Katedra Notre Dame w Chartres - ebook

Historia Katedry w Chartres

Zegar słoneczny przed portalem wejścia z roku 1578
Katedra w Chartres, jest to mówiąc po francusku, _Cathédrale Notre-Dame de Chartres, i jest to typowa _gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Chartres, jest to miejscowość i gmina w Regionie Centralnym, w departamencie Eure-et-Loir. we Francji. Poświęcenie tego kościoła jako że dawniej nazywano tą uroczystość konsekracją kościoła, co w łacińskim języku określane jest jako _dedicatio ecclesiae, czyli_ uroczyste poświęcenie nowo powstałej świątyni w Kościele rzymskokatolickim zastrzeżone tylko i wyłącznie dla biskupa. Ceremonia ta dokonywana jest według obrzędu, którego główne elementy powstały w już liturgii gallikańskiej i rzymskiej już między wiekiem IV a IX. Wówczas ceremonia składała się z trzech części.

Fasada katedry w Chartres

Dzwonnica katedry w Chartes

Nowa dzwonnica katedry zbudowana początkowo w latach 1134 do roku 1150, następnie przebudowana przez Jehana de Beauce
Poprzez pokropienie ścian budynku wodą święconą, to właśnie biskup obejmował go w posiadanie, by następnie odbyć procesję do wnętrza świątyni. Po śpiewie hymnu _Veni Creator_ wypisywał pastorałem na popiele alfabet grecki i łaciński. W kolejnej części za pomocą wody gregoriańskiej biskup uświęcał wnętrze kościoła, po czym odmawiał prefację, w której błagał o wspomożenie Ducha Świętego. Po modlitwie następowało właściwe poświęcenie murów poprzez namaszczenie olejem tak zwanych zacheuszków, symbolizujących dwunastu apostołów. Po namaszczeniu ołtarza spalano na nim kadzidło w czterech rogach i pośrodku, i tutaj odbywała się ta uroczystość w tym samych schemacie liturgicznym.

Nawa główna z absydą i prezbiterium
Kiedy to już w III wieku, według starej legendy, w okolice Chartres przybywają pierwsi chrześcijanie, a po pewnym czasie odnajdują ukrytą w grocie, celtycką rzeźbę brzemiennej kobiety, wówczas uznają ją za wyobrażenie brzemiennej Najświętszej Marii Panny. Uznają to wydarzenie za oczywisty cud, przy czym niezwłocznie postanawiają o wybudowaniu w Chartres swojego pierwszego, jeszcze drewnianego kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny.

Portal główny
Już w początkach XI wieku, przy katedrze w Chartres powstaje i działa bardzo prężna szkoła znana w całej Europie jako szkoła Chartres, zrzeszająca wokół niej, grono czołowych filozofów ówczesnej epoki, po czym do końca XII wieku, powstają kolejne 4 drewniane kościoły. Niestety w roku 1194,potężny pożar trawi doszczętnie stojący tu drewniany kościół. Podczas pożaru została jednak ocalona święta relikwia, nazwana _sancta camisia_, czyli suknia, którą ponoć miała na sobie Maria Panna podczas narodzin Jezusa Chrystusa.

Studnia Świętych Fortów krawężnik odrestaurowany pochodzi z 1903 roku.
Wydarzenie to zostało niemal natychmiast uznane zaoczywisty cud i dlatego też bracia cystersi decydują się na budowę kamiennej świątyni. Jednak nie są znane nazwiska budowniczych pierwszej murowanej już katedry. Odbudowa trwała w latach 1194 do roku 1220,a w roku 1260,następuje konsekracja katedry. Niestety w roku 1506, zniszczeniu uległa wieża północna, którą następnie niezwłocznie odbudowano.Architektura

Nawa główna w stronę ołtarza
Obecna gotycka katedra powstała niemal zaraz na ruinach katedry romańskiej, która spłonęła w 1194 roku. Jej fundamenty stanowią do dzi dnia grube mury, wpuszczone w ziemię na głębokość 8 metrów, dzięki czemu cała budowla jest bardzo stabilna i ma absolutnie równą i trwałą podstawę.

