POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Biotechnologia, w tym biotechnologia drobnoustrojów, jest nowoczesnym i dynamicznie rozwijającym się obszarem wiedzy, integrującym osiągnięcia wielu dyscyplin naukowych z ich zastosowaniem w praktyce, w różnych obszarach działalności człowieka. Prezentowana publikacja odzwierciedla te relacje. Impulsem do przygotowana tej pozycji wydawniczej były przede wszystkim dwie książki opracowane uprzednio pod redakcją naukową Jerzego Długońskiego: Biotechnologia mikrobiologiczna. Ćwiczenia i pracownie specjalistyczne (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1997) oraz Microbial Biodegradation: From Omics to Function and Application (Caister Academic Press, 2016).
Oprócz zagadnień stanowiących podstawę biotechnologii drobnoustrojów, takich jak metody pozyskiwania i hodowli mikroorganizmów czy zastosowanie ich w przemyśle i ochronie środowiska, uwzględniono nowoczesne techniki analityczne określane ogólnym skrótem „omics”, a także techniki cyfrowe wykorzystywane do rejestrowania niekorzystnych zmian zachodzących w środowisku, w tym będących skutkiem szkodliwej działalności bakterii i grzybów. Dołączono też kolorowy atlas (rozdział 8) zawierający zdjęcia makroskopowe i mikroskopowe grzybów omawianych w poszczególnych rozdziałach.
Podręcznik został przygotowany z wykorzystaniem wieloletniego doświadczenia naukowego i dydaktycznego autorów, prowadzących zajęcia na różnych kierunkach i specjalnościach nauk przyrodniczych. Zaowocowało to interdyscyplinarnym charakterem publikacji i pozwala sądzić, że będzie ona przydatna nie tylko doktorantom i studentom kierunków biotechnologia i mikrobiologia, lecz także ochrona środowiska, biotechnologie ekologiczne, ekomiasto, biomonitoring, rewitalizacja miast, jak również wszystkim zainteresowanym możliwością zastosowania najnowszych osiągnięć tych obszarów nauki w praktyce.
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 582 |
Kategoria | Biotechnologia |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8220-682-1 |
Numer wydania | 2 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wprowadzenie (J. Długoński) / | 11 |
Wstęp do wydania podręcznika Biotechnologia mikrobiologiczna. Ćwiczenia i pracownie specjalistyczne z 1997 roku (J. Długoński) / | 15 |
1. Metody pozyskiwania, hodowli, doskonalenia i przechowywania drobnoustrojów o znaczeniu przemysłowym / | 17 |
1.1. Ogólna charakterystyka drobnoustrojów wykorzystywanych w procesach biotechnologicznych (J. Długoński) / | 19 |
1.2. Pozyskiwanie drobnoustrojów przydatnych w procesach mikrobiologicznych (J. Długoński, K. Lisowska, N. Wrońska, K. Zawadzka, A. Felczak) / | 21 |
1.2.1. Przydatność różnych środowisk do izolacji drobnoustrojów wykorzystywanych w procesach przemysłowych / | 21 |
1.2.2. Gleba jako źródło potencjalnych producentów związków biologicznie aktywnych / | 23 |
