Zatrzymaj refluks ebook

REDAKCJA: Katarzyna Masłowska

SKŁAD: Krzysztof Nierodziński

PROJEKT OKŁADKI: Krzysztof Nierodziński

TŁUMACZENIE: Renata Czernik

Wydanie I

Białystok 2022

ISBN 978-83-8272-194-2

Tytuł oryginału: The Complete Acid Reflux Diet Plan: Easy Meal Plans & Recipes to Heal GERD and LPR

Copyright © 2018 by Nour Zibdeh

Zdjęcie na okładce: Depositphotos

Zdjęcia w środku © Jennifer Davick, s. 255; Cau de Sucre/Stockfood, s. 6; Lars Ranek/Stockfood, s.14;  Stacy Grant/Stockfood, s.32; Nadine Greeff /Stocksy, s. 42; Natasa Mandic/Stocksy, s. 84, back cover; Nadine Greeff, s. 110; Darren Muir/Stocksy, s. 126; Ina Peters/ Stocksy, s. 158; Jennifer Davick, s. 184; Izy Hossack/Stockfood, s. 210; Grafe & Unser Verlag/Stockfood, s. 236; Jennifer Davick, s. 256.

Author photograph © Nazia Abbas

First Published in English by Rockridge Press, an imprint of Callisto Media, Inc. 

© Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Vital, Białystok 2021

All rights reserved, including the right of reproduction in whole or in part in any form.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcy żadna część tej książki nie może być powielana w jakimkolwiek procesie mechanicznym, fotograficznym lub elektronicznym ani w formie nagrania fonograficznego. Nie może też być przechowywana w systemie wyszukiwania, przesyłana lub w inny sposób kopiowana do użytku publicznego lub prywatnego – w inny sposób niż „dozwolony użytek” obejmujący krótkie cytaty zawarte w artykułach i recenzjach.

Książka ta zawiera porady i informacje odnoszące się do opieki zdrowotnej. Nie powinny one jednak zastępować porady lekarza ani dietetyka. Jeśli podejrzewasz u siebie problemy zdrowotne lub wiesz o nich, powinieneś skonsultować się z lekarzem, zanim rozpoczniesz jakikolwiek program poprawy zdrowia czy leczenia. Dołożono wszelkich starań, aby informacje zaprezentowane w tej książce były rzetelne i aktualne podczas daty jej publikacji. Wydawca ani autor nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek skutki dla zdrowia, mogące wystąpić w wyniku stosowania zaprezentowanych w książce metod.

15-762 Białystok

ul. Antoniuk Fabr. 55/24

85 662 92 67 – redakcja

85 654 78 06 – sekretariat

85 653 13 03 – dział handlowy – hurt

85 654 78 35 – www.vitalni24.pl – detal

strona wydawnictwa: www.wydawnictwovital.pl

Więcej informacji znajdziesz na portalu www.odzywianie24.pl

Wstęp

Gratulacje! Jesteś na najlepszej drodze, aby całkowicie wyeliminować zgagę i refluks żołądkowy.

Jeśli zmagasz się z tą chorobą, tak jak pacjenci, którzy przychodzą do mojego gabinetu w celu uzyskania terapii żywieniowej w przypadku refluksu żołądkowego, znasz ból i dyskomfort związany z brakiem możliwości spożywania pokarmów, które kiedyś lubiłeś. Jeśli jesteś jednym z 50 milionów ludzi, którzy cierpią na cichy refluks żołądkowy, prawdopodobnie odczuwasz niemal nieustanną potrzebę kaszlu, masz trudności z przełykaniem lub odczuwasz dławienie w gardle. Niezależnie od tego, czy objawy zgagi lub refluksu żołądkowego są dla ciebie nowe, czy cierpisz od lat, chcę, abyś wiedział jedno: możliwe jest powstrzymanie cierpienia, a żeby tego dokonać, nie potrzebujesz żadnych leków blokujących wydzielanie kwasu żołądkowego.

Wspaniałą wiadomością jest to, że stosując odpowiednią dietę, możesz uchronić się przed bólem refluksowym i zapobiec jego nawrotom. I właśnie w tym pomoże ci ta książka.

Tradycyjne podejście do leczenia refluksu polega na wydaniu choremu recepty na leki, i chociaż blokery kwasu mogą początkowo pomóc zmniejszyć ból i uszkodzenie przełyku, nie rozwiązują one jednak przyczyny problemu. Ponadto długotrwałe stosowanie takich leków wiąże się z niedoborami składników odżywczych i zwiększonym ryzykiem złamań kości, a także innymi niepożądanymi skutkami ubocznymi. Niestety, wielu pacjentów latami przyjmuje leki, które powinny być używane tylko przez kilka miesięcy.

Nawet jeśli weźmie się pod uwagę dietę, pacjentom często podaje się tylko ogólną listę pokarmów, których należy unikać, a następnie pozostawia się im samodzielne ustalenie indywidualnych czynników wyzwalających refluks. Podobnie jak w przypadku przyjmowania leków, wyeliminowanie niektórych pokarmów bez rozwiązania przyczyny, która ją wywołuje, sprawi, że przez całe życie będziesz musiał zmagać się z restrykcyjną dietą, która nie jest ani łatwa, ani zrównoważona.

