształtowania się idei popularyzacji | 47 |
2.1. Starożytne korzenie popularyzacji | 48 |
2.2. Łacińskie średniowiecze i uprzystępnianie pojęć | 51 |
2.3. Przełom odrodzeniowy – dzieło Galileusza i popularyzacja w językach narodowych | 53 |
2.4. Działalność popularyzatorska uczonych epoki oświecenia | 56 |
2.5. Popularyzacja nauki i wiedzy w czasach niewoli (lata 1832–1890) | 60 |
2.6. Przełom XIX i XX wieku (lata 1890–1918) – tłumaczenia, parafrazy, kompilacje i oryginalne dzieła popularnonaukowe | 62 |
2.7. Dwudziestolecie międzywojenne – kontynuacja i rozwój form popularyzacji | 69 |
Rozdział III. Świadomość genologiczna na przełomie XIX i XX wieku | 73 |
Rozdział IV. „Rodzina” gatunków popularnonaukowych na przełomie XIX i XX wieku | 85 |
4.1. Próby klasyfikacji | 85 |
4.2. Gatunki popularnonaukowe w świetle teorii podobieństwa rodzinnego | 89 |
4.2.1. Monografia popularnonaukowa a podręcznik | 91 |
4.2.2. Monografia popularnonaukowa a monografia naukowa | 92 |
4.2.3. Monografia popularnonaukowa a cykl wykładów lub pogadanek | 92 |
4.3. Przedmiot badania w świetle klasyfikacji genologicznych | 93 |
CZĘŚĆ DRUGA. W KRĘGU ANALIZ | |
Rozdział V. Struktura formalna książki popularnonaukowej | 101 |
5.1. Aspekt strukturalny | 101 |
5.1.1. Stan badań | 101 |
5.1.2. Pojęcie struktury | 103 |
5.1.3. Pojęcie i zakres ramy delimitacyjnej | 105 |
5.1.4. Związek struktury i gatunku | 106 |
5.1.5. Komponenty strukturalne książki popularnonaukowej | 107 |
5.2. Tytuł i jego funkcje | 108 |
5.2.1. Struktura semantyczna i kompozycyjna tytułów | 110 |
5.2.2. Struktura formalnojęzykowa tytułów | 115 |
Tytuły nominalne | 115 |
Tytuły werbalne | 118 |
5.3. Organizacja fragmentów inicjalnych | 120 |
5.3.1. Autoprezentacja nadawcy | 122 |
5.3.2. Nawiązanie kontaktu z czytelnikiem | 124 |
5.3.3. Zapowiedź tematu | 128 |
5.3.4. Granice podejmowanej problematyki | 128 |
5.3.5. Wstępne wartościowanie tematu i zaakcentowanie jego wartości poznawczej | 129 |
5.3.6. O konieczności poznania | 130 |
5.3.7. Informacja o gatunku | 131 |
5.3.8. Modele organizacyjne wstępu | 132 |
Model 1. Od relacji N-O do tematu | 132 |
Model 2. Od tematu do relacji N-O | 133 |
Model 3. Temat jedynym obiektem opisu | 133 |
Model 4. Temat i relacja N-O jednocześnie | 133 |
5.4. Wewnętrzne uporządkowanie tekstu głównego | 135 |
5.4.1. Jednostki tektoniczne | 135 |
5.4.2. Struktura tematyczna | 137 |
Podział na rozdziały | 139 |
Podział na akapity i sekwencje akapitów | 140 |
5.4.3. Delimitacja wewnątrztekstowa za pomocą wypowiedzi metatekstowych | 144 |
5.5. Organizacja fragmentów finalnych | 148 |
5.5.1. Informacje o zakończeniu wypowiedzi | 150 |
5.5.2. Podsumowanie treści | 150 |
5.5.3. Zamknięcie relacji nadawczo-odbiorczej | 152 |
5.5.4. Schematy kompozycyjne zakończenia | 154 |
5.6. Jednostki paratekstualne jako elementy nieobligatoryjne | 156 |
5.6.1. Przypisy | 159 |
5.6.2. Komponenty ikoniczne | 165 |
5.6.3. Streszczenia, pytania kontrolne, polecenia, tabele, bibliografie | 168 |
