POLECAMY
-25%
Wydawca:
Format:
W publikacji w zwięzły i przystępny sposób omówiono zagadnienia systemu ubezpieczeń społecznych i świadczeń z niego przysługujących, a także tych o charakterze zaopatrzeniowym wