Zabytki średniowiecza we Francji. Tom 2 ebook

Zabytki średniowiecza we Francji. Monuments médiévaux en France

  Książka powstała w oparciu o materiały własne autora jak i przy pomocy  Francuskiej Wikipedii, a także portalu zdjęć Pixabay. Na okładce znajduje się  Katedra świętego Piotra i Pawła w Nantes

Non

Nobis Domine, Non Nobis Sed Domini Tuo Da Gloriam

Le

auteur Templar militi

Tobie

Panie Boże Wszechmogący na wieczną chwałę

Architektura gotycka we Francji

Wbrew poglądom włoskich architektów epoki renesansu, którzy twierdzili, że styl gotycki powstał i rozwinął się w Niemczech, korzeni tej formy należy dopatrywać się w doskonaleniu szkoły burgundzkiej i dokonaniach budowniczych opactw cysterskich. Dojrzewająca już od połowy XII wieku, forma bazyliki największą doskonałość zyskała w rejonie Normandii oraz w okolicach Paryża w rejonie Île-de-France, gdzie mogła się rozwijać pod patronatem zyskującej na znaczeniu monarchii. Stąd upowszechniła się na inne kraje łacińskiej Europy. Zapowiedzi nowej epoki widoczne były w romańskim kościele Cluny III, w lekkim załamaniu łuków sklepienia kolebkowego, w ostrych łukach międzynawowych arkad, w zastosowaniu łuków przenoszących ponad dachami naw bocznych części ciężaru sklepienia na skarpy i odciążeniu niektórych ścian. Na proporcjach kościoła wzorowano gotycką katedrę w Reims. W okresie przejściowym, w połowie XII wieku, zbudowano kilka kościołów romańskich o smukłych proporcjach i mocno podwyższonych sklepieniach. Do tych budowli zaliczane są kościoły opactwa w Caen Saint-Ĕtienne i Sainte-Trinité. Za najstarszą gotycką budowlę uważa się kościół w St-Denis pod Paryżem, w którym po raz pierwszy zastosowano system przyporowy jeszcze nieco toporny, ale już konstrukcyjnie poprawny. Do wczesnych budowli gotyckich zaliczane są także, katedra Notre-Dame w Laon w Laon, departament Aisne trójnawowa z trójnawowym transeptem i półkolistym obejściem wokół prezbiterium, do każdych dwóch kwadratów sklepień krzyżowo-żebrowych naw bocznych przyporządkowane jest jedno prostokątne pole nawy głównej przykryte sklepieniem sześciodzielnym, katedra Notre-Dame w Paryżu, zbliżona w formie do katedry w Laon, bazylika pięcionawowa z krótkim transeptem, mocno wydłużonym prezbiterium i podwójnym, półkolistym obejściem; katedra w Noyon w departamencie Oise trójnawowa, katedra świętego Gerwazego i świętego Protazego w Soissons. Gotyk francuski wypracował formę trójnawowej a czasem pięcionawowej bazyliki z zazwyczaj półkolistym obejściem niekiedy obejście rozplanowane jest wokół siedmiu boków dwunastokąta. Do obejścia przylega wieniec kaplic, z których środkowa z czasem staje się znacznie wydłużona. Jest to kaplica Mariacka, która pojawiła się wraz z rozwijającym się w tym czasie kultem Najświętszej Marii Panny Wnętrza uporządkowane zostają podziałem żeber schodzących ze sklepień po filarach w postaci wiązek żeber i służek niekiedy do samej posadzki. Znacznie wyższe od naw bocznych, nawy główne, siły rozporowe ze sklepień przekazują poprzez system przyporowy, łukami powyżej zadaszenia naw bocznych na wieże sił zwieńczonych sterczynami. Powyżej linii arkadowych łuków oddzielających