1.2.3. Skrining drobnoustrojów / | 25 |
1.2.4. Gleba środowisk zanieczyszczonych jako źródło drobnoustrojów wykorzystywanych w procesach ochrony środowiska / | 28 |
1.3. Metody hodowli oraz stabilizacji drobnoustrojów w warunkach tlenowych (z uwzględnieniem bioreaktorów i immobilizacji w żelach) (J. Długoński, P. Bernat, K. Lisowska, S. Walisch) / | 35 |
1.3.1. Hodowla okresowa / | 36 |
1.3.2. Hodowla półciągła – okresowa z ciągłym dozowaniem pożywki do fermentora (ang. fed-batch culture) / | 39 |
1.3.3. Hodowle ciągłe (ang. continous culture) / | 39 |
1.3.4. Bioreaktory do hodowli wgłębnych / | 42 |
1.3.5. Stabilizacja drobnoustrojów na drodze immobilizacji / | 44 |
1.4. Hodowla drobnoustrojów w warunkach beztlenowych (M. Krupiński) / | 49 |
1.5. Protoplasty grzybów: otrzymywanie, właściwości, zastosowanie (J. Długoński, K. Paraszkiewicz, M. Słaba, K. Milczarek) / | 56 |
1.6. Doskonalenie szczepów – mutageneza, fuzja i elektroporacja protoplastów (J. Długoński, D. Wilmańska, S. Różalska, K. Lisowska, K. Milczarek) / | 61 |
1.7. Sposoby przechowywania szczepów przemysłowych (K. Zawadzka, N. Wrońska, S. Walisch, K. Milczarek, D. Wilmańska) / | 77 |
Literatura / | 84 |
2. Podstawy nowoczesnych technik wykorzystywanych w biotechnologii mikrobiologicznej i naukach pokrewnych / | 89 |
2.1. Mikroskopia konfokalna, fluorescencyjna i spektrofluorymetria (S. Różalska) / | 91 |
2.1.1. Zjawisko fluorescencji / | 91 |
2.1.2. Spektrofluorymetria / | 93 |
2.1.3. Mikroskopia fluorescencyjna i konfokalna – porównanie / | 93 |
2.1.4. Autofluorescencja i znaczniki fluorescencyjne / | 95 |
2.1.5. Białka fluorescencyjne / | 95 |
2.2. Techniki izotopowe (izotopy promieniotwórcze) (J. Długoński, S. Różalska) / | 100 |
2.3. Chromatografia (R. Szewczyk) / | 103 |
2.3.1. Podstawowe wielkości mierzone w chromatografii / | 103 |
2.3.2. Chromatografia cieczowa / | 108 |
2.3.3. Chromatografia gazowa / | 114 |
2.4. Spektrometria mas (R. Szewczyk) / | 116 |
2.4.1. Zasada działania spektrometru masowego / | 117 |
2.4.2. Źródła jonów i rodzaje jonów w spektrometrii mas / | 118 |
2.4.3. Analizatory masowe / | 121 |
2.4.4. Podstawowe tryby skanowania / | 124 |
2.4.5. Detekcja jonów / | 126 |
2.4.6. Zastosowanie spektrometrii mas / | 127 |
2.5. Absorpcyjna spektrometria atomowa (M. Słaba) / | 127 |
2.6. Nowoczesne techniki cyfrowe stosowane do rejestrowania zmian zachodzących w środowisku (A. Długoński) / | 132 |
2.6.1. Obrazowanie satelitarne w analizowaniu dawnego i obecnego zagospodarowania terenu / | 134 |
2.6.2. Zasady pracy wybranych systemów teledetekcyjnych / | 136 |
2.6.3. Skanowanie pokrycia terenu z wykorzystaniem samolotu / 138 Literatura / | 141 |
3. Określanie przynależności taksonomicznej drobnoustrojów / | 145 |
3.1. Genotypowe techniki różnicowania i identyfikacji bakterii (M. Krupiński) / | 147 |
3.1.1. Izolacja z gleby i identyfikacja beztlenowców metodą multipleks PCR / | 151 |