Środowisko medyczne uważa, że nadmiar kwasu żołądkowego jest główną przyczyną zgagi i refluksu żołądkowego. Chociaż taki pogląd może dotyczyć jednych osób, dla wielu innych jest odwrotnie. Wraz z wiekiem wytwarzamy mniej kwasu żołądkowego, ale zwiększa się ryzyko wystąpienia refluksu żołądkowego i choroby refluksowej przełyku (GERD). Dlatego też winowajcą nie może być tylko nadmiar kwasu żołądkowego. W rzeczywistości prawdziwym problemem jest obecność jakiejkolwiek ilości kwasu – małej lub dużej – w przełyku, który nie jest przystosowany do jego obecności.

Moja pasja i wykształcenie w zakresie odżywiania funkcjonalnego sprawiły, że postanowiłam obalić wszelkie mity i odkryć prawdziwą przyczynę pojawiania się kwasów w niewłaściwych miejscach. Refluks żołądkowy jest oznaką zaburzonej funkcji przewodu pokarmowego. Większość moich pacjentów cierpiących na zgagę i refluks żołądkowy ma też inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W rzeczywistości zespół jelita drażliwego (IBS) i refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) nakładają się na siebie.

Kiedy pierwszy raz spotkałam pacjenta, który uskarżał się na uczucie guli w gardle, nie zdawałam sobie sprawy, że można tę dolegliwość połączyć z refluksem żołądkowym. Pacjent nie miał zgagi, chciał jedynie pozbyć się wzdęć i bólu brzucha. Kiedy wzdęcia ustąpiły, wraz z nimi zniknęło uczucie ucisku w gardle. Od tamtej pory nauczyłam się łączyć dolegliwości ze strony przełyku z jelitami.

To, co odróżnia tę książkę od innych pozycji na temat refluksu żołądkowego, to skupienie się na rozwiązaniu pierwotnej przyczyny, a nie tylko na wyeliminowaniu kwasotwórczych produktów żywnościowych. Przedstawiam kompletne podejście oparte na pożywieniu, dzięki czemu nie musisz wiecznie pozostawać na ograniczonej diecie. Brzmi dobrze? Jedzenie to zabawa, świętowanie i część tego, kim jesteśmy. Moim celem jest zapewnienie ci długoterminowego rozwiązania poprzez zmiany w diecie, dzięki którym będziesz mógł wrócić do spożywania posiłków, które nie będą już nigdy powodowały bólu.

Zatrzymaj refluks obejmuje trzy plany: ZATRZYMANIA, LECZENIA i PRZYWRÓCENIA. Celem pierwszego, trzydniowego planu ZATRZYMANIA, jest uzyskanie natychmiastowej ulgi od bólu i dyskomfortu. Drugi plan to czterotygodniowe LECZENIE – dotyczy on znalezienia pierwotnej przyczyny refluksu, aby zapobiec wypychaniu treści żołądkowej do przełyku. W ostatnim planie – czterotygodniowym PRZYWRÓCENIU, będziesz stopniowo przywracać część wyeliminowanych pokarmów i nauczysz się dostosowywać plan do własnych potrzeb.

Twoim celem nie jest eliminowanie kwasotwórczych pokarmów do końca życia. Chodzi raczej o to, abyś mógł się cieszyć ulubionymi potrawami i uwolnić się od leków. Kiedy poprawisz trawienie, wyleczysz przełyk, przywrócisz prawidłowe funkcjonowanie jelit i powstrzymasz żołądek przed wyrzucaniem jego zawartości, a kwaśne pokarmy, takie jak jagody czy ananas, nie będą ci już więcej przeszkadzać.

Początkowo zmiana diety może być trudna, a nawet nieco przytłaczająca, ale korzyści z niej płynące odmienią twoje życie. Co zrobisz, gdy nie będziesz już odczuwać bólu? Jakimi zajęciami się zajmiesz lub jakie sporty zaczniesz uprawiać? Jak poprawi się twój nastrój i energia? Czy ciągły kaszel lub stałe odchrząkiwanie przeszkadza ci w pracy lub życiu? W jaki sposób wyeliminowanie tych objawów otworzy przed tobą możliwości, o których myślałeś, że nigdy nie będziesz mógł ich wykorzystać? Co pozwoli ci uwolnić się od leków przeciw refluksowi i ich skutków ubocznych?

Dzięki planom i przepisom zawartym w tej książce odżywisz swoje ciało i zapobiegniesz poważnym i zagrażającym życiu uszkodzeniom.

Jedzenie może być twoim lekarstwem. Pozwól mu cię uzdrawiać.

Część pierwszaLeczenie choroby refluksowej przełyku i refluksu krtaniowo-gardłowego

1Główne przyczyny powstawania choroby refluksowej

Zanim zagłębię się w temat zgagi i refluksu żołądkowego, ważne jest, aby zrozumieć podstawy mechanizmu trawienia. Zyskasz znacznie większe uznanie dla swojego przewodu pokarmowego i skomplikowanej równowagi między jego elementami, co umożliwi ci dokonywanie mądrych wyborów, ponieważ będziesz wiedział, w jaki sposób niektóre pokarmy mogą powodować dyskomfort lub nasilać refluks żołądkowy.