nawę główną od naw bocznych, w ścianach naw głównych, często umieszczany jest rząd trójdzielnych arkadek. Olbrzymie otwory okienne dzielone są złożonym maswerkiem. Bogato rzeźbione, na ogół dwuwieżowe fasady, w dolnej części zdobią prowadzące do wnętrza trzy portale odpowiadające trzem nawom. Środkowy, główny portal, zazwyczaj jest najbardziej okazały. Często dzieli go filar z przedstawieniem Jezusa Chrystusa lub Matki Bożej albo posąg patrona miasta. Głębokie ościeża portali zdobią figury świętych, apostołów, proroków lub królów. Dekoracja rzeźbiarska występuje także na łukach archiwolt oraz w tympanonach. Częstym zwieńczeniem portali jest ozdobna wimperga. Pas powyżej portali stanowi fryz z postaciami królów. Wyżej umieszczano trzy rozety lub ogromne ostrołukowe okna. Pionowy podział fasad podkreślają dwie skarpy akcentujące wewnętrzny układ bazyliki i podtrzymujące fasadę. Początek rozkwitu gotyku we Francji przypada na pierwsze lata XIII wieku. Listę najwspanialszych francuskich katedr otwiera budowla wzniesiona w latach 1194 do roku 1260, w Chartres. Jest to trójnawowa bazylika długość wnętrza 137 metrów, przecięta trójnawowym transeptem. Zakończone półkoliście prezbiterium otacza podwójne obejście, do którego przylegają od wschodu trzy duże kaplice. Boki fasady zamykają dwie masywne wieże. Katedra została zbudowana po pożarze wcześniejszego kościoła, którego część murów zachowała się w dolnej części budowli. Północną wieżę kościoła zaprojektował Jean Texier w stylu flamboyant w roku 1513. Na początku XIII wieku, przebudowano prezbiterium romańskiej katedry w Le Mans w departamencie Sarthe. W latach 1217 do roku 1254,przedłużono je i dodano podwójne obejście. Do każdego przęsła obejścia dodano głębokie kaplice, z których środkowa leżąca na osi głównej budowli), mariańska, jest najdłuższa. Amiens departament Somma szczyci się uznawaną za najdoskonalszą pod względem proporcji katedrą zbudowaną w latach 1220 do roku 1288. Zaprojektował ją Robert de Luzarches, część prezbiterialną ukończyli Thomas de Cormont i jego syn Renard. Korpus trójnawowej bazyliki w połowie długości przecina potrójna nawa krzyżowa (wnętrze katedry ma długość 106 metrów. Pięcionawowe prezbiterium nawę główną ma zakończoną połową dwunastoboku, którego siedem boków okala podwójne obejście. Do niego otwiera się siedem kaplic, z których środkowa, najgłębsza, poświęcona jest Najświętszej Maryi Pannie. Od frontu budowlę flankują dwie masywne wieże. Cztery kolejne miały stanąć parami na zakończeniu ramion transeptu. Wieże te nigdy nie zostały zbudowane, nie ukończono też zwieńczenia wież zachodnich miały otrzymać wysokie hełmy. Ukończona została tylko niewielka, smukła wieżyczka nad skrzyżowaniem nawy głównej z nawą krzyżową. Wysokość nawy głównej katedry w Amiens sięga 42 i pół metra Jej smukłe proporcje 3:1 czynią z niej wzór budowli tego okresu. Kolejne próby zbudowania jeszcze smuklejszych obiektów kończyły się katastrofą Katedra w Beauvais. Wrażenie lekkości wnętrza potęguje prześwietlony pas triforium w części prezbiterialnej. Przeszklenie tych otworów stało się możliwe po zastosowaniu dwuspadowych dachów nad obejściem. Od