3.1.2. Określenie przynależności gatunkowej promieniowców z rodzaju Streptomyces | |
w oparciu o metodę PCR 16s rRNA / | 157 |
3.2. Grzyby należące do Mucoromycota, Ascomycota i Basidiomycota – cechy morfologiczne, biochemiczne i analiza genetyczna (M. Słaba, S. Różalska) / | 165 |
3.2.1. Mucoromycota / | 170 |
3.2.2. Ascomycota (workowce) / | 171 |
3.2.3. Basidiomycota (podstawczaki) / | 174 |
3.2.4. Identyfikacja molekularna grzybów strzępkowych / | 177 |
3.2.5. Drożdże / | 181 |
3.3. Biotypowanie drobnoustrojów metodami LC-MS/MS i MALDI-TOF/TOF (R. Szewczyk) / | 185 |
3.3.1. Biotypowanie LC-MS/MS na przykładzie szczepów Mycobacterium / | 187 |
3.3.2. Biotypowanie MALDI-TOF i MALDI-TOF/TOF / 193 Literatura / | 199 |
4. Przemysłowe wykorzystanie drobnoustrojów / | 203 |
4.1. Procesy biosyntezy (J. Długoński) / | 205 |
4.1.1. Otrzymywanie i wykorzystanie biomasy drobnoustrojów (P. Bernat) / | 206 |
4.1.2. Biosurfaktanty – mikrobiologiczne związki powierzchniowo czynne. Skrining bakterii z rodzaju Bacillus, zdolnych do produkcji biosurfaktantów o budowie cyklicznych lipopeptydów (K. Paraszkiewicz, A. Walaszczyk) / | 210 |
4.1.3. Mikrobiologiczna produkcja enzymów z grupy hydrolaz (J. Długoński, K. Paraszkiewicz, A. Jasińska, K. Milczarek) / | 222 |
4.1.4. Biosynteza wielocukrów (J. Długoński, S. Różalska) / | 233 |
4.1.5. Biosynteza antybiotyków na przykładzie tetracyklin (J. Długoński, P. Bernat) / | 244 |
4.1.6. Otrzymywanie lipopeptydów bakteryjnych z użyciem bioreaktora (P. Bernat) / | 251 |
4.1.7. Biosynteza kwasu cytrynowego (S. Walisch, P. Bernat, K. Paraszkiewicz) / | 254 |
4.2. Procesy fermentacji (J. Długoński) / | 259 |
4.2.1. Winiarstwo i browarnictwo (S. Walisch, P. Bernat, K. Paraszkiewicz) / | 260 |
4.2.2. Praktyczne wykorzystanie bakterii fermentacji mlekowej (S. Walisch, P. Bernat, K. Paraszkiewicz) / | 267 |
4.2.3. Wykorzystanie drobnoustrojów w przemyśle piekarniczym oraz do produkcji fermentowanych produktów mięsnych i warzywnych (K. Paraszkiewicz, A. Jasińska, A. Góralczyk-Bińkowska) / | 273 |
4.2.4. Żywność azjatycka otrzymywana przy udziale drobnoustrojów (A. Jasińska, A. Góralczyk-Bińkowska, K. Paraszkiewicz) / | 287 |
4.3. Procesy biotransformacji (J. Długoński) / | 294 |
4.3.1. Biotransformacja etanolu i sorbitolu (J. Długoński, S. Walisch) / | 295 |
4.3.2. Biotransformacja steroidów (J. Długoński) / 300 Literatura / | 306 |
5. Drobnoustroje w ochronie środowiska i zdrowia człowieka / | 315 |
5.1. Rewitalizacja zdegradowanych terenów zieleni miast (A. Długoński) / | 317 |
5.1.1. Interdyscyplinarność badań w rewitalizacji miejskiej: etapy pracy / | 318 |
5.1.2. Badania terenowe z zakresu architektury krajobrazu i dyscyplin pokrewnych / | 320 |
5.1.3. Badania laboratoryjne z zakresu biotechnologii, mikrobiologii, chemii środowiskowej i dyscyplin pokrewnych / | 322 |