W tym rozdziale dowiesz się również, że refluks żołądkowy może być tylko wierzchołkiem góry lodowej. Omówię także mechanizm, który powoduje występowanie objawów refluksu, podpowiem, kiedy należy zgłosić się do lekarza oraz jak oddziałują twoje wybory żywieniowe na zdrowie jelit, a także wywołanie refluksu i zgagi.

Ogólny zarys procesu trawienia

Trawienie zaczyna się w jamie ustnej wraz z pierwszym kęsem pokarmu. Zapach i smak jedzenia powodują wydzielanie śliny, która zwilża żywność i pomaga zębom mechanicznie go rozłożyć. Ślina zawiera amylazę – enzym, który rozpoczyna chemiczne trawienie amylozy – złożonej cząsteczki cukru, z której zbudowana jest skrobia.

Twój przewód pokarmowy składa się z mięśni, które poruszają się mimowolnie w sekwencji skurczów przypominających falę. Podczas połykania pokarm jest przepychany w dół przez przełyk. Grupa mięśni, zwana dolnym zwieraczem przełyku, oddziela przełyk od żołądka i otwiera się, aby umożliwić wejście pokarmu do żołądka.

Zapach i smak potraw powodują również wydzielanie kwasu solnego (HCl), często nazywanego kwasem żołądkowym. Tworzy on kwaśne środowisko, które pomaga zabijać patogeny z żywności, zmienia kształt białek, aby enzymy mogły lepiej je strawić, i aktywuje enzym zwany pepsyną. Pepsyna jest pierwszym enzymem trawiącym białka wydzielanym przez komórki żołądka, ale nie może on działać, dopóki nie zostanie pobudzony przez kwas. W żołądku tym kwasem jest HCl. Po jego uruchomieniu pepsyna rozbija duże cząsteczki białka na mniejsze, zwane peptydami.

Pepsyna i HCl współpracują ze sobą, aby wydobyć składniki odżywcze z posiłków, które spożywamy. Pepsyna rozkłada struktury białek, dzięki czemu mogą zostać uwolnione związane z nimi aminokwasy i składniki odżywcze. Na przykład witamina B12 musi zostać uwolniona z białka pokarmowego, aby związać się z innym białkiem – glikoproteiną, znanym jako czynnik wewnętrzny w żołądku. Bez tego etapu witamina B12 nie możne być później wchłonięta w jelicie cienkim. Kwasowość potrzebna jest również do wydajnego wchłaniania żelaza. Badania wykazują, że długotrwałe stosowanie leków blokujących wydzielanie kwasów, prowadzi do złego wchłaniania żelaza i witaminy B12, a zmniejszenie produkcji HCl również zaburza wchłanianie cynku. Wapń, magnez, miedź, selen i niacyna (witamina B3) to inne ważne składniki odżywcze, które mogą nie być prawidłowo wchłaniane przy niskim poziomie kwasu żołądkowego. Jeśli po spożyciu pokarmów bogatych w białko masz zgagę, ból brzucha, niestrawność, wzdęcia lub zaparcia, prawdopodobnie pepsyna nie działa tak jak powinna z powodu niskiego poziomu kwasu żołądkowego.

Oprócz niszczenia patogenów z żywności kwasowość hamuje rozwój bakterii wrzodowych Helicobacter pylori (H. pylori). Kwas żołądkowy zapobiega również rozwojowi szkodliwych bakterii, grzybów i pasożytów w jelicie cienkim. Widać więc, że kwasowość jest bardzo potrzebna!

Wyściółka żołądka radzi sobie z tym kwaśnym środowiskiem, tworząc grubą ochronną warstwę śluzu. Jednak wyściółka przełyku i gardła nie ma nic wspólnego z zawartością żołądka, więc nie tworzy warstwy ochronnej. Dlatego każda ilość treści żołądkowej zawierająca pepsynę i HCl, która cofa się do przełyku, powoduje podrażnienie.

Wracając do trawienia: po kilku godzinach ubijania i mieszania pokarmu w żołądku mięsień oddzielający żołądek od jelita cienkiego lekko się otwiera. Stopniowo uwalnia zawartość żołądka – która nazywana jest treścią pokarmową i stanowi teraz mieszaninę częściowo strawionych białek, węglowodanów i tłuszczów – do dwunastnicy, pierwszego odcinka jelita cienkiego. To powoduje, że trzustka uwalnia wodorowęglan, aby zneutralizować kwas i enzymy wspomagające trawienie. Pęcherzyk żółciowy uwalnia sole żółciowe, które neutralizują kwasy, zabijają bakterie, pomagają w rozkładzie i wchłanianiu tłuszczów oraz pomagają eliminować związki, których organizm już nie potrzebuje.

Pokarm nadal przemieszcza się do środkowej części jelita cienkiego, gdzie następują ostatnie etapy trawienia. Częściowo strawione białka, węglowodany i tłuszcze są całkowicie rozkładane na pojedyncze jednostki, które dopiero w takiej postaci mogą zostać wchłonięte. Wchłaniane są również witaminy i minerały. Następnie pokarm trafia do ostatniej części jelita cienkiego, gdzie wchłaniana jest woda, więcej witamin i soli żółciowych. To, co w tym miejscu pozostaje z jedzenia, to niestrawiony materiał i błonnik, które przechodzą do jelita grubego.