doskonałości wnętrza odbiegają proporcje fasady. Do 1236 roku, ukończono ją na wysokości pasa z rozetą. Wyższe piętra wież dobudowano w latach 1366 do roku 1400, a w około 1500 roku, pierwotny podział rozety zastąpiono płomienistym maswerkiem. Znaczna wysokość budowli spowodowała wprowadzenie dodatkowego pasa pomiędzy zwieńczeniem portali a fryzem królewskim. Podobna w swoim planie do katedry w Amiens jest zbudowana w latach 1210 do roku 1300, katedra w Reims w departamencie Marna. Zaprojektował ją Jean d’Orbais. Trójnawowa bazylika z potrójną nawą poprzeczną i krótkim, pięcionawowym prezbiterium zamknięta jest w części wschodniej obejściem, do którego przylega pięć kaplic. Część wschodnia została ukończona już w 1241 roku. Całe wnętrze wraz z głębokością środkowej kaplicy to długość 141 metrów, a wysokość trój kondygnacyjnej nawy głównej osiąga 38 metrów. Wnętrze silnie akcentują linie pionowe. Żebra sklepienia schodzą poprzez pas triforium na półkoliste kolumny. Otwory okienne obejścia i kaplic wzbogacono jednymi z pierwszych maswerków. Katedra słynie z witraży i bogatej rzeźbiarskiej kompozycji fasady. W 1225 roku, rozpoczęto budowlę katedry w Beauvais departament Oise. Ta rozpoczęta z rozmachem konstrukcja nie została nigdy ukończona. Od około 1240 roku, prace zostały mocno spowolnione, dopiero w 1272 r. ukończono prezbiterium. Założona smukłość najwyższej w ówczesnym świecie chrześcijańskim budowla 48 metrów, przekraczała możliwości wytrzymałości materiału. W 1284 roku, runęły sklepienia. Przęsła nawy prezbiterium zostały podzielone przez wprowadzenie dodatkowych filarów. Budowlę zatrzymano na transepcie, ukończonym dopiero w XVI wieku. Zapał budowniczych i sponsorów, który pozwolił na zbudowanie około 30 wspaniałych kościołów w okresie od połowy XII do połowy XIII wieku, znacznie osłabł. Kolejne lata, aż do ok. 1500 roku, to ledwie 10 nowych budowli. Jedną z ciekawszych budowli rozpoczętych po 1240 roku, jest katedra w Tours, ukończona dopiero w okresie renesansu. Fasadę zdobi dekoracja w stylu gotyku płomienistego. W Paryżu na podziw zasługuje także kaplica pałacowa Ludwika IX Świętego zbudowana w latach 1241 do roku 1248. Pozbawione ścian wnętrze Sainte-Chapelle ma wysokość 20 metry. Pomiędzy służkami schodzącymi z żeber sklepienia umieszczono olbrzymie okna, w których znajdują się najstarsze w Paryżu gotyckie witraże. Geograficznie, znaczna ich większość powstała w środkowej i północnej części kraju. W Normandii powstają budowle projektowane na planie zbliżonym do kościołów środkowej Francji o wnętrzach mających cechy wspólne z budowlami angielskimi. Ściany naw głównych przecinają dwie kondygnacje arkad. Tak zaprojektowano katedrę w Rouen i w Coutance. Katedrę w Strasburgu, w Alzacji cechuje nagromadzenie linii pionowych na elewacji, przypominające fasady kościołów nadreńskich w Niemczech. Ludność rejonu południowo-wschodniego nie zaakceptowała tego stylu w tym samych stopniu. W Albi w departamencie Tarn w 1282 roku rozpoczęto budowę kościoła halowego. Chór ukończono około 1330 roku, korpus pod koniec XIV wieku, a wieżę dopiero pod koniec XV wieku. Ta ceglana budowla nie przypomina innych