5.1.4. Łączna ocena i podsumowanie badań / | 324 |
5.2. Analiza mikrobiologiczna skażonych środowisk – sekwencjonowanie nowej generacji (S. Różalska) / | 331 |
5.3. Biologiczne oczyszczanie ścieków / | 338 |
5.3.1. Biologiczne metody oczyszczania ścieków w oczyszczalniach komunalnych (K. Lisowska, K. Zawadzka) / | 340 |
5.3.2. Oczyszczanie ścieków komunalno-przemysłowych (A. Długoński) / | 342 |
5.3.3. Oczyszczalnie ścieków w terenie o zabudowie rozproszonej – mała infrastruktura (A. Długoński) / | 344 |
5.4. Kompostowanie odpadów (A. Długoński, K. Lisowska) / | 347 |
5.4.1. Kompostowanie odpadów w kompostowniach zakładów komunalnych / | 347 |
5.4.2. Lokalne wykorzystanie odpadów z terenów zieleni miejskiej / | 349 |
5.5. Wykorzystanie odpadów zieleni miejskiej do produkcji energii w lokalnych biogazowniach i spalarniach oraz syntezy lakaz grzybowych (A. Długoński, A. Góralczyk-Bińkowska) / | 352 |
5.5.1. Produkcja energii / | 352 |
5.5.2. Wykorzystanie odpadów zieleni miejskiej do biosyntezy enzymów grzybowych na przykładzie lakaz / | 354 |
5.6. Biodegradacja toksycznych ksenobiotyków (J. Długoński) / | 357 |
5.6.1. Bisfenol A (A. Jasińska) / | 359 |
5.6.2. Organiczne związki cyny (P. Bernat, A. Felczak, J. Długoński) / | 364 |
5.6.3. Zastosowanie drobnoustrojów do eliminacji pestycydów (P. Bernat) / | 368 |
5.6.4. Nonylofenol (J. Długoński, S. Różalska) / | 372 |
5.6.5. Jednoczesna eliminacja zanieczyszczeń pochodzenia organicznego i nieorganicznego na przykładzie alachloru i cynku (M. Słaba, J. Długoński) / | 373 |
5.6.6. Związki heterocykliczne (A. Felczak, N. Wrońska) / | 377 |
5.6.7. Barwniki (A. Jasińska, A. Góralczyk-Bińkowska) / | 381 |
5.7. Mikrobiologiczna eliminacja metali ciężkich ze środowiska (M. Słaba, J. Nykiel-Szymańska) / | 386 |
5.8. Procesy detoksykacji skażonych środowisk. Testy toksykologiczne (M. Krupiński) / | 397 |
5.9. Wykorzystanie odpadów przemysłowych w biotechnologii mikrobiologicznej (K. Paraszkiewicz, A. Góralczyk-Bińkowska, A. Jasińska) / | 403 |
5.10. Biodeterioracja wywołana przez grzyby (S. Różalska, M. Słaba, A. Długoński) / | 411 |
5.11. Charakterystyka i wykorzystanie enzymów ligninolitycznych produkowanych przez grzyby w ochronie środowiska, przemyśle i medycynie (A. Jasińska, A. Góralczyk-Bińkowska, A. Długoński) / | 419 |
5.12. Określanie właściwości przeciwdrobnoustrojowych makromolekuł (dendrymery) i nowo syntetyzowanych związków srebra (A. Felczak, K. Zawadzka) / | 426 |
5.13. Grzyby entomopatogenne i ich wykorzystanie w biokontroli (S. Różalska) / | 431 |
5.14. Grzyby toksynotwórcze. Poszukiwanie i identyfikacja aflatoksyn (K. Paraszkiewicz, M. Słaba, R. Szewczyk) / 436 Literatura / | 447 |
6. Omics w biotechnologii drobnoustrojów / | 459 |
6.1. Proteomika w analizie mikrobiologicznej degradacji ksenobiotyków (R. Szewczyk) / | 461 |
6.1.1. Izolacja i separacja białek / | 462 |