W jelicie grubym, czyli w okrężnicy, wchłaniana jest większa ilość wody i elektrolitów. Okrężnica jest również siedliskiem bilionów organizmów reprezentujących 500 różnych gatunków znanych jako flora jelitowa. Pożyteczne bakterie fermentują tam niestrawiony błonnik i wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które bezpośrednio odżywiają komórki jelita. Pomagają nam również w pozyskaniu większej ilości składników odżywczych z pożywienia, wytwarzają witaminy (takie jak witamina K2) i zwalczają szkodliwe bakterie.

Skurcze mięśni przewodu pokarmowego nadal przesuwają resztki pokarmowe przez okrężnicę. W tym momencie jest to głównie odpad, który wydostaje się z organizmu w postaci stolca. Wypróżnienie trwa zazwyczaj od 33 do 47 godzin po jedzeniu.

Więcej niż tylko zgaga

Chociaż zgaga jest najczęstszym objawem refluksu kwasowego, jest ona tylko wierzchołkiem góry lodowej. W rzeczywistości, kiedy mówię o refluksie kwasowym, często po prostu używam słowa refluks, ponieważ kwas nie jest problemem – jest po prostu traktowany po macoszemu i cieszy się złą sławą. Problemem jest refluks. Aby wyleczyć zgagę i ciche objawy refluksu, należy w pierwszej kolejności odkryć przyczyny refluksu i się nimi zająć.

Kiedy refluks występuje co tydzień, zostanie zdiagnozowany jako refluks żołądkowo-przełykowy (GERD). Długotrwały refluks może zmienić kształt komórek wyściełających dolną część przełyku. Ten stan jest znany jako przełyk Barretta i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka przełyku. Dlatego ważne jest, aby w przypadku wystąpienia refluksu podjąć natychmiastowe działania.

Niektórzy ludzie mają refluks bez klasycznych objawów zgagi. Refluks krtaniowo-gardłowy (LPR), określany również jako cichy refluks żołądkowy, może być poważniejszy, ponieważ ludzie nie łączą objawów gardłowych z problemem żołądkowym. 50 milionów Amerykanów nie wie, że ma cichy refluks żołądkowy! Mogą oni doświadczać częstego kaszlu, wycieku wydzieliny z nosa, chrypki, trudności w połykaniu, uczucia guli w gardle, epizodów krztuszenia się, a nawet astmy! Uszkodzenia mogą trwać latami, a nawet dekadami, zanim pacjenci zdadzą sobie z tego sprawę lub zrobią coś, aby poznać przyczynę takiego stanu swojego zdrowia.

Na szczęście wybrałeś tę książkę, więc masz teraz narzędzia, które pozwolą ci wyeliminować objawy i zmniejszyć ryzyko poważnych, długoterminowych uszkodzeń.

Kiedy ludzie doświadczają zgagi, zwykle po prostu skupiają się na kwasie żołądkowym. Większość prób leczenia refluksu żołądkowego polega na przepisaniu leku blokującego wydzielanie kwasu. W 2014 roku przepisano 13 milionów recept na Nexium, inhibitora pompy protonowej (PPI), co czyni go drugim najczęściej sprzedawanym lekiem w Stanach Zjednoczonych, którego zyski opiewają na kwotę 1,5 miliona dolarów. Firmy farmaceutyczne chcą, abyś uwierzył, że zbyt duża ilość kwasu żołądkowego powoduje refluks żołądkowy, ponieważ czerpią z tego duże zyski finansowe. Jednak leki blokujące wydzielanie kwasów nie są właściwym rozwiązaniem dla każdego. 10% osób przyjmujących PPI nie zgłasza ustąpienia objawów, a około 15-20% doświadcza skutków ubocznych, takich jak gazy, wzdęcia, nudności, biegunka i ból brzucha.

Refluks, czyli obecność treści żołądkowej w przełyku, jest oznaką, że coś w przewodzie pokarmowym poszło nie tak. Retrospektywne badanie, w którym brało udział na ponad 6000 pacjentów, wykazało, że 64% osób z IBS miało również GERD i 34% osób z GERD miało IBS. Autorzy tego badania, opublikowanego w „World Journal of Gastroenterology” w marcu 2010 roku, przypisali nakładanie się tych dwóch schorzeń dysfunkcji przewodu pokarmowego. Innymi słowy, coś innego może powodować zarówno GERD, jak i IBS. Refluks to tylko znak, że coś jest nie tak w jelitach. Aby raz na zawsze rozwiązać problem, musimy spojrzeć szerzej, poza kwas żołądkowy.

W książce Choroba refluksowa – skuteczna dieta w każdym rodzaju refluksu (Dropping Acid: The Reflux Diet Cookbook and Cure) doktor Jamie Koufman i doktor Jordan Stern opisują cząsteczki pepsyny – enzym trawiący białko – jako „homary” z dużymi, agresywnymi szczypcami, które przyczepiają się do komórek przełyku po raz pierwszy, gdy zawartość żołądka cofa się, wędrując w górę. Pozostają tam długo i zaczynają zjadać tkanki, ilekroć pojawi się kwas. W momencie, gdy połkniesz kwaśny pokarm, niezależnie od tego, czy będzie to zdrowa truskawka, czy puszka napoju gazowanego, „homary” natychmiast się uaktywniają, zjadając tkanki i powodując zniszczenia. Kwaśne pokarmy, które były nieszkodliwe, teraz stają się głównymi sprawcami dolegliwości. Za każdym razem, gdy masz refluks, do przełyku dostaje się więcej „homarów”.

