Ubezpieczenia społeczne. Repetytorium

-25%

Ubezpieczenia społeczne. Repetytorium

1 opinia

Format:

pdf

RODZAJ DOSTĘPU

50,25  67,00

Format: pdf

Cena początkowa: 67,00 zł (-25%)

Najniższa cena z 30 dni: 50,25 zł  


50,25

w tym VAT

W publikacji w zwięzły i przystępny sposób omówiono zagadnienia systemu ubezpieczeń społecznych i świadczeń z niego przysługujących, a także tych o charakterze zaopatrzeniowym wypłacanych przez ZUS. Czytelnik znajdzie informacje o zasadach podlegania ubezpieczeniom, wymiarze składek, obowiązkach płatnika i ubezpieczonego, warunkach wymaganych do przyznania i wypłaty świadczeń, obowiązku zwrotu świadczeń nienależnie pobranych, ubezpieczeniu rolniczym, postępowaniu przed organami rentowymi i sądami powszechnymi.
Książka zawiera także informacje o ustawodawstwie i orzecznictwie unijnym w zakresie koordynacji systemów ubezpieczeń. Autorka przytacza orzecznictwo sądów krajowych i trybunałów międzynarodowych dotyczące wszystkich istotnych dla ubezpieczeń kwestii. W bieżącym wydaniu uwzględnione są zmiany w katalogu podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom, dotyczące obowiązków płatników, wysokości i wypłaty świadczeń, nowe rozwiązania w kwestii zbiegu tytułów do ubezpieczeń i wypłaty świadczeń w ubezpieczeniach rolniczych, a także dotyczące świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, renty socjalnej.
W skondensowanej formie publikacji Czytelnik szybko odnajdzie najważniejsze informacje oraz rozwiązania konkretnych problemów z zakresu ubezpieczeń, znajdujące się nie tylko w podstawowych i powszechnie znanych aktach prawnych, lecz także rozproszone w innych przepisach. Seria pytań kończących rozdziały pozwala na sprawdzenie nabytej wiedzy.


Rok wydania2023
Liczba stron444
KategoriaInne
WydawcaWolters Kluwer Polska SA
ISBN-13978-83-8328-565-8
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wykaz skrótów | str.    21
  Rozdział I
  Zagadnienia wstępne | str.    25
  
  Dlaczego ubezpieczenia społeczne są takie skomplikowane? | str.    25
  
  1.1.    Jak narodziły się ubezpieczenia społeczne? | str.    25
  1.2.    Uwarunkowania demograficzne, ekonomiczne, prawne i społeczne polskiego systemu ubezpieczeń społecznych | str.    25
  
  Zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie społeczne, zaopatrzenie społeczne, pomoc społeczna – rozróżnienie podstawowych pojęć | str.    26
  
  2.1.    Zabezpieczenie społeczne | str.    26
  2.2.    Ubezpieczenie społeczne | str.    27
                Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenia społeczne | str.    28
  2.3.    Zaopatrzenie społeczne | str.    28
                Typowe przypadki świadczeń o charakterze zaopatrzeniowym | str.    28
  2.4.    Pomoc społeczna | str.    28
  2.5.    Czy ubezpieczenie zdrowotne należy do ubezpieczeń społecznych? | str.    29
  
  Charakterystyczne cechy regulacji polskiego systemu ubezpieczeń społecznych jako elementu zabezpieczenia społecznego | str.    30
  
  3.1.    Konstytucja RP jako wzorzec regulacji w sprawach dotyczących zabezpieczenia społecznego | str.    30
  3.2.    Kto jest obowiązany do realizowania konstytucyjnych praw podmiotowych? | str.    31
  3.3.    Charakterystyka uregulowań dotyczących ubezpieczeń społecznych jako elementu zabezpieczenia społecznego | str.    31
  3.4.    Podstawowe akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu ubezpieczeń społecznych i system świadczeń z ubezpieczenia społecznego | str.    33
  
  Konwencje i umowy międzynarodowe jako źródło międzynarodowego prawa socjalnego | str.    33
  
  4.1.    Podstawowe źródła międzynarodowego prawa zabezpieczenia społecznego | str.    33
  4.2.    Karta praw podstawowych Unii Europejskiej | str.    36
  
  Prawo unijne. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego | str.    37
  
  5.1.    Zasada bezpośredniego stosowania norm unijnych | str.    37
  5.2.    Zasada swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii | str.    37
  5.3.    Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jako instrument służący ochronie interesów pracownika przemieszczającego się wewnątrz Unii. Gdzie szukamy norm koordynujących? | str.    38
  5.4.    Zakres podmiotowy i przedmiotowy rozporządzenia nr 883/2004 | str.    39
  5.5.    Podstawowe zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego | str.    40
  5.5.1.   Zasada jedności stosowanego ustawodawstwa | str.    40
  5.5.2.   Zasada sumowania okresów ubezpieczenia (zatrudnienia i zamieszkania) | str.    44
  5.5.3.   Zasada równego traktowania | str.    44
  5.5.4.   Zasada zachowania praw nabytych (transferu) | str.    44
  5.5.5.   Zasada równego traktowania świadczeń, dochodów, okoliczności i zdarzeń | str.    44
  