6.1.2. Identyfikacja białek / | 466 |
6.2. Analiza metabolomiczna jako narzędzie służące do wielopoziomowej charakterystyki procesu biodegradacji (R. Szewczyk) / | 474 |
6.3. Zastosowanie lipidomiki w badaniu procesów detoksykacji u drobnoustrojów (P. Bernat) / | 480 |
6.4. Poszukiwanie biomarkerów w przemyśle i medycynie (R. Szewczyk) / | 487 |
6.4.1. Metody analityczne / | 488 |
6.4.2. Charakterystyka i źródła biomarkerów / | 489 |
6.5. Analiza ilościowa pestycydów – multimetody (R. Szewczyk) / | 492 |
6.5.1. Multimetody / | 492 |
6.5.2. Walidacja metody / 494 Literatura / | 499 |
7. Podłoża, bufory (K. Milczarek, N. Wrońska, A. Felczak) / | 501 |
7.1. Podłoża / | 503 |
7.2. Bufory / 521 Literatura / | 523 |
8. Zdjęcia makroskopowe i mikroskopowe szczepów grzybów stosowanych w badaniach i w dydaktyce Katedry Mikrobiologii Przemysłowej i Biotechnologii Uniwersytetu Łódzkiego / | 525 |
8.1. Zdjęcia grzybów z hodowli prowadzonych w warunkach laboratoryjnych (K. Milczarek, S. Różalska) / | 527 |
8.1.1. Aureobasidium pullulans / | 527 |
8.1.2. Ashbya gossypii / | 528 |
8.1.3. Aspergillus niger / | 529 |
8.1.4. Aspergillus versicolor IM2161 / | 530 |
8.1.5. Chaetomium globosum / | 531 |
8.1.6. Cunninghamella echinulata IM1785 21Gp (poprzednia nazwa C. elegans) / | 532 |
8.1.7. Curvularia lunata IM2901 / | 535 |
8.1.8. Curvularia lunata IM4417 / | 538 |
8.1.9. Exophiala sp. / | 539 |
8.1.10. Kluyveromyces marxianus / | 540 |
8.1.11. Metarhizium robertsii IM2358 / | 541 |
8.1.12. Mucor ramosissimus IM6203 / | 542 |
8.1.13. Myrothecium roridum IM6482 / | 544 |
8.1.14. Nectriella pironii IM6443 / | 545 |
8.1.15. Paecilomyces marquandii IM6003 (obecna nazwa Metarhizium marquandii) / | 546 |
8.1.16. Phanerochaete chrysosporium DSM1556 / | 548 |
8.1.17. Schizosacharomyces pombe / | 549 |
8.1.18. Serpula himantioides DSM6419 / | 551 |
8.1.19. Stachybotrys chartarum DSM2144 / | 552 |
8.1.20. Trametes versicolor / | 553 |
8.1.21. Trichoderma harzianum QF10 / | 555 |
8.1.22. Trichoderma viride IM6325 / | 556 |
8.1.23. Umbelopsis ramanniana IM833 / | 557 |
8.2. Fotografie drzew i drewna porażonych przez grzyby ligninolityczne (A. Długoński) / | 558 |
8.2.1. Pleurotus ostreatus (boczniak ostrygowaty) / | 558 |
8.2.2. Trametes versicolor (wrośniak różnobarwny) / | 559 |
8.2.3. Heterobasidion annosum (korzeniowiec sosnowy) / | 559 |
8.2.4. Brunatna zgnilizna drewna / | 560 |
8.2.5. Biała zgnilizna drewna / | 562 |
8.2.6. Szara zgnilizna drewna / | 563 |
8.2.7. Tremella mesenterica (trzęsak pomarańczowożółty) / | 564 |
8.2.8. Phellinus pomaceus (czyreń śliwowy) / | 566 |
8.2.9. Piptorus betulinus (białoporek brzozowy, biała huba brzozowa) / | 567 |
8.2.10. Fomes fometorius (hubiak pospolity) / | 568 |
8.2.11. Współdziałanie patogenów powodujących zgniliznę drzew / | 569 |
8.2.12. Schizophyllum commune (rozszczepka pospolita) / 570 Literatura / | 571 |
Autorzy / | 573 |