budowli gotyckich. Jednonawowe wnętrze przykryte jest sklepieniami krzyżowymi. Na zewnątrz nie skonstruowano przypór a ciężar sklepienia przekazywany jest na umieszczone wewnątrz prostokątne filary, zaokrąglone po zewnętrznej stronie murów i zwieńczone powyżej gzymsu cylindrycznymi wieżyczkami strzelniczymi. Pomiędzy nimi umieszczono 23 kaplice zbudowane na planie kwadratu. Do zaokrąglonego planu chóru przylega 5 kolejnych kaplic na planie podkowy. Powyżej kaplic bocznych, do wnętrza świątyni otwierają się rzędy empor. Od strony zachodniej zbudowano potężną wieżę obronną na planie kwadratu z czterema narożnymi wieżycami w jej narożach. Podobne wieże umieszczono także w narożach zachodniej fasady kościoła. Obronny charakter budowli uzupełniają umieszczone pod gzymsem machikuły pierwotnie mury świątyni wieńczył pełny krenelaż. Oprócz kościołów budowano także nowe klasztory, często związane z katedrami. Większość z nich została zniszczona podczas Wielkiej Rewolucji. Wśród przynajmniej częściowo zachowanych ciekawe krużganki wokół wirydarza można zobaczyć w Fontfroide oraz w Laon. Na wyspie Mont Saint-Michel w latach 1204 do roku 1228, benedyktyni przebudowali swoją siedzibę wznosząc ufortyfikowany zespół zabudowań z kościołem ukończonym w drugiej połowie XV wieku. Architektura gotyku nie ograniczała się do budownictwa sakralnego. Podczas budowy warowni, pałaców, zamków i budynków mieszkalnych przestrzegano zasad obowiązującego stylu. Jednym z pierwszych pałaców był Luwr przebudowany w latach późniejszych przez Franciszka I. Wygląd tej pierwszej budowli można ocenić tylko na podstawie zachowanej miniatury z XV wieku (miniatura przechowywana jest w zbiorach Muzeum Kondeuszy w Chantilly). Zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 100 x 92 metrów z masywnym, cylindrycznym donżonem pośrodku wewnętrznego dziedzińca. Obronne wieże stanęły na narożach budowli i w jej środkowych partiach. Zamek obiegał mur obronny chroniony fosą. Wszystkie budowle wieńczył krenelaż. W Awinion zachowane są mury obronne i papieski zamek zbudowany w latach 1349 do roku 1368, w miejscu wcześniejszej siedziby biskupiej. Nadal można oglądać przynajmniej fragmenty układów obronnych z zamkami w Arques, Councy, Pierrefonds. We wczesnym gotyku zmodernizowano mury obronne twierdzy Carcassonne. W 1240 roku, Ludwik Święty założył gotyckie miasto Aigues-Mortes. Zbudowano je na planie kwadratu i otoczono murami. Główne ulice prowadziły w kierunku rynku. W tej ciasnej zabudowie budynki mieszkalne miały wyższe kondygnacje wysunięte nad ulice, tak by powiększyć powierzchnię izb i jednocześnie pozwolić na swobodny przejazd jeźdźca na koniu. W tak utworzonych podcieniach odbywał się ruch pieszych i kwitł handel. W Compiegne, Dreux i Bourges zachowały się budynki ratusza. W miastach budowano niekiedy osobne budowle przeznaczone dla sądownictwa. Przykładem takiej budowli jest gmach sądu w Rouen zbudowany pod koniec XV wieku. W Paryżu zbudowano miejskie pałacyki, Hôtel de Cluny, siedzibę opatów z Cluny oraz Hôtel Tremoille. Ciekawym przykładem budownictwa tego okresu jest również rezydencja skarbnika królewskiego Jacques’a Coeur w Bourges.