Sklepienie katedry
Chór w katedrze w Chartres niemal tak samo jak w katedrze w Paryżu jest pięcionawowy, ale ukształtowanie wieńca kaplic przypomina niemal do złudzenia kościół katedralny w Saint Denis. Powodem budowy tak wielkiej świątyni była wspomniana wcześniej relikwia, w postaci szaty przypisywanej Dziewicy Maryi,która to z kolei została podarowana kościołowi w Chartes, przez króla Karola Łysego, a którą wcześniej otrzymał Karol Wielki od cesarza bizantyjskiego obecnie znajduję sie ona w kaplicy absydy. Główny portal zachodniej fasady, zwany też królewskim, zakończono około połowy XII stulecia. Na konstrukcję ścian katedry składają się wykute w skale filary. Wzmocniono je solidnymi przyporami, składającymi się z filarów i wzmacnijących konstrukcję katedry łęków oporowych.

Galeria w nawie głównej
Dzięki temu możliwe jest bezpośrednie uniesienie ciężaru rozległego sklepienia. Drewnianą konstrukcję dachu składano jeszcze na ziemi, a następnie, za pomocą kilku wielokrążków, wciągano ją aż na górną krawędź murów. Ustawiano też rusztowania, zaś kamienie potrzebne do budowy dachu, wciągano za pomocą napedzanej końmi lub siłą ramion ludzkich mechanicznej wciągarki.

Labirynt do Jerozolimy
Po zachodniej stronie katedry znajdują się dwie potężne wieże dzwonnicze, wyższa z nich ma wysokość dokładnie, 115 metrów i 18 centymetrów i jest o wiele bardziej wyszukana architektonicznie jej konstrukcja pochodzi z roku 1513, zaś niższa wieża posiada 105 metrów i 66 centymetrów wysokości i jest nieco mniej wyszukana, a zbudowana została w latach 1145 do roku 1165.

Fasada główna z rozettą
Wewnątrz i na zewnątrz budowli znajduje się ponad 10 000 przepięknych rzeźb z kamienia jak i ze szkła. W katedrze znajduje się 160 kolorowych witraży, które też przedstwimy później, a zajmują one łączną powierzchnię ponad 2600 metrów kwadratowych. Katedra w Chartres jest dość szczególnym wyjątkiem wśród katedr Notre Dame we Francji, alei nie tylko wśród nich i to należy dosłownie pod każdym względem architektonicznym.

Posągi przy portalu głównym
Wśród tych wszystkich zabytków oszałamiających precyzją wykonania, znaleźć można sławną Błękitną Różę lub Najświętszą Marię Pannę Pięknego Szkła. Kolorowe kawałki szkła bowiem łączono ze sobą ołowianymi spojeniami i żelaznymi prętami podobnie jak obrazy witrażowe. Wnętrze katedry podzielone jest na trzy duże połączone ze sobą nawy.

Narożnik portalów wejścia
Całkowita długość budynku katedry to pełne imponujące 130 metrów, wysokość natomiast to 37 metrów i w murach szerokość wynosi 16 metrów i 40 centymetrów. W środku świątyni znajduje się również największy w Europie labirynt drogi do ziemi świętej i Jerozolimy, położony jest on w samym sercu katedry. Poza funkcją dekoratywną umożliwiał on człowiekowi średniowiecza odbycie na kolanach wędrówki, rozumianej jako pielgrzymka do Ziemi Świętej, odprawianej najczęściej w akcie pokuty za własne grzechy.

Posągi przy portalu wejścia
Osiedli na tym terenie Celtowie całkiem dobrze znali się na siłach przyrody, której to oddawali wcześniej cześć. Toteż nie przypadkiem wznosili swoje ośrodki kultu w miejscach, gdzie telluryczny magnetyzm był szczególnie mocno wyczuwalny. Jedno z takich miejsc znajdowało się i nadal znajduje w dzisiejszej północno-zachodniej Francji, niecałe 80 kilometrów od Lutecji, a jest to obecne miasto Paryż i samo serce Paryża, Paryska katedra Notre Dame.