Pytanie brzmi: dlaczego treść żołądka cofa się do góry? Czy nie powinna przesuwać się w dół, w kierunku reszty przewodu pokarmowego? W normalnej, zdrowej sytuacji mięśnie dolnego zwieracza przełyku (LES) pozostają zamknięte, żołądek prawidłowo kończy swoje etapy trawienne, a następnie zastawka odźwiernika stopniowo się otwiera i uwalnia pokarm do dwunastnicy. Ale kiedy masz refluks, treść pokarmowa przemieszcza się w złym kierunku.

Podstawową przyczyną refluksu jest zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej, znane jako ciśnienie śródbrzuszne (IAP), które wypycha zawartość żołądka do góry. Powolne i zaburzone trawienie, nadmierna fermentacja, rozluźnione mięśnie LES i gromadzenie się tłuszczu w jamie brzusznej przyczyniają się do IAP i refluksu. Przyjrzymy się każdemu z nich bardziej szczegółowo.

Rozpowszechnienie komercyjnie pakowanej, zakwaszonej żywności powoduje jeszcze większe problemy. W latach siedemdziesiątych XX wieku tytuł 21. Amerykańskiego Kodeksu Przepisów Federalnych Urzędu do spraw Żywności i Leków zezwalał producentom na stosowanie kwasów podczas tworzenia żywności w celu zwiększenia jej trwałości przy przechowywaniu. Pamiętaj, że kwas zabija bakterie! Konserwowana w ten sposób żywność może utrzymywać wartość pH poniżej 4,6, zapobiegając rozwojowi bakterii Clostridium botulinum, która wytwarza silną toksynę zdolną do wywołania śmiertelnej choroby zwanej botulizmem.

Rysunek przedstawia zawartość żołądka, w tym pepsynę i HCl, cofającą się do góry w odpowiedzi na zwiększone ciśnienie w żołądku i jamie brzusznej oraz osłabione mięśnie LES. U osób zmagających się z refluksem żołądkowo-przełykowym – GERD (rysunek po lewej stronie), zawartość żołądka cofa się do przełyku, powodując zgagę i stan zapalny przełyku. U osób z refluksem krtaniowo-gardłowym (LPR) treść żołądkowa dociera do krtani i gardła (rysunek po prawej stronie), co może powodować chrypkę, trudności w połykaniu, przewlekły kaszel i inne objawy.

Zakwaszona żywność obejmuje komercyjne sosy, przyprawy, pikle, marynaty, sosy sałatkowe, napoje energetyczne, koktajle odżywcze i wiele innych. Jeśli lista składników zawiera ocet (kwas octowy) lub kwas cytrynowy, mlekowy, jabłkowy albo fosforowy, żywność jest kwaśna. Amerykanie zaczęli coraz bardziej polegać na tych wygodnych, kwaśnych pokarmach, a w połączeniu z zaburzeniami równowagi w przewodzie pokarmowym nic dziwnego, że coraz więcej ludzi w każdym wieku doświadcza zgagi i refluksu kwasowego.

Typowe objawy i schorzenia

Wkrótce po jedzeniu ludzie doświadczają klasycznych objawów zgagi. Bardziej problematyczne są obfite posiłki, które są tłuste, bogate w skrobię lub pikantne. Objawy nasilają się, jeśli ludzie jedzą zbyt szybko, kładą się lub ćwiczą zaraz po jedzeniu. W przypadku cichego refluksu (LPR) objawy mogą być przewlekłe lub przerywane. Mogą występować przy posiłkach lub poza nimi, w ciągu dnia lub w nocy.

Oto najczęstsze objawy refluksu, GERD i LPR:

• zgaga,

• cofanie się treści pokarmowej,

• ból w klatce piersiowej,

• duszność,

• chrypka,

• trudności z połykaniem,

• uczucie przeszkody w gardle,

• dławienie się,

• przewlekły kaszel,

• przewlekłe odchrząkiwanie,

• katar,

• trudności w oddychaniu,

• okresowa niedrożność dróg oddechowych,

• świszczący oddech.

Poniższy Indeks Objawów Refluksowych (ang. REFLUX SYMPTOM INDEX, RSI) jest narzędziem przesiewowym, opracowanym przez doktor Jamie Koufman i doktora Jordana Sterna, które pomoże ci określić, czy masz LPR. Nie zastępuje on pełnej oceny medycznej i diagnozy, ale pozwala zobaczyć, ile masz powiązanych objawów i na ile są one poważne. Wynik 15 lub wyższy wskazuje, że zmagasz się z LPR, ale nawet jeśli masz niższą wartość i podejrzewasz, że masz refluks krtaniowo-gardłowy, nie jest złym pomysłem, aby skonsultować się z laryngologiem (specjalista od uszu, nosa i gardła).