Katedra świętego Piotra i Pawła w Nantes

Katedra

świętego Piotra i Pawła w Nantes

Katedra —

widok

od strony prezbiterium

Detal

dekoracji portalu wejścia kościoła

Nawa

główna katedry

Prospekt

organowy katedry

Katedra świętego Piotra i Pawła w Nantes, jest to gotycka katedra rzymskokatolicka znajdująca się w Nantes, we Francji. Budowa katedry rozpoczęła się w 1434 roku, i trwała ponad 400 lat. Początki obecnego kościoła sięgają 1434 roku. Budowę rozpoczęto na miejscu starszej, romańskiej katedry, niewystarczającej na potrzeby wiernych, na koszt książąt świetnie wówczas prosperującej Bretanii. Kamień węgielny położyli wspólnie Jan książę Bretanii oraz biskup Nantes Jean de Malestroit. Pierwszym architektem obiektu był Guillaume de Danmartin, którego po śmierci zastąpił Mathurin Rodier. Budowę obiektu podzielić można na pięć zasadniczych etapów. W pierwszym, trwającym do 1470 roku, wzniesiono ścianę zachodnią oraz jedną z wież, a także południową część nawy i sąsiadujące z nią od tej strony kaplice. Rozpoczęto też prace nad dalszymi filarami, na których miała wspierać się konstrukcja nawy. W roku 1442, po śmierci księcia Jana, jego zbroja została wmurowana w ściany balkonu nad nawą. W drugiej fazie prac, w latach 1470 do roku 1490, podjęto prace nad północną elewacją obiektu i również z tamtej strony wzniesiono rząd kaplic. Trzecia faza, pierwsza dekada w XVI wieku, to okres wykonania witraży w katedrze, a witraż na fasadzie ufundowała Anna, księżniczka bretońska, która została królową Francji. W tym okresie pracami kierował architekt Jacques Drouet, a poważna część nawy została przykryta bogato malowanym sklepieniem, zakończono obydwa transepty obiektu. Po zakończeniu tych prac kościół został otwarty dla wiernych; dalsza realizacja projektu musiała zostać zawieszona z powodu braku pieniędzy. Jeszcze w latach 1626 do roku 1630, wykończono sklepienia, a w dwadzieścia lat później Louis Le Vau wybudował chór w stylu gotyckim. W czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej kościół jak wiele innych został zamknięty, dopiero w 1802 roku, przywrócono go katolikom. Podjęto wówczas prace nad realizacją pierwotnych projektów katedry, które przeciągnęły się do 1840 r. pod kierunkiem Theodore’a Nau. Jeszcze w 1876 roku, po oficjalnej re konsekracji katedry, przebudowany chór na styl neogotycki oraz wyremontowano oba transepty. 28 stycznia 1972 roku, na dachu katedry wybuchł wielki pożar, który zniszczył dużą część wyposażenia wnętrza, częściowo następnie zrekonstruowanego. Do wypadku doszło w wyniku prac dekarskich. Dopiero po ponad 13 latach prac rekonstrukcyjnych, w maju 1985 roku, katedra została ponownie otwarta. Katedra posiada rozbudowane podziemia, starsze niż sam obiekt a pochodzące z poprzedniej katedry i poszerzane regularnie w miarę postępu prac budowlanych. Obecnie są one zamknięte dla zwiedzających i mieszczą tak zwany Skarb katedry są to najcenniejsze elementy jej wyposażenia oraz zabytkowe szaty kapłańskie, sięgają późnego średniowiecza. 