  Pytania | str.    45
  
  Rozdział II
  Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym | str.    47
  
  Zakres przedmiotowy ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych | str.    47
  
  1.1.    Co tam znajdziemy? | str.    47
  1.2.    Zasada równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny i rodzinny (art. 2a u.s.u.s.) | str.    48
  1.3.    Rodzaje ubezpieczeń społecznych wyodrębnione w polskim prawie ubezpieczeń (art. 1 u.s.u.s.) | str.    49
  1.4.    Podmioty realizujące zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 3 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    49
  1.4.1.   Zakład Ubezpieczeń Społecznych – status | str.    49
  1.4.2.   Fundusze emerytalne i towarzystwa emerytalne | str.    50
  1.4.3.   Rodzaje funduszy emerytalnych | str.    51
  1.4.4.   Płatnicy składek | str.    51
  1.5.    Co oznacza pojęcie ubezpieczonego? | str.    52
  1.5.1.   Definicja zawarta w ustawie systemowej | str.    52
  1.5.2.   Status osób, które w dniu wejścia w życie ustawy systemowej i po tej dacie nie podlegały ubezpieczeniu | str.    53
  
  Obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe | str.    53
  
  2.1.    Podstawowe zasady podlegania obowiązkowym (przymusowym) ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym | str.    53
  2.2.    Zamknięty katalog podmiotów podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz okresy podlegania temu obowiązkowi (art. 6 i 13 u.s.u.s.) | str.    54
  2.3.    Kim jest osoba współpracująca? | str.    86
  2.4.    Istotne znaczenie kwalifikacji stosunku prawnego łączącego strony umowy | str.    88
  
  Zbieg tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych | str.    89
  
  3.1.    Umowa o pracę jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i rozszerzona definicja pracownika (art. 9 ust. 1, art. 8 ust. 2a u.s.u.s.) | str.    89
  3.2.    Bezwzględne tytuły do ubezpieczenia łączące się z obowiązkiem ubezpieczenia każdego z nich i brakiem możliwości zwolnienia z takiego obowiązku (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    91
  3.2.1.   Obowiązkowe podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w przypadku osób wykonujących pracę, realizujących umowę agencyjną, zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, umowy o dzieło na rzecz pracodawcy, z którym łączy ich stosunek pracy i na rzecz innych szczególnych podmiotów (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    92
  3.2.2.   Uzależnienie obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z innych tytułów – nie bezwzględnych, ale tzw. ogólnych – od podstawy wymiaru składek z tytułu bezwzględnego (stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni itd.) | str.    93
  3.3.    Status osoby spełniającej warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, z których żaden nie jest bezwzględnym tytułem ubezpieczenia (art. 9 ust. 2 i 2c u.s.u.s.) | str.    95
  3.3.1.   Szczególna rola tytułu, który powstał najwcześniej | str.    95
  3.3.2.   Szczególny skutek wysokości podstawy wymiaru składek (art. 9 ust. 2a u.s.u.s.) | str.    96
  3.3.3.   Osoba wykonująca pracę nakładczą (art. 9 ust. 2b) | str.    97
  3.3.4.   Najniższe a minimalne wynagrodzenie | str.    98
  3.3.5.   Prowadzący kilka rodzajów działalności pozarolniczej (art. 9 ust. 3 u.s.u.s.) | str.    98
  3.3.6.   Emeryci i renciści | str.    98
  3.3.7.   Pobierający zasiłek macierzyński i zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (art. 9 ust. 1c, 1d, 1e i 6b u.s.u.s.) | str.    100
  
  Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe | str.    100
  
  4.1.    Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na podstawie art. 7 u.s.u.s. | str.    100
  4.2.    Dobrowolne ubezpieczenie wynikające ze zbiegu tytułów (art. 9 u.s.u.s.) | str.    101
  4.3.    Praktyczne skutki przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 10 u.s.u.s.) | str.    102
  4.4.    Dobrowolne ubezpieczenie w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 36a u.s.u.s.) | str.    102
  