Chrypka lub problemy głosowe

0 1 2 3 4 5

Odchrząkiwanie

0 1 2 3 4 5

Uczucie nadmiaru śluzu lub spływ śluzu do nosogardła

0 1 2 3 4 5

Trudności z połykaniem pokarmów, płynów lub tabletek

0 1 2 3 4 5

Kaszel po posiłku lub po położeniu się

0 1 2 3 4 5

Trudności z oddychaniem lub epizody zadławienia

0 1 2 3 4 5

Dokuczliwy lub irytujący kaszel

0 1 2 3 4 5

Uczucie przeszkody w gardle, uczucie „ściśniętego” gardła

0 1 2 3 4 5

Zgaga, ból w klatce piersiowej, niestrawność lub uczucie kwasu w gardle

0 1 2 3 4 5

RAZEM

0 1 2 3 4 5

Zaczerpnięte z książki: Choroba refluksowa – skuteczna dieta w każdym rodzaju refluksu (Dropping Acid: The Reflux Diet Cookbook and Cure); przedrukowano za zgodą doktor Jamie Koufman i doktora Jordana Sterna.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Jeśli wypróbowałeś moje plany żywieniowe i zmodyfikowałeś swoją dietę na okres od dwóch do czterech tygodni, a mimo to nadal odczuwasz objawy, możesz udać się do gastroenterologa lub laryngologa, aby sprawdzić, czy nie dzieje się coś poważniejszego. Specjaliści ci będą w stanie zbadać cię pod kątem różnych zaburzeń: od przełyku Barretta po wrzody i raka. Jeśli jest to poważny stan, to im szybciej go wykryjesz, tym większe masz szanse na całkowite wyleczenie.

Jeśli masz którykolwiek z tych objawów, powinieneś umówić się na wizytę u specjalisty, lepiej wcześniej niż później:

• silną zgagę, która występuje częściej niż dwa razy w tygodniu pomimo stosowania się do zaleceń zawartych w tej książce i/lub przyjmowania dostępnych bez recepty leków hamujących wydzielanie kwasu przez ponad dwa tygodnie;

• silny ból w klatce piersiowej tuż po jedzeniu, który przypomina zawał serca. Zwykle wymaga to wizyty u gastroenterologa, ale oczywiście ból w klatce piersiowej może również oznaczać zawał serca. Jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak: ból i ucisk w szyi czy ramionach, zawroty głowy, nieprawidłowe bicie serca lub niepokój, należy niezwłocznie zadzwonić po karetkę;

• silny kaszel, który budzi w nocy, zwłaszcza jeśli jest tak silny, że ma się wrażenie duszenia lub braku tchu;

• kaszel, który trwa dłużej niż trzy miesiące pomimo prawidłowych wyników badań rentgenowskich klatki piersiowej i wykluczenia wszelkich infekcji górnych dróg oddechowych;

• ból lub trudności w przełykaniu, uczucie dławienia się lub ciągłe uczucie przeszkody w gardle;

• poranna chrypka, która nasila się w ciągu dnia, lub problemy głosowe;

• uczucie zwężenia lub niedrożności przełyku;

• nudności lub wymioty, zwłaszcza w przypadku krwawych wymiotów, ponieważ mogą być oznaką wrzodów przełyku;

• krew w stolcu lub czarne stolce.

Aby pomóc lekarzowi w postawieniu diagnozy, należy prowadzić rejestr objawów, czas ich wystąpienia i nasilenia. Zapisuj kiedy, co i ile jesz. Śledzenie poziomu stresu i snu ujawni, jak twoje środowisko wpływa na objawy. Postępuj zgodnie z planami ZATRZYMANIE, LECZENIE i PRZYWRÓCENIE, które znajdziesz w rozdziale trzecim, aż do zaplanowanej wizyty u lekarza. Prawdopodobne jest, że do tego czasu twoje objawy ustąpią, ale jeśli tak się nie stanie, koniecznie poinformuj o tym fakcie lekarza.

Badania lekarskie i wizyty lekarskie mogą wydawać się nieprzyjemne lub stresujące. Jednak wykluczenie poważniejszych schorzeń złagodzi niepokój i pozwoli skupić się na przygotowywaniu i spożywaniu odpowiednich potraw. A jeśli testy przyniosą złe wieści, będziesz mógł szybciej rozpocząć leczenie i uzyskać lepsze efekty.

Związek między jelitami, dietą i refluksem

Jak już wcześniej podkreślałam, wszystkie części przewodu pokarmowego muszą działać harmonijnie, w przeciwnym razie mogą zacząć pojawiać się objawy, w tym refluks i zgaga. Omówione zostaną tutaj zaburzenia czynności jelit, wybory żywieniowe, leki i niektóre schorzenia, które mogą prowadzić do refluksu. Nie oznacza to, że masz takie schorzenia, ani tego, że musisz przerwać przyjmowanie leków. Porozmawiaj ze swoim lekarzem, zapytaj o badania i jeśli to możliwe, opracuj plan odstawienia leków.

WOLNE TRAWIENIE I NISKI POZIOM KWASU ŻOŁĄDKOWEGO

Kiedy trawienie przebiega powoli – pokarm zbyt długo zalega w żołądku, jest wówczas bardziej prawdopodobne, że będzie się cofał. Tłuste posiłki spowalniają opróżnianie żołądka, czyli uwalnianie treści pokarmowej do dwunastnicy.