18 lipca 2020 roku, w godzinach porannych w katedrze wybuchł pożar, który służby określają jako poważny. Straż pożarna otrzymała powiadomienie o zdarzeniu o godzinie 7:44, a na miejsce wysłano 60 strażaków, zaś ich liczba zwiększyła się potem do 100. Pożar został opanowany około godz. 10 rano W wyniku pożaru najbardziej ucierpiała empora organowa. Między innymi całkowicie spłonęły 400-letnie barokowe organy, które uniknęły zniszczenia podczas rewolucji francuskiej i pożaru świątyni w styczniu 1972 roku. Zniszczone zostały także witraże. Zlokalizowano trzy źródła ognia, a władze potraktowały sprawę jako przestępstwo, co jest wiadomym dla wszystkich faktem, ale zapomniano dodać że podpalenia dokonał islamski tak zwany nałaźca. Kościół reprezentuje gotyk płomienisty. Wejście do niego wiedzie poprzez troje drzwi bramę główną, bramę świętego Piotra i bramę świętego Pawła, każde z nich opatrzone jest imponującym portalem, bogatym w rzeźby i płaskorzeźby. Centrum dwu wieżowej a wysokość wież to 63 metry, typowej dla francuskich katedr fasady stanowi ostrołukowe okno z witrażem i maswerkiem. Obiekt nie posiada rozety. Na obydwu wieżach znajduje się jeszcze po jednym oknie. Wieże, zbudowane na planie czworobocznym, nie są zwieńczone iglicami, ale posiadają sterczyny na każdym narożniku. Ponadto dekorują je rzędy ostrołukowych blend. Kościół wsparty jest na systemie łuków odporowych, dekorowanych sterczynami. Posiada trzy nawy, z najwyższą środkową, oraz dwa transepty. Okna dekorowane są wimpergami, maswerkami, wokół dachu obiektu rozciąga się fryz. Wnętrze obiektu oparte jest na rzędach filarów z białego wapienia. Prezbiterium obiektu nie jest wyodrębnione. Po pożarze z 1972 roku, jedynym elementem dawnego wyposażenia jest barokowa drewniana ambona w nawie głównej, obiekt nie posiada także ołtarza głównego. Witraże w kościele przedstawiają głównie motywy florystyczne. Katedra posiada również bogatą dekorację rzeźbiarską, głównie bestiarium oraz figury aniołów, jak również posągi pierwszych fundatorów, oraz rzeźba Przeszłości i Przyszłości, jest to wizerunek człowieka o dwóch twarzach starca i młodej kobiety. Jedyna nawa ma 103 metry długości i 38 metrów szerokości. Witraż w południowym transepcie jest największym witrażem we Francji. W kościele znajduje się również poliptyk przedstawiający narodzenie Chrystusa. W tym kościele pochowani zostali rodzice Anny Bretońskiej, Marguerite de Foix i Franciszek II książę Bretanii, ostatni władcy niepodległej Bretanii. Ich nagrobek, z wizerunkami spersonifikowanych czterech cnót głównych, jak sprawiedliwości, męstwa, roztropności i umiarkowania stanowi bezcenny zabytek renesansowej rzeźby.