  Ubezpieczenie chorobowe | str.    102
  
  5.1.    Cel ubezpieczenia, narzędzia ochrony | str.    102
  5.1.1.   Świadczenia przewidziane w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – kompleksowy system pomocy pieniężnej | str.    103
  5.1.2.   Kto ustala prawo do zasiłków określonych w ustawie, wysokość zasiłków i dokonuje ich wypłaty? | str.    104
  5.1.3.   Kiedy przedawnia się roszczenie o wypłatę zasiłków? | str.    104
  5.1.4.   Czy można kontrolować korzystających z zasiłków? | str.    105
  5.2.    Podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    105
  5.3.    Podmioty uprawnione do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym na swój wniosek (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.) | str.    106
  5.4.    Zasiłek chorobowy | str.    107
  5.4.1.   Komu i kiedy przysługuje (art. 4, art. 6 ust. 1,
   art. 7 u.ś.p.u.s.) | str.    107
  5.4.2.   Jak długo zasiłek chorobowy przysługuje (art. 8 i 9, art. 12 ust. 3 u.ś.p.u.s.) | str.    108
  5.4.3.   Okresy, za które zasiłek chorobowy nie przysługuje, ponieważ ochrona ubezpieczeniowa jest wyłączona, a prawo nie powstaje (okresy wyłączenia – art. 12 ust. 2 u.ś.p.u.s.) | str.    109
  5.4.4.   Okresy po ustaniu tytułu ubezpieczenia, za które zasiłek chorobowy nie przysługuje (dotyczy to niezdolności powstałej w czasie trwania i po ustaniu tytułu ubezpieczenia – art. 13 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str.    110
  5.4.5.   Okresy pozbawienia prawa do zasiłku chorobowego (art. 14, 15, 16 i art. 17 ust. 2 u.ś.p.u.s.) | str.    111
  5.4.6.   Okresy utraty prawa do zasiłku chorobowego (art. 17 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str.    111
  5.4.7.   Obowiązek dostarczenia zaświadczenia lekarskiego | str.    113
  5.4.8.   Wysokość zasiłku (art. 11 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str.    114
  5.4.9.   Co to jest podstawa wymiaru zasiłku i jak ją obliczyć? | str.    114
  5.5.    Świadczenie rehabilitacyjne | str.    117
  5.6.    Zasiłek wyrównawczy | str.    118
  5.7.    Zasiłek macierzyński (art. 29–31 u.ś.p.u.s.) | str.    119
  5.7.1.   Komu i jak długo przysługuje zasiłek macierzyński? | str.    119
  5.7.2.   Wysokość zasiłku macierzyńskiego | str.    121
  5.8.    Zasiłek opiekuńczy | str.    123
  5.8.1.   Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy? (art. 32 ust. 1 i 2, art. 32a u.ś.p.u.s.) | str.    123
  5.8.2.   Przez jaki okres i w jakich warunkach przysługuje zasiłek opiekuńczy? | str.    124
  5.8.3.   Wysokość zasiłku | str.    125
  
  Ubezpieczenie wypadkowe | str.    125
  
  6.1.    Cel ubezpieczenia | str.    125
  6.2.    Podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu | str.    126
                Podmioty podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wyłączone przez ustawodawcę z ubezpieczenia wypadkowego (art. 12 ust. 2 u.s.u.s.) | str.    126
  6.3.    Jakie zdarzenie wyczerpuje znamiona wypadku przy pracy? | str.    127
  6.3.1.   Zdarzenia zrównane z wypadkiem przy pracy w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie (art. 3 ust. 2 u.u.s.w.p.) | str.    129
  6.3.2.   Kto i w jakim trybie stwierdza wypadek przy pracy? | str.    130
  6.4.    Co nazywamy chorobą zawodową? | str.    130
                Kto i w jakim trybie stwierdza istnienie choroby zawodowej? | str.    131
  6.5.    Świadczenia przewidziane w ustawie przysługujące z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej | str.    132
  6.5.1.   Zasiłek chorobowy | str.    132
  6.5.2.   Świadczenie rehabilitacyjne | str.    133
  6.5.3.   Zasiłek wyrównawczy | str.    133
  6.5.4.   Jednorazowe odszkodowanie | str.    133
  6.5.5.   Jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej | str.    134
  6.5.6.   Renta z tytułu niezdolności do pracy | str.    135
  6.5.7.   Renta szkoleniowa | str.    136
  6.5.8.   Renta rodzinna | str.    136
  6.5.9.   Dodatek do renty rodzinnej | str.    136
  6.5.10. Dodatek pielęgnacyjny | str.    137
  6.5.11. Pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne (art. 6 ust. 1 pkt 11 u.u.s.w.p.) | str.    137
  6.5.12. Czy zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe wpływa na możliwość uzyskania świadczeń? | str.    137
  6.5.13. Uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu ustawy (art. 11 ust. 2 i 3 u.u.s.w.p.) | str.    138
  6.6.    Okoliczności wyłączające prawo do świadczeń na rzecz ubezpieczonego (art. 21 ust. 1 i 2 u.u.s.w.p.) | str.    138
                Czy ubezpieczony może zataić okoliczności wyłączające prawo do świadczeń? (art. 21 ust. 3–5 u.u.s.w.p.) | str.    140
  6.7.    Kiedy ZUS wydaje decyzję o odmowie świadczenia z tytułu wypadku przy pracy? (art. 22 ust. 1 u.u.s.w.p.) | str.    140
  6.8.    Zbieg prawa do świadczeń (art. 24–26 u.u.s.w.p.) | str.    141
  6.9.    Wypadki powstałe w innych okolicznościach niż wymienione w ustawie wypadkowej | str.    142
  
  Kiedy ustają ubezpieczenia? | str.    143
  
  7.1.    Ustanie dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i chorobowego na wniosek | str.    143
  7.2.    Ustanie dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i chorobowego z mocy prawa (art. 14 ust. 2 u.s.u.s.) | str.    143
                Czy Zakład może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie? (uchylony art. 14 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.) | str.    144
  
  Pytania | str.    144
  
  Rozdział III
  Zasady ustalania i egzekwowania składek na ubezpieczenia społeczne | str.    149
  
  Wysokość składki | str.    149
  
  1.1.    Stopy procentowe składek (art. 22 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    150
  1.2.    Podział składki na ubezpieczenie emerytalne – subkonto | str.    150
  
  System finansowania składek, czyli kogo właściwie obciąża składka? | str.    152
  
  2.1.    Składki finansowane w równych częściach z własnych środków przez płatników składek i ubezpieczonych
   (art. 16 ust. 1, 1a u.s.u.s.) | str.    152
  2.2.    Współudział w finansowaniu składki (art. 16 ust. 1b u.s.u.s.) | str.    153
  2.3.    Składki finansowane w całości z własnych środków przez ubezpieczonych (art. 16 ust. 2, 4 i 11) | str.    153
  2.4.    Składki finansowane w całości z własnych środków przez płatników składek (art. 16 ust. 1d, 3, 5a, 9a u.s.u.s.) | str.    154
  2.5.    Składki finansowane przez płatników składek, ale nie z własnych środków (przykłady) | str.    154
  2.6.    Składki finansowane w całości przez budżet państwa | str.    155
  2.7.    Szczególny rodzaj finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe duchownych podlegających obowiązkowo tym ubezpieczeniom (art. 16 ust. 10 u.s.u.s.) | str.    155
  2.8.    Odrębne zasady finansowania składek zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą | str.    156
  
  Podstawa wymiaru składek | str.    156
  
  3.1.    Przychód jako zasadnicza kategoria służąca wyznaczeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 18 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    156
  3.2.    Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek należnych za okres od 1.01.1999 r. | str.    160
  3.3.    Wyznaczanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla podmiotów szczególnych (art. 18 ust. 4–6, 14–15, art. 18b u.s.u.s.) | str.    162
  3.4.    Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność pozarolniczą | str.    164
  3.5.    Podstawa wymiaru składki osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, i osób z nimi współpracujących oraz podlegających dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 7 u.s.u.s. | str.    164
  3.6.    Preferencyjne zasady ustalania podstawy wymiaru składek (art. 18a–18c u.s.u.s.) | str.    165
  3.7.    Górna granica podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym | str.    166
  3.8.    Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe | str.    167
  3.9.    Weryfikacja podstawy wymiaru składek | str.    168
  3.10. Zmniejszanie podstawy wymiaru składek (art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s.) | str.    169
  
  Odsetki za zwłokę od nieopłaconych w terminie składek (art. 23 u.s.u.s.) | str.    169
  Opłata dodatkowa (art. 24 ust. 1a–1d u.s.u.s.) | str.    170
  Przedawnienie należności z tytułu składek | str.    171
  
  6.1.    Terminy przedawnienia | str.    171
                Należności nieulegające przedawnieniu
   (art. 24 ust. 5 u.s.u.s.) | str.    172
  6.2.    Hipoteka przymusowa (art. 26 u.s.u.s.) | str.    172
  6.3.    Zastaw (art. 27 u.s.u.s.) | str.    173
  6.4.    Przerwanie biegu przedawnienia | str.    174
  6.5.    Zawieszenie biegu przedawnienia | str.    174
  6.6.    Odroczenie terminu płatności składek i układ ratalny (art. 29 ust. 1–4 u.s.u.s.) | str.    175
  
  Co się dzieje z nienależnie opłaconymi składkami? (nadpłata) | str.    176
  
  7.1.    Skąd płatnik poweźmie wiadomość o kwocie nienależnie opłaconych składek podlegających zwrotowi? | str.    176
  7.2.    Jakie działania powinien podjąć płatnik, aby uzyskać zwrot? | str.    177
  7.3.    Czy te należności się przedawniają? | str.    177
  
  Składka na fundusze pozaubezpieczeniowe (art. 32 u.s.u.s.) | str.    178
  Umarzanie należności z tytułu składek | str.    178
  
  9.1.    Fakultatywny charakter umorzenia | str.    178
  9.2.    Całkowita nieściągalność jako przesłanka umorzenia | str.    179
  
  Odpowiedzialność innych osób za należności z tytułu składek oraz odpowiedzialność osób trzecich za zaległości składkowe | str.    180
  
  10.1. Odpowiedzialność innych osób za zobowiązania składkowe | str.    180
  10.1.1. Odpowiedzialność małżonka | str.    180
  10.1.2. Następstwo prawne powstałe w wyniku łączenia, przekształcenia i przejęcia podmiotów (art. 93, 93a–93c, 93e, 94 o.p.) | str.    181
  10.1.3. Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania składkowe (art. 97 § 1 i 1a, art. 97a § 1–3, art. 98 § 1, art. 98 § 2 pkt 1, 2, 5, 7, art. 100, 101, art. 105 § 1 i 2 o.p.) | str.    182
  10.1.4. Odpowiedzialność zapisobiercy (art. 106 o.p.) | str.    183
  10.2. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości składkowe | str.    183
  10.2.1. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka płatnika (art. 110 § 1, art. 110 § 2 pkt 2 i § 3 o.p.) | str.    185
  10.2.2. Odpowiedzialność członków rodziny płatnika (art. 111 § 1–4 i 5 pkt 1 o.p.) | str.    186
  10.2.3. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 112 § 1–5 o.p.) | str.    186
  10.2.4. Odpowiedzialność firmanta (art. 113 o.p.) | str.    187
  10.2.5. Odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza lub użytkownika wieczystego rzeczy lub prawa, wynajmującego, wydzierżawiającego, strony umowy leasingu i innych o podobnym charakterze (art. 114 o.p.) | str.    188
  10.2.6. Odpowiedzialność wspólników spółek prawa cywilnego, jawnych, partnerskich, komplementariuszy spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej (art. 115 o.p.) | str.    189
  10.2.7. Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych (art. 116 o.p.) | str.    190
  10.2.8. Odpowiedzialność osoby prawnej przejmującej lub powstałej w wyniku podziału (art. 117 o.p.) | str.    195
  10.2.9. Odpowiedzialność zarządcy sukcesyjnego (art. 117d o.p.) | str.    195
  10.2.10.             Przedawnienie prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej i zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (art. 118 § 1 o.p.) | str.    196
  
