Semestr europejski jako narzędzie kształtowania polityki społecznej w Unii Europejskiej. Analiza rekomendacji na przykładzie Polski w latach 2011–2020

Świat pozimnowojenny charakteryzuje się dużą dynamiką ról i pozycji międzynarodowych poszczególnych państw oraz grup państw w ramach istniejącego ładu międzynarodowego. Procesy przemian zachodzą także na kontynencie afrykańskim, dotychczas postrzeganym przede wszystkim przez pryzmat dystansów rozwojowych, tendencji autorytarnych w ramach systemów politycznych poszczególnych państw czy też konfliktów etnicznych i międzynarodowych. Reformy przeprowadzane zarówno w wymiarze wewnątrzpaństwowym, jak i w ramach instytucji powołanych dla pogłębiania współpracy międzynarodowej, które symbolizuje ukuty przez byłego prezydenta RPA Thabo Mbekiego termin „afrykański renesans”, stwarzają szanse na stopniową zmianę sytuacji mieszkańców kontynentu.
Wiesław Lizak swą książkę poświęcił właśnie analizie działań państw afrykańskich na rzecz stworzenia skutecznych i efektywnych środków reagowania w sytuacjach kryzysowych. Autor przedstawił w niej genezę, ewolucję i funkcjonowanie najważniejszych instytucji bezpieczeństwa i współpracy – począwszy od Organizacji Jedności Afrykańskiej, po prezentację Unii Afrykańskiej jako organizacji, której zadania i kompetencje mają być odpowiedzią na wyzwania rozwojowe i modernizacyjne, przed którymi stoi współczesna Afryka.
W literaturze polskiej nie było dotychczas monografii tak wszechstronnie przedstawiającej afrykańskie instytucje bezpieczeństwa.

Mechanizmy tu przedstawiane usytuowane są na styku dziedziny badań socjologii, psychologii, etyki, prakseologii, socjotechniki, marketingu i PR. Jeśli czytelnik dostrzeże znaczenie ich splatania się dla życia publicznego, kultury politycznej, to nie zdziwi go, że kodyfikacji podjął się politolog. Jednak nie jest to książka tylko dla polityków i politologów. Dla nich też - gdyż muszą zrozumieć, jak silne są związki i analogie między relacjami i strukturami z życia codziennego ludzi, nawet intymnego, ze sfery stosunków rodzinnych, towarzyskich, sąsiedzkich, pracowniczych a formami oddziaływania publicznego. Już lepiej rozumieją i politycy, i politolodzy, analogię między teatrem a "sceną polityczną". A zaraźliwa fascynacja marketingiem i PR sprawia, iż niektórzy przestają już się zastanawiać, "ile jest polityki w polityce", tak bardzo wymogi spektaklu, gadżety i rekwizyty zaprzężone do walki o "wizerunek" przesłoniły im treść społeczną tej działalności.


Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.

„W recenzowanej pracy mamy do czynienia z interesującym w naukowej literaturze przedmiotu spojrzeniem na podstawy integracji europejskiej. Autorzy skoncentrowali się tu na precyzyjnym ukazaniu miejsca i ważności polityk UE. Problemem, a zarazem celem badawczym recenzowanej pracy w ujęciu generalnym jest bez wątpienia próba teoretycznego wyjaśnienia relacji i zależności, a tym samym interakcji występujących w ramach wspólnoty integracyjnej, jaką kształtuje Unia Europejska i jej wszystkie podmioty”.
Z recenzji naukowej prof. zw. dr. hab. Zbigniewa Czachóra
(Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Książka analizuje stan obecny Unii Europejskiej na przykładzie wybranych zagadnień oraz prezentuje możliwe kierunki jej rozwoju zarówno w płaszczyźnie polityczno-społecznej, jak i ekonomicznej oraz prawnej. Badaniom zostały poddane kwestie dotyczące: integracji europejskiej, legitymizacji społecznej, roli UE na arenie międzynarodowej, przestępczości zorganizowanej, migracji, sytuacji kobiet, modelu gospodarczego UE oraz strefy euro. Aktualność poruszanych kwestii stanowi zaletę opracowania. Publikacja adresowana jest do teoretyków, praktyków oraz studentów zajmujących się
tematyką przyszłości Unii Europejskiej.