Katedra w Montpellier pod wezwaniem Saint-Pierre

Katedra

pod wezwaniem świętego Piotra w Montpellier

Bourdon

katedry 

François

 3960 kilogramów o średnicy

171

centymetrów

Sąd

Honorowy

Wydziału Lekarskiego to dawny krużganek klasztoru Saint-Benoît i 

Theatrum

Anatomicum

Panoramiczny

widok na główny dziedziniec Wydziału Lekarskiego.

Wieże

Urbain

V i Saint-Benoit widziane z głównego dziedzińca Wydziału Lekarskiego.

Katedra

Saint-Pierre widziana z Corum.

Widok

na prezbiterium katedry

Widok

z placu na wieżę

Tympanon

poświęcony koronacji Matki Boskiej.

Organy

Lépine odrestaurowane przez Kerna.

Witraże

absydy

prezbiterium

Wschodnia

rozeta katedry świętego Piotra

Zachodnia

rozeta katedry

Panoramiczny

widok ze szczytu wieży Urbana V.

Katedra pod wezwaniem świętego Piotra w Montpellier jest to rzymskokatolicka katedra w regionie Hérault. Znajdujący się w tarczy herbowej kościół katedralny w sercu starego miasta, jest najważniejszym zabytkiem gotyckim w mieście Montpellier i największym kościołem w dawnym regionie Langwedocja-Roussillon, we Francji. Katedra Saint-Pierre była to pierwotnie kaplica klasztoru College of Saint Benedict Saint-Germain założonego w 1364 roku, przez papieża Urbana V. Ten kościół został wzniesiony jako katedra w 1536 roku, kiedy siedziba biskupa została przeniesiona z Maguelone do Montpellier. Historyk Montpellier Louise Guiraud dokładnie opisuje architekturę budynku, a także kompozycję różnych kaplic. Po 1536 roku, Z kątów narożnych nawy głównej wyrastają cztery wieże, z których jedna została zburzona podczas protestanckich ruchów ikonoklastycznych w 1567 roku. Budynek jest wyposażony w ważne umocnienia, co czyni go twierdzą. Pod koniec XVI wieku, jedną z elewacji zwieńczono machikułami zwieńczonymi blankami, za którymi musi przebiegać chodnik w grubości muru. Wejście poprzedzone jest masywną kruchtą, złożoną z dwóch cylindrycznych filarów i sklepieniem łączącym filary z fasadą kościoła. To praktycznie jedyne elementy średniowiecznej architektury katedry, które można zobaczyć do dziś. Kościół składał się z jednej nawy, z pięciu przęseł wyznaczających boczne kaplice, w liczbie czternastu. Są one dedykowane Saint Germain, Notre Dame, Saint Victor, Saint Cecilia, Saint Ursula a także Eleven Thousand Virgins, Saint Martin, Saint Catherine, Holy Cross, Saint Peter, Saint Maria Magdalene, Saint Blaise, Saint Lazarusa i świętego Michała. Dekoracja kościoła była bardzo bogata. Ołtarz główny otoczony był ołtarzem wykonanym z vermeilu. Na parterze mała zakrystia była wspólna z kościołem. Wewnątrz znajdowały się szafy z kilkoma zamkami, z których jeden służył do przechowywania relikwii, srebrne herby świętego Benedykta, Saint Germaina i świętego Błażeja, a także książki i pranie w skrzyniach. O tej zakrystii mówiono, że jest podrzędna, w przeciwieństwie do większej zakrystii, w której znajdował się skarb, jak relikwiarze, naczynia sakralne i cenne ozdoby. W czasie wojen religijnych katedra była celem ataków protestantów. 20 października 1561 roku. Po nocnym oblężeniu, tłum wkroczył przez wyrwę w katedrze, w której schronili się niektórzy katoliccy dostojnicy w towarzystwie żołnierzy. Zakres masakry waha się według kronikarzy od ośmiu do pięćdziesięciu zgonów, a nawet osiemset zgonów. Théodore de Bèze, na przykład w Historii kościelnej, liczy zmarłych na miejscu i tych, którzy umierają kilka dni później z powodu odniesionych ran. Jacques de Montaigne w historii Europy podaje liczbę siedemnastu zabitych, co wydaje się bardziej prawdopodobne. Tak czy inaczej, morderstwo poprzedzało grabież i ruinę. W ciągu sześciu lub siedmiu godzin kościół został całkowicie rozebrany. Jednak konsulom miasta wszyscy protestanci a udało się zachować skarb, dokonując inwentaryzacji. Po splądrowaniu katedry nastąpiło splądrowanie klasztorów i klasztorów w mieście. W 1562 roku, katedra straciła swoje dzwony i żelazne bramy, które zostały przetopione, aby zrobić amunicję przeciwko oblężeniu miasta przez katolików. W 1567 roku. Katedra została zaatakowana przez protestantów, którzy tym razem zaatakowali pomnik. Zawaliła się wieża, ciągnąc za sobą cały budynek. W kanonicy katedry schronił się w Villeneuve-les-Maguelone i Frontignan gdzie pozostał aż do końca oblężenia Ludwika XIII w 1622 roku. Król natychmiast nakazał odbudowę katedry. Sklepienie, chodnik nawy i elewacji były przerobione. Po restrukturyzacji według projektu Jeana-Antoine Giral z XVIII wieku, Saint Peter został przekształcony w bardziej ambitnej budowli. Dzieło to podjął Henri Antoine Revoil w latach od 1855 do 1875 roku, doprowadził on, do odbudowy wieży i dodanie promieniujący kaplic wewnątrz chóru, które jednak nie mają ambulatoryjnych początkowo planowano. Dach chóru ozdobiono glazurą po burgundzku. Augustus Baussan przerobiony rzeźbioną dekorację wieży i tympanonem w stylu XIII wieku, jak okna z transeptem i prezbiterium, wykonywane były przez Édouard Didron i Pawła Nicod, zainstalowano między 1870 a 1872 rokiem. W prawym ramieniu obraz przedstawiającySébastien Bourdon oznacza upadek wśród Szymona Maga z 1657 roku, jest