  Pytania | str.    197
  
  Rozdział IV
  Obowiązki ubezpieczonych i płatników składek | str.    199
  
  Podstawowe obowiązki związane ze zgłaszaniem do ubezpieczeń, rozliczaniem składek i zasiłków | str.    199
  Obowiązki ubezpieczonych związane z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości (art. 80 pkt 1–5u.s.u.s.) | str.    202
  
             Czy kiedy ZUS uzna, że utrudniamy wyjaśnianie wszystkich okoliczności sprawy w postępowaniu dotyczącym ustalania prawa do świadczeń i ich wysokości, grożą za to jakieś sankcje? | str.    203
  
  Obowiązki płatników składek związane z realizacją uprawnień inspektorów kontroli ZUS (art. 88 u.s.u.s.) | str.    203
  Czy ZUS może zastępować płatnika w jego obowiązkach i czy istnieje norma kompetencyjna pozwalająca Zakładowi na podejmowanie działań z urzędu? | str.    204
  Pytania | str.    204
  
  Rozdział V
  Postępowanie przed organem rentowym – decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str.    207
  
  Wszczęcie postępowania | str.    207
  Przebieg i charakterystyka postępowania przed organem rentowym | str.    208
  Forma decyzji | str.    210
  Katalog indywidualnych spraw, w których ZUS wydaje decyzje (art. 83 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    210
  Prawo do zaskarżenia decyzji jako realizacja zasady dwuinstancyjności wyrażonej w art. 78 Konstytucji RP | str.    212
  Interpretacje indywidualne (art. 83d u.s.u.s.) | str.    213
  Czy zaskarżona decyzja zawsze będzie rozpoznawana przez sąd? | str.    216
  Szczególna instytucja ponownego rozpoznania sprawy na wniosek lub z urzędu (art. 83a ust. 1 i 2 u.s.u.s.) | str.    217
  Swoiste instytucje przewidziane w przypadku przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia nowych okoliczności mających wpływ na prawo albo zobowiązanie w sprawach już rozstrzygniętych orzeczeniem właściwego sądu (art. 83a ust. 3 u.s.u.s.) | str.    220
  Wypłata świadczeń | str.    220
  
             Czy ZUS ponosi konsekwencje nieterminowego ustalenia prawa do świadczenia albo jego nieterminowej wypłaty? (art. 85 ust. 1 u.s.u.s.) | str.    222
  
  Ustawa systemowa jako samodzielna podstawa żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości i na zasadach określonych w prawie cywilnym | str.    223
  Pojęcie nienależnie pobranego świadczenia (art. 84 ust. 2 u.s.u.s.) | str.    224
  
             Jak należy rozumieć obowiązek pouczenia? | str.    226
  
  Dochodzenie należności | str.    227
  
             Czy Zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń? | str.    228
  
  Pytania | str.    229
  
  Rozdział VI
  Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, emerytury kapitałowe i pomostowe | str.    231
  
  Podstawowe zasady zreformowanego systemu emerytalnego | str.    231
  
  1.1.    Charakterystyka systemu filarowego | str.    232
  1.2.    Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako I filar | str.    233
  1.3.    Otwarte fundusze emerytalne – II filar | str.    233
                Podstawowe zasady funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych | str.    234
  1.4.    Dobrowolne formy przezorności – III filar | str.    236
  1.5.    Źródła regulacji | str.    237
  
  Zakres przedmiotowy ustawy emerytalnej | str.    238
  
  2.1.    Obszary regulacji | str.    238
  2.2.    Świadczenia przysługujące z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uregulowane ustawą emerytalną | str.    238
  
  Okresy składkowe i nieskładkowe jako podstawowe pojęcia stosowane przy ustalaniu warunków nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych | str.    239
  
  3.1.    Okresy składkowe (art. 6 ust. 1 pkt 1–10, ust. 2 pkt 1–17 u.e.r.) | str.    239
                Okresy składkowe bez składki | str.    242
  3.2.    Okresy nieskładkowe (art. 7 u.e.r.) | str.    243
  3.3.    Okresy uzupełniające (art. 10, 10a u.e.r.) | str.    248
  3.4.    Okresy ubezpieczenia za granicą | str.    250
  
  Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str.    251
  
  4.1.    Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. | str.    251
  4.1.1.   Emerytury w wieku podstawowym (art. 27 u.e.r.) | str.    252
  4.1.2.   Emerytury z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 27a u.e.r.) | str.    253
  4.1.3.   Emerytury przy obniżonym stażu (art. 28 u.e.r.) | str.    253
  4.1.4.   Emerytury wcześniejsze (art. 29–31 u.e.r.) | str.    254
  4.1.5.   Emerytury w wieku obniżonym (art. 32, 33 u.e.r.) | str.    255
  4.1.6.   Emerytury kolejowe (art. 40–45 i 50 u.e.r.) | str.    258
  4.1.7.   Emerytury górnicze | str.    259
  4.1.8.   Emerytury wcześniejsze przyznawane na podstawie odrębnych przepisów (art. 30 u.e.r.) | str.    260
  4.2.    Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. a przed 1.01.1969 r. (art. 46 u.e.r.) | str.    261
  4.3.    Emerytury przyznawane bez względu na wiek | str.    262
  4.3.1.   Emerytura przyznawana na podstawie art. 58 ust. 3 u.ś.r. | str.    262
  4.3.2.   Emerytury dla osób opiekujących się dziećmi tzw. specjalnej troski | str.    263
  4.3.3.   Emerytury górnicze przyznawane bez względu na wiek (art. 50e u.e.r.) | str.    263
  4.3.4.   Emerytury nauczycielskie przyznawane bez względu na wiek (art. 88 KN) | str.    264
  4.4.    Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. (art. 24 i 24a u.e.r.) | str.    265
                Emerytury z urzędu zamiast renty pobieranej z tytułu niezdolności do pracy (art. 24a u.e.r.) | str.    267
  4.5.    Emerytury częściowe | str.    267
  4.6.    Rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. emerytura matczyna) | str.    268
  
  Emerytury pomostowe | str.    269
  
  5.1.    Charakter świadczenia | str.    269
  5.2.    Nowe definicje pracy w warunkach szczególnych i o szczególnym charakterze oraz pracownika wykonującego takie prace | str.    270
  5.3.    Warunki przyznania emerytury pomostowej (art. 4 pkt 1–6 u.e.p.) | str.    271
  5.4.    Rekompensaty | str.    273
  
  Renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str.    274
  
  6.1.    Niezdolność do pracy, niezdolność do samodzielnej egzystencji | str.    274
  6.2.    Tryb orzekania o niezdolności do pracy | str.    277
  6.3.    Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy | str.    279
  6.3.1.   Wypadek w drodze do pracy lub z pracy (art. 57b u.e.r.) | str.    281
  6.3.2.   Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego | str.    282
  6.3.3.   Warunek powstania niezdolności w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową | str.    284
  6.3.4.   Przywrócenie prawa do renty (art. 61, 72 u.e.r.) | str.    284
  6.4.    Renta szkoleniowa (art. 60 u.e.r.) | str.    285
  6.5.    Renta rodzinna | str.    286
  6.5.1.   Renta rodzinna dla dzieci zmarłego | str.    287
  6.5.2.   Renta rodzinna dla przyjętych na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuków, rodzeństwa i innych dzieci (art. 67 ust. 1 pkt 2 u.e.r.) | str.    288
  6.5.3.   Renta rodzinna dla wdowy (wdowca) | str.    290
  6.5.4.   Renta rodzinna dla rodziców | str.    292
  6.5.5.   Wysokość renty rodzinnej (art. 73, 76 u.e.r.) | str.    292
  
  Dodatek pielęgnacyjny, zasiłek pogrzebowy | str.    293
  
  7.1.    Dodatek pielęgnacyjny – komu przysługuje i ile wynosi? | str.    293
  7.2.    Zasiłek pogrzebowy | str.    293
  7.2.1.   W jakiej sytuacji przysługuje zasiłek pogrzebowy? (art. 77 ust. 1–3 u.e.r.) | str.    293
  7.2.2.   Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy i w jakiej wysokości? | str.    294
  
  Ustalanie wysokości świadczeń | str.    295
  
  8.1.    Pojęcia niezbędne dla zrozumienia procesu ustalania świadczeń | str.    295
  8.1.1.   Kwota bazowa | str.    295
  8.1.2.   Podstawa wymiaru emerytury i renty | str.    295
  8.1.3.   Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności
   do pracy | str.    298
  8.1.4.   Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury | str.    298
  8.1.5.   Kapitał początkowy | str.    299
  8.1.6.   Podstawa obliczenia emerytury. Wypłata gwarantowana | str.    301
  8.1.7.   Pomniejszanie podstawy wymiaru emerytury o sumy wcześniej pobranych emerytur | str.    303
  8.2.    Ustalanie wysokości rent | str.    305
  8.2.1.   Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 1, 1a, 3, art. 63 ust. 1 u.e.r.) | str.    305
  8.2.2.   Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 2 u.e.r.) | str.    306
  8.3.    Ustalanie wysokości emerytur | str.    306
  8.3.1.   Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. i ubezpieczonych urodzonych w latach 1949–1968, którzy spełnili warunki do przyznania emerytury na starych zasadach | str.    306
  8.3.2.   Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. | str.    309
  8.3.3.   Wysokość emerytury mieszanej dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. (art. 183 u.e.r.) | str.    310
  
  Emerytury kapitałowe | str.    311
  
  9.1.    Zakres przedmiotowy ustawy o emeryturach kapitałowych (art. 1 u.e.k.) | str.    311
  9.2.    Rodzaje emerytur kapitałowych, charakterystyka świadczenia | str.    312
  9.2.1.   Okresowa emerytura kapitałowa | str.    312
  9.2.2.   Dożywotnia emerytura kapitałowa | str.    313
  
  Zmiana wysokości świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ponowne ustalenie prawa do świadczeń | str.    314
  
  10.1. Waloryzacja (art. 88–94 u.e.r.) | str.    314
  10.2. Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów | str.    315
  10.3. Zmiana wysokości świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy | str.    316
  10.4. Zmiana wysokości nowej emerytury z art. 24 i 24a (art. 108 u.e.r.) | str.    316
  10.5. Zmiana wysokości renty i emerytury obliczonej na starych 
   zasadach | str.    317
  10.5.1. Ponowne ustalenie emerytury lub renty od podstawy wymiaru świadczenia ustalonej według reguł art. 15 u.e.r. z zastosowaniem nowej kwoty bazowej do części socjalnej i stażowej | str.    317
  10.5.2. Ponowne obliczenie emerytury u osób, wobec których zastosowanie miało ograniczenie wysokości podstawy emerytury do 250% przeciętnego wynagrodzenia | str.    318
  10.5.3. Przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia (art. 111 u.e.r.) | str.    318
  10.5.4. Doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych (art. 112, 113 u.e.r.) | str.    319
  10.5.5. Przeliczenie z wyeliminowaniem „lat pustych” | str.    320
  10.5.6. Ponowne ustalenie wysokości emerytury zawieszonej od 1.10.2011 r. z powodu kontynuowania zatrudnienia u pracodawcy, na rzecz którego emeryt wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury (art. 194c–194h u.e.r.) | str.    320
  10.6. Ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości poprzez wzruszenie prawomocnej decyzji rentowej | str.    321
  
  Podstawowe zasady ustalania świadczeń objętych ustawą emerytalną i ich wypłaty | str.    326
  
  11.1. Powstanie i ustanie prawa do świadczenia | str.    326
  11.2. Zawieszenie prawa do świadczenia | str.    327
  11.3. Zmniejszenie prawa do świadczenia | str.    330
  11.4. Wstrzymanie i wznowienie wypłaty świadczeń (art. 134 ust. 1, art. 135 u.e.r.) | str.    331
  11.5. Wypłata świadczeń niezrealizowanych (art. 136 u.e.r.) | str.    332
  11.6. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń (art. 138–138a u.e.r.) | str.    333
  11.6.1. Pojęcie nienależnie pobranego świadczenia (art. 138 ust. 2 i 3 u.e.r.) | str.    334
  11.6.2. Szczególne obowiązki banków | str.    335
  11.7. Potrącenia ze świadczeń (art. 139–141 u.e.r.) | str.    337
  
  Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie finansowane z budżetu państwa | str.    339
  Pytania | str.    340
  
  Rozdział VII
  III filar – indywidualne formy przezorności | str.    343
  
  Pracownicze programy emerytalne | str.    343
  
  1.1.    Formy prowadzenia pracowniczych programów emerytalnych (art. 6 ust. 1 u.p.p.e.) | str.    344
  1.2.    Jak funkcjonuje pracowniczy program emerytalny? | str.    344
  
  Indywidualne konta emerytalne | str.    347
  Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego | str.    349
  Pracownicze plany kapitałowe | str.    351
  Pytania | str.    354
  
  Rozdział VIII
  Inne świadczenia zlecone Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych do wypłaty | str.    357
  
  Podstawowe akty prawne | str.    357
  
  1.1.    Świadczenie przedemerytalne | str.    357
  1.2.    Renta socjalna | str.    363
  1.3.    Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne | str.    366
  1.4.    Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji | str.    369
  1.5.    Świadczenie wyrównawcze dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi | str.    370
  1.6.    Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych | str.    370
  
  Pytania | str.    371
  
  Rozdział IX
  Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych | str.    373
  
  Pojęcie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych | str.    373
  
  1.1.    Definicja ustawowa sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 i 3 k.p.c.) | str.    374
  1.2.    Skarga na bezczynność (art. 4779 § 4 k.p.c.) | str.    374
  1.3.    Odwołanie w sprawie decyzji wydanej na skutek rozpoznania wniosku o interpretację | str.    375
  1.4.    System orzekania o niepełnosprawności | str.    376
  
  Gdzie, jak i kiedy wnieść odwołanie | str.    376
  
  2.1.    Właściwość rzeczowa sądów (art. 4778 § 1 k.p.c.) | str.    376
                Sprawy zastrzeżone do właściwości sądów rejonowych (art. 4778 § 1 k.p.c.) | str.    377
  2.2.    Właściwość miejscowa sądów (art. 461 § 2–3 k.p.c.) | str.    377
  2.3.    Termin do wniesienia odwołania, wymogi formalne,
   treść odwołania | str.    378
  
  Strony postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 5 pkt 2, art. 47711 § 1 k.p.c.) | str.    381
  
  3.1.    Ubezpieczony (art. 476 § 5 pkt 2 k.p.c.) | str.    381
                Odwołujący się od orzeczenia wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności | str.    382
  3.2.    Inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja | str.    382
  3.3.    Organ rentowy (art. 476 § 4 k.p.c.) | str.    383
  3.4.    Zainteresowany | str.    383
  3.5.    Reprezentacja stron w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych | str.    385
  
  Przebieg postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i jego odrębności | str.    386
  
  4.1.    Wezwanie do usunięcia braków pisma wszczynającego postępowanie i zwrot akt organowi rentowemu (art. 467 k.p.c.) | str.    386
  4.2.    Zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sądu (art. 47713 k.p.c.) | str.    388
  4.3.    Inne odrębności mające na celu przyspieszenie postępowania | str.    388
  4.4.    Odrębności mające na celu ochronę interesów ubezpieczonych | str.    389
  
  Rozstrzygnięcie sądu | str.    390
  
  5.1.    Przedmiot rozstrzygnięcia | str.    390
  5.2.    Sposoby rozstrzygnięcia | str.    392
  5.3.    Zaskarżanie orzeczeń sądu I instancji, nadzwyczajne środki zaskarżenia | str.    395
  
  Pytania | str.    395
  
  Rozdział X
  Podstawowe informacje o ubezpieczeniu społecznym rolników | str.    397
  
  Podstawowe źródło regulacji i jego główne założenia | str.    397
  Zakres podmiotowy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników | str.    400
  
  2.1.    Rolnik – definicja ustawowa | str.    400
  2.2.    Domownik (art. 6 pkt 2 u.u.s.r.) | str.    401
  2.3.    Pomocnik rolnika | str.    402
  2.4.    Pojęcie działalności rolniczej i gospodarstwa rolnego | str.    403
  2.4.1.   Działalność rolnicza | str.    403
  2.4.2.   Gospodarstwo rolne | str.    404
  
  Charakter ubezpieczeń | str.    404
  
  3.1.    Powstanie i ustanie ubezpieczenia obowiązkowego | str.    404
  3.2.    Powstanie i ustanie ubezpieczenia dobrowolnego | str.    405
  
  Ubezpieczenia wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie | str.    406
  
  4.1.    Podmioty podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu z mocy ustawy (art. 7 ust. 1 u.u.s.r.) | str.    406
  4.2.    Podmioty podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu na wniosek | str.    407
  4.3.    Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego (art. 9 u.u.s.r.) | str.    407
  
  Ubezpieczenie emerytalno-rentowe | str.    408
  
  5.1.    Podmioty podlegające ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z ustawy | str.    408
  5.2.    Podmioty podlegające dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek (art. 16 ust. 2 i 3 u.u.s.r.) | str.    409
  5.3.    Świadczenia i uprawnienia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego rolników | str.    410
  
  Zbieg tytułów do ubezpieczeń (art. 5a, 5b i 5c u.u.s.r.) | str.    411
  
  6.1.    Możliwość wyboru przez rolnika lub domownika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą kontynuowania ubezpieczenia rolniczego – warunki | str.    411
  6.2.    Możliwość pozostania w ubezpieczeniu rolniczym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, zleceniobiorców i członków rad nadzorczych (art. 5b u.u.s.r.) | str.    414
  6.3.    Możliwość pozostania w ubezpieczeniu rolniczym stypendystów, osób pobierających świadczenie integracyjne, żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą (art. 5c u.u.s.r.) | str.    415
  
  Świadczenia z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników | str.    415
  
  7.1.    Jednorazowe odszkodowanie | str.    415
                Wypadek przy pracy rolniczej (art. 11 u.u.s.r.) | str.    418
  7.2.    Zasiłek macierzyński (art. 35a i 35b u.u.s.r.) | str.    419
  7.3.    Zasiłek pogrzebowy (art. 35 u.u.s.r.) | str.    419
  7.4.    Zasiłek chorobowy (art. 14 u.u.s.r.) | str.    420
  7.5.    Emerytury rolnicze | str.    421
  7.5.1.   Emerytura w wieku podstawowym (art. 19 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 i 3 u.u.s.r.) | str.    421
  7.5.2.   Wcześniejsza emerytura rolnicza (art. 19 ust. 2 i 3 w zw. z art. 20 ust. 1–3 u.u.s.r.) | str.    423
  7.5.3.   Częściowa emerytura rolnicza | str.    423
  7.6.    Renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym | str.    424
                Całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym | str.    426
  7.7.    Renta rodzinna | str.    428
  7.8.    Wysokość rent i emerytur rolniczych | str.    429
  7.8.1.   Ustalanie części składkowej świadczenia | str.    429
  7.8.2.   Ustalanie części uzupełniającej | str.    430
  7.9.    Zbieg emerytur i rent | str.    430
  7.10. Zawieszanie prawa do emerytury i renty rolniczej oraz wypłaty emerytur i rent rolniczych | str.    432
  7.11. Zaprzestanie działalności rolniczej (art. 28 ust. 4 u.u.s.r.) | str.    433
  7.12. Świadczenia przyznawane w drodze wyjątku
   (art. 55 ust. 1–2 u.u.s.r.) | str.    435
  
  Pytania | str.    435
  
  Literatura | str.    437
  Skorowidz przedmiotowy | str.    439
RozwińZwiń