Co spowalnia trawienie? Jedną z przyczyn jest niski poziom kwasu żołądkowego. Może to być zaskakujące, ponieważ przyzwyczaiłeś się słyszeć, że zbyt duża ilość kwasu powoduje refluks! Pamiętaj, że kwas jest niezbędny do aktywacji pepsyny i zainicjowania trawienia białek. Wykazano, że długotrwałe stosowanie leków blokujących wydzielanie kwasu zmniejsza produkcję HCl.

Z wiekiem produkujemy mniej HCl. Badanie opublikowane w „Journal of the American Geriatrics Society” wykazało, że 30% mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 60 lat cierpi na zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka, stan, w którym występuje zmniejszona produkcja HCl, a także niedokrwistość i niedobór witaminy B12. Inne badanie w tym samym czasopiśmie wykazało, że 27% z 3484 uczestników miało zmniejszoną produkcję HCl, a odsetek ten był najwyższy wśród kobiet w wieku od 80 do 89 lat. W trzecim badaniu, opublikowanym w czasopiśmie „Gastroenterology”, stwierdzono, że 40% kobiet w okresie menopauzy nie miało oznak produkcji HCl.

Artykuł w „Rama University Journal of Medical Sciences” z 2016 roku wymienia starzenie się, leki blokujące wydzielanie kwasów (leki zobojętniające, inhibitory pompy protonowej PPI i blokery H1/H2), infekcję H. pylori, operację bajpasów żołądka, ospę wietrzną i dysbiozę jelitową (brak równowagi w mikrobiomie jelitowym) jako przyczyny niskiego poziomu kwasu żołądkowego. Jak wynika z publikacji w „Alternative Medicine Review”, do objawów niskiego poziomu kwasu w żołądku należą między innymi: wzdęcia, biegunki, zaparcia, zgaga, niestrawność, wypadanie włosów u kobiet, złe samopoczucie, alergie pokarmowe. Łączy się również niski poziom kwasu żołądkowego z dysbiozą jelit, przewlekłymi infekcjami drożdżakami lub pasożytami, niedoborem żelaza, trądzikiem u dorosłych, niestrawionym pokarmem w stolcu oraz ze słabymi paznokciami.

Szacuje się, że u 50% populacji występuje pospolita bakteria żołądkowa H. pylori. Do pierwszego zakażenia może dojść tylko wtedy, gdy zmniejszy się kwasowość żołądka, na przykład podczas przyjmowania leków blokujących wydzielanie kwasów. Po dostaniu się do żołądka bakterie jeszcze bardziej zmniejszają produkcję HCl, aby sprzyjać ich własnemu przetrwaniu. Jeśli masz zgagę, refluks żołądkowy lub krtaniowo-gardłowy, poproś lekarza o przebadanie cię na obecność H. pylori.

Ponieważ niski poziom kwasu żołądkowego może przyczynić się do refluksu, możesz się zastanawiać, czy w rzeczywistości powinieneś jeść kwaśne pokarmy, aby zrekompensować niską kwasowość żołądka. Problem ze spożywaniem kwaśnych pokarmów przed całkowitym wyleczeniem polega na tym, że aktywują one pepsynę w gardle i przełyku oraz powodują ból i ich podrażnienie.

Pamiętaj, że gruba warstwa śluzu chroni żołądek, ale nie dotyczy to żadnej innej części przewodu pokarmowego, co sprawia, że są one podatne na uszkodzenia spowodowane kwasem.

Niektóre schorzenia mogą spowolnić trawienie. Niedoczynność tarczycy spowalnia perystaltykę, czyli ruch mięśni, który przesuwa pokarm przez przewód pokarmowy. Gastropareza to stan charakteryzujący się zbyt długim opróżnianiem żołądka. Uszkodzenia nerwów u osób z niekontrolowaną cukrzycą i zaburzenia sygnałów nerwowych, jak w chorobie Parkinsona, mogą również spowolnić trawienie, podobnie jak trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne takie jak amitryptylina. Podziel się swoimi obawami z lekarzem i poproś o zbadanie i wykluczenie tych schorzeń.

NADMIERNA FERMENTACJA

Nadmierna fermentacja w połączeniu z powolnym trawieniem i niskim HCl to potrójny problem. Bakterie w twoim jelicie cienkim1 uwielbiają cukry i inne węglowodany!

Zjadają je w procesie fermentacji i wytwarzają gazy, które wypychają zawartość żołądka do przełyku. Podczas gdy wszystkie węglowodany są łatwym i smacznym pożywieniem dla bakterii, większość węglowodanów znanych jako FODMAP ma tendencję do wywoływania największej ilości fermentacji. Więcej informacji na temat żywności zawierającej FODMAP omówimy w rozdziale drugim.

Możesz się zastanawiać, co ma wspólnego twoje jelito cienkie z refluksem. Rozważ: jeśli zaledwie 30 gramów węglowodanów nie zostanie strawionych, fermentacja bakteryjna wytworzy 10 litrów gazu w twoich jelitach! To wystarczy, aby zwiększyć ciśnienie w jamie brzusznej i przyczynić się do refluksu.

Tradycyjne diety antyrefluksowe koncentrują się na ograniczeniu tłuszczów i całkowicie ignorują efekt fermentacji węglowodanów. Godne uwagi badanie w „Digestive Diseases and Sciences” wykazało, że dieta niskowęglowodanowa redukuje wystąpienie objawów GERD w stopniu podobnym do działania leków PPI. Wielu moich pacjentów, którzy przestrzegają diety niskowęglowodanowej, potwierdza to, zgłaszając poprawę w kwestii występowania zgagi i innych objawów ze strony układu pokarmowego. Oznacza to, że można poradzić sobie z GERD za pomocą diety i zmiany stylu życia bez uzależnienia od leków. Ponieważ jesteśmy zaangażowani w dotarcie do źródła problemu, aby przywrócić funkcjonowanie wszystkich – nie tylko jednej części – układu pokarmowego, usunięcie węglowodanów ulegających fermentacji będzie ważną częścią planu LECZENIE.

To dobry moment, aby zwrócić uwagę na stan zwany przerostem bakterii w jelicie cienkim (SIBO). Jeśli pamiętasz naszą dyskusję o jelitach, większość bakterii znajduje się w jelicie grubym, a nie w jelicie cienkim, gdyż kwas żołądkowy hamuje w nim przerost bakterii. W SIBO bakterie migrują do jelita cienkiego, gdzie mają dostęp do węglowodanów, zanim zostaną strawione i wchłonięte. Wynikiem fermentacji węglowodanów jest wytwarzanie gazów, które powodują wzdęcia, bóle brzucha, biegunkę lub zaparcia. Jeśli te dolegliwości występują u ciebie razem ze zgagą, a usunięcie pokarmów FODMAP w planie LECZENIE znacznie złagodziło twoje objawy, możesz mieć SIBO.

Leki hamujące wydzielanie kwasu są związane z SIBO, co pogłębia refluks żołądkowy. Badanie z 2000 roku opublikowane w „Journal of Gastrointestinal Surgery” wykazało, że u 11 z 30 pacjentów z GERD, którzy przyjmowali PPI przez co najmniej trzy miesiące, rozwinęło się SIBO. Natomiast tylko u 1 na 10 osób z refluksem żołądkowo-przełykowym (GERD), które nie przyjmowały leków, rozwinęło się SIBO. Dwa dodatkowe badania wykazały, że leczenie SIBO antybiotykami zredukowało objawy GERD i pomogło wzmocnić mięśnie dolnego zwieracza przełyku (LES).

SIBO powoduje ból, dyskomfort, zapalenie jelit, niedobory składników odżywczych i zmęczenie. Może to być jedną z głównych przyczyn GERD. Poproś lekarza, aby odpowiednio cię pod tym kątem przebadał.

OSŁABIONE MIĘŚNIE DOLNEGO ZWIERACZA PRZEŁYKU (LES)

Wraz z wiekiem mięśnie LES, które oddzielają przełyk od żołądka, mogą się osłabiać i umożliwiać cofanie się zawartości żołądka do góry. Wystarczy połączyć to ze zwiększonym ciśnieniem śródbrzusznym (IAP), pochodzącym z fermentujących węglowodanów i tłustych pokarmów, oraz z powolnym trawieniem, niskim poziomem kwasu żołądkowego i wzrostem bakterii – otrzymamy wówczas idealny przepis na refluks, zarówno GERD, jak i LPR.

Niektóre pokarmy są związane z osłabianiem mięśni LES. Należą do nich żywność i napoje zawierające kofeinę, takie jak kawa, herbata, czekolada i napoje energetyczne, a także mięta pieprzowa i papryka. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu również osłabiają mięśnie LES. Napoje gazowane, nawet te niezawierające kalorii, zwiększają ciśnienie śródbrzuszne (IAP), co ostatecznie wpływa na napięcie mięśni dolnego zwieracza przełyku (LES).

Niektóre leki mogą również osłabiać mięśnie LES. Należą do nich blokery kanału wapniowego (leki na ciśnienie krwi), bisfosfoniany (leki na osteoporozę), środki uspokajające i nasenne. Jeśli zażywasz któryś z tych leków, omów z lekarzem alternatywne rozwiązania.

OTYŁOŚĆ BRZUSZNA

Zajmowanie się nadwagą i otyłością wykracza poza zakres tej książki. Jednak gromadzenie się tłuszczu w okolicach brzucha zwiększa IAP, co przyczynia się do zgagi i refluksu.

Zahamowanie epidemii otyłości i nadwagi nie jest takie proste, jak mogłoby się wydawać. Gdyby tak było, nie zaobserwowalibyśmy gwałtownego wzrostu wskaźników otyłości! Spożywanie dużych ilości pożywienia – więcej, niż organizm jest w stanie spalić podczas codziennych czynności i ćwiczeń – przyczynia się do otyłości, ale jest w tym coś więcej.

Stan zapalny jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do otyłości. Żywność zapalna – zawierająca zbyt dużo cukru, tłuszczów, przetworzonych i szkodliwych olejów oraz konserwantów – przyczynia się do gromadzenia tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Żywność konserwowana jest również kwaśna, co pogarsza objawy zgagi, GERD i LPR. Kiedy ludzie stosują dietę bogatą w przetworzoną żywność, często nie jedzą pożywnych, pełnych przeciwutleniaczy pokarmów, które pomagają zwalczać stany zapalne.