Wojny i konflikty zbrojne towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Nie zanosi się na to, że zostaną wyeliminowane ze światowego porządku w nadchodzącym czasie. Każda wojna kończy się wygraną jednej ze stron, czy to pojedynczego kraju, czy też zawiązanego wcześniej sojuszu. Regułą jest, że to właśnie zwycięzca określa nowo powstały ład powojenny oraz doprowadza do podpisania traktatu pokojowego, kończącego formalnie prowadzone działania zbrojne. W taki właśnie sposób powstały Liga Narodów i jej następczyni, funkcjonująca po dziś dzień, Organizacja Narodów Zjednoczonych. Podmioty te miały, i nadal mają, gwarantować powstrzymywanie się od działań zbrojnych oraz rozwiązywanie sporów pomiędzy państwami na zasadzie pokojowej, opartej na szeroko pojętej zgodzie krajów do nich należących.
W niniejszym opracowaniu autor starał się przybliżyć czytelnikowi najważniejsze – według niego – organizacje o charakterze międzynarodowym, które realnie przyczyniły się do formowania światowego pokoju i bezpieczeństwa. Intencją autora było wskazanie czytelnikowi ważniejszych dokumentów oraz aktów prawnych, mających rzeczywisty wpływ na kształtowanie się polityki omawianej organizacji, a przede wszystkim na decyzje podejmowane przez kraje w nich uczestniczące, w sytuacji ścierania się interesów uczestników kontaktów międzypaństwowych, które charakteryzuje przede wszystkim anarchiczna natura systemu międzynarodowego, a nie wewnętrzne atrybuty poszczególnych państw. Charakter podmiotów polityki globalnej umożliwia funkcjonowanie mechanizmu równowagi sił, za pomocą którego państwa nie dopuszczają do ograniczenia swojej autonomii i uzależnienia się od innych. Odpowiednio kształtowana polityka zagraniczna prowadzi więc do wzajemnego zaufania oraz wzrostu stabilności i dobrobytu w ramach obopólnych stosunków. Sytuacje taką może wyłącznie zapewnić współdziałanie w ramach partnerstwa w organizacji o charakterze subnarodowym.
Zamierzeniem autora było zgromadzenie w jednym miejscu zarówno podstawowych informacji dotyczących każdej omawianej organizacji, jak i wybranych przez niego aktów prawnych oraz dokumentów wpływających w sposób wymierny na formowanie się ich polityki bezpieczeństwa. Przytaczając słowa Alberta Einsteina: „Istnieje tylko jedna droga do osiągnięcia pokoju i bezpieczeństwa – utworzenie organizacji ponadnarodowej…”, autor żywi nadzieję, że funkcjonujące współcześnie organizacje o charakterze ponadnarodowym spełnią stawiane przed nimi zadania i utrzymają obowiązujący dziś światowy ład i porządek. Czy to się uda, pokaże czas. To od decydentów politycznych oraz prowadzonej przez nich, odpowiednio dobranej, grze dyplomatycznej zależeć będzie los ewentualnych ofiar przyszłych konfliktów i wojen. Miejmy nadzieję, że będzie ich jak najmniej.
W prezentacji organizacji i ich aktów prawnych zastosowano kryterium czasowe. Rozważania rozpoczęto od Ligi Narodów, jako podmiotu międzynarodowego ustalającego porządek światowy po zakończeniu I wojny światowej. Pomimo faktu, że organizacja ta nie spełniła pokładanych w niej nadziei, jednak stwarzała podstawę do ustalenia norm międzynarodowych obowiązujących po dziś dzień. Kolejnym omawianym podmiotem jest sukcesorka Ligi Narodów, czyli Organizacja Narodów Zjednoczonych. Jest to najważniejszy organ polityczny o charakterze ogólnoświatowym, który za podstawowy cel swojej działalności stawia zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka. Następnym omawianym sojuszem o charakterze globalnym jest Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego. Autor starał się opisać NATO w sposób jak najbardziej przystępny. Pamiętając, że jest to niezwykle istotny „gracz” na arenie międzynarodowej w zakrsie kształtowania światowego pokoju i bezpieczeństwa, nie należy zapominać, że rejonem zainteresowania Sojuszu jest cały współczesny świat, a nie tylko tzw. obszar traktatowy. W dalszej części przedstawiona została subregionalna Rada Europy. Jej działalność jest wyjątkowo ważna, ponieważ w ramach prowadzonego w niej dialogu uchwalono między innymi Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz Europejską Konwencję o Zwalczaniu Terroryzmu. Następną opisywaną organizacją jest Unia Europejska. Funkcjonowanie jej w dużym stopniu opiera się na współpracy z innymi podmiotami międzynarodowymi, w tym przede wszystkim z NATO. Istotne kwestie działalności Unii mają związek z podejmowanymi działaniami politycznymi w zakresie prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej i obrony. Ostatnim omawianym podmiotem jest Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Zrzesza ona w swoich szeregach kraje spoza Europy, dlatego też jej działalność w wymiernym stopniu przyczynia się do kształtowania się światowego bezpieczeństwa oraz budowania wzajemnego zaufania pomiędzy krajami współpracującymi. W ramach prowadzonych konsultacji przyjęte zostały dwa jakże istotne dokumentu kształtujące porządek światowy, a mianowicie Traktat o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie oraz Traktat o Otwartych Przestworzach.

Monografia przedstawia interdyscyplinarną analizę bezpieczeństwa państwa w XXI wieku z uwzględnieniem jego aspektu wewnętrznego i zewnętrznego. Autorzy dokonali pogłębionej analizy zarówno pojęcia bezpieczeństwa państwa, jak również podstaw normatywnych, instytucji oraz wybranych płaszczyzn, na których to pojęcie występuje. W publikacji omówione zostały zagadnienia dotyczące m.in.: roli państwa w zapewnianiu bezpieczeństwa i porządku publicznego, zadań samorządu terytorialnego w tym zakresie, bezpieczeństwa lokalnego oraz społecznego, systemu ochrony osób i mienia, bezpieczeństwa w komunikacji społecznej, a także szczególnych aspektów ochrony informacji w obrocie gospodarczym i bezpieczeństwa finansowego. Monografia porusza także problematykę bezpieczeństwa państwa w kontekście międzynarodowym, w tym w ramach zinstytucjonalizowanych form współpracy międzynarodowej, bezpieczeństwa w Unii Europejskiej, czy wobec konfliktów międzynarodowych. Wyjaśnia zjawiska terroryzmu, antyterroryzmu i kontrterroryzmu. Omawia też szeroko zagadnienia edukacji dla bezpieczeństwa wewnętrznego

Książka jest opracowaniem zbiorowym poświęconym wybranym
zagadnieniom bezpieczeństwa wewnętrznego.
Treść książki obejmuje trzy wymiary bezpieczeństwa – teoretyczno-normatywny, podmiotowy oraz przedmiotowy.
Teoretyczno-normatywny wymiar bezpieczeństwa obejmuje: zagadnienia definicyjne i metodologiczne, proponujące generalne uporządkowanie siatki pojęciowej; relacje między bezpieczeństwem i ryzykiem a polityką; aspekty psychologiczne; koncepcję human security, odrzucającą państwocentryczne spojrzenie na bezpieczeństwo i postulującą skoncentrowanie się na bezpieczeństwie
człowieka (jednostki); oraz normatywne podstawy bezpieczeństwa w postaci ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy oraz prawa miejscowego z ich doktrynalnymi
i praktycznymi uwarunkowaniami.
Następny, podmiotowy wymiar bezpieczeństwa koncentruje się na wybranych organach zapewniających bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Charakteryzuje system instytucjonalny bezpieczeństwa, wprowadzając porządkujący podział na
organy o właściwości ogólnej i wyspecjalizowane, a następnie poddaje analizie naczelne organy państwa, administrację rządową, samorządową oraz organy
wyspecjalizowane (Policja, służby specjalne, Siły Zbrojne RP).
Z kolei na wymiar przedmiotowy składają się zagadnienia ochrony informacji niejawnych, dysfunkcje sfery publicznej, terroryzm, bezpieczeństwo żywności,
bezpieczeństwo transferu informacji oraz procesy migracyjne.