Plan katedry w Chartres

Alegoria rzeźby Duma

Posągi lewej strony portalu

Posągi lewj strony portalu

Posągi prawej strony portalu wejścia

Posągi lewej strony portalu południowego.

Zbliżenie portalu południowego.

Posągi prawej strony portalu wejścia

Portal główny wejścia

Posągi prawego ościeża ganku frontowego

Koronacja Henryka IV w katedrze w Chartres.

Polichromie sklepień po renowacji
Tam też właśnie to Galowie natknęli się na prehistoryczny dolmen, czyli prymitywną konstrukcję klasycznie składającą się z trzech pionowych monolitów, nakrytych płaską kamienną płytą. Takie same budowle można zobaczyć i dziś jeszcze na przykład w Bretanii w Karnaku. Kiedy Druidzi przystąpili do kopania studni, udało im się natrafić na podziemny prąd wytwarzający silne telluryczne wibracje. Przekonani o szczególnych właściwościach tego miejsca, sprzyjającego mistycznej medytacji i duchowej ekstazie, zdecydowali, że właśnie tutaj będą odprawiać magiczne rytuały i religijne ceremonie.

Portale główne w zbliżeniu
Z czasem a niemal od samego początku jej istnienia, przy świątyni w Chartres powstał ośrodek kształcenia przyszłych duchownych i demiurgów. Dzisiaj w tym samym miejscu wznosi się ta okazała katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z Chartres, jest to przecież jedno z arcydzieł architektury gotyckiej i pierwszy europejski kościół Notre Dame. Katedra w Chartres ma również inne, mniej znane przymioty związane z tradycją hermetyczną, czy też z chrześcijańskim ezoteryzmem i pradawnymi sekretami strzeżonymi przez zakon Templariuszy. Chartres w starożytności zwane było Autricum, Carnutes lub Carnutum. Były tu także dwa akwedukty, amfiteatr i inne świątynie.

Rozetta z Chartres
Pierwsi jak już wiemy zamieszkiwali ten teren Celtowie. Początkowo było tu wielkie centrum druidyzmu, następnie zostało ewangelizowane już w III wieku, przez świętych Altina i Eodalda a od IV wieku, zostało siedzibą biskupstwa. Powstała wówczas pierwsza katedra. W roku 858, Chartres zostaje spalone przez Normanów, a potem w roku 911, przeżywa atak wojsk Rollona. Najeźdźców udaje się pokonać dzięki pomocy książąt Blois, Burgundii i Francji.

Katedra w perspektywie
W czasie ataku wrógów, biskup Gancelme wynosi na mury grodu relikwię, czyli Welon Dziewicy, by podnieść morale obrońców miasta. W końcu, kiedy w 963 roku, hrabia Chartres, Charles le Chauve, zajęty jest walką z księciem Ryszardem z Normandii, ten ostatni doszczętnie plądruje miasto i nawet katedra zostaje spalona. W 1020 roku, biskup Fulbert rozpoczyna budowę nowej romańskiej świątyni.

Fasada główna katedry
Powstaje też przy świątyni szkoła katedralna, najważniejsza na zachodzie obok Bolonii i Paryża. Najważniejsi mistrzowie tej szkoły to Bernard zmarły około 1130 roku, Gilbert de la Porrée zmarł w roku 1154, Teodoryk zmarły około 1155 roku, i biskup Jan z Salisbury zmarły w 1180 roku, zasłynęli oni na cały świat, współtworząc scholastyczne przedpole dla powstania paryskiego Uniwersytetu. Dzisiejszej i wcześniejszej znanej już w średniowieczu Sorbony

Katedra w planie miasta Chartres
W 1150 roku, święty Bernard z Clearvou nawołuje właśnie w Chartes do drugiej krucjaty przeciw wyznawcom Allacha do Ziemi Świętej. Kiedy w czerwcu 1194 roku, kolejny wielki pożar doszczętnie strawił romańską katedrę w Chartres, boleść która ogarnęła duchownych i świeckich mieszkańców miasta była wręcz co wcale nie było niczym dziwnym przeogromna. Przy czym też nikt nie wątpił, że szybko, i jak najszybciej w miejscu zgliszcz katedry powstanie nowe dzieło sławiące imię Maryi.