5.6.4. Parateksty edytorskie | 168 |
Objaśnienie | 168 |
Podziękowanie | 169 |
Dedykacja | 169 |
5.7. Wnioski | 170 |
Rozdział VI. Rozmowa ucząca, czyli o relacji uczonego-popularyzatora i niespecjalisty | 175 |
6.1. Aspekt pragmatyczny | 175 |
6.1.1. Dialogowość jako cecha przekazu popularnonaukowego | 175 |
6.1.2. Pojęcie dialogu i dialogowości | 176 |
6.1.3. Zakres i cel badań | 177 |
6.1.4. Modelowy układ nadawczo-odbiorczy | 177 |
6.2. Relacja osobowa | 179 |
6.2.1. „Ja” popularyzatora | 181 |
6.2.2. „My” popularyzatora | 184 |
6.2.3. „Ty” niespecjalisty | 190 |
6.2.4. „Wy” niespecjalisty | 192 |
6.2.5. „On”, „oni”, „czytelnik”, „ktoś”, „każdy”, „wszyscy” | 195 |
6.3. Relacja bezosobowa | 198 |
6.4. Struktury tekstowe o charakterze dialogowym | 200 |
6.4.1. Struktury pytajno-dialogowe | 201 |
6.4.2. Wyimaginowane dialogi | 204 |
6.4.3. Przytoczenia | 205 |
6.5. Wnioski | 206 |
Rozdział VII. Wartościowanie treści, czyli stosunek nadawcy do opisywanej rzeczywistości | 213 |
7.1. Aspekt poznawczy i aksjologiczny | 213 |
7.2. Wartościowanie w dyskursie popularnonaukowym | 214 |
7.2.1. Podstawowe pojęcia | 216 |
7.2.2. Cel i zakres projektowanych analiz | 217 |
7.3. Wartościowanie pozytywne | 218 |
7.3.1. Przymiotniki w stopniu równym (wybitny, doskonały, ciekawy…) | 219 |
7.3.2. Stopniowanie przymiotników (doskonalszy, jeden z najdoskonalszych, najdoskonalszy…) | 223 |
7.3.3. Rzeczowniki (znawca, dokładność, istotka…) | 224 |
7.3.4. Wykrzyknienia (To jest fakt poniekąd sensacyjny!) | 226 |
7.3.5. Nagromadzenia określeń wartościujących i laudacje | 227 |
7.4. Wartościowanie negatywne | 227 |
7.4.1. Przymiotniki w stopniu równym (tępy, niezasłużony, głupi…) | 228 |
7.4.2. Przymiotniki i przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym (szkodliwiej, najgorszy…) | 230 |
7.4.3. Rzeczowniki negatywne (znachor, frazesy, niezaradność…) | 230 |
7.4.4. Nagromadzenia określeń wartościujących i krytyka | 231 |
7.4.5. Wartościowanie ilościowe | 232 |
7.5. Wnioski | 233 |
Rozdział VIII. Obrazowość jako kategoria stylistyczna służąca przystępności | 237 |
8.1. Aspekt stylistyczny | 237 |
8.2. Właściwa obrazowość | 239 |
8.2.1. Metafory | 242 |
8.2.2. Porównania | 244 |
8.2.3. Personifikacje | 247 |
8.3. Komparans jako tzw. wiedza wspólna | 252 |
8.4. Wnioski | 255 |
Podsumowanie | 259 |
Wykaz i opis bibliograficzny źródeł | 263 |
Źródła podstawowe | 263 |
„Wykłady popularne” w formie książkowej | 263 |
„Pogadanki” w formie książkowej | 266 |
„Odczyty” w formie broszur | 266 |
Źródła uzupełniające | 267 |
Gatunki paraliterackie: „czytanki”, „opowiadania”, „gawędy”, „bajki” | 267 |
Zbiory różnych form gatunkowych | 269 |
Tłumaczenia i adaptacje dzieł obcych | 269 |
Bibliografia | 273 |
Aneks | 291 |
A) Części inicjalne | 291 |
B) Części finalne | 308 |
C) Ilustracje | 314 |
Polish popular science monograph on the turn of 19th and 20th century. Genological study (Summary) | 325 |
Od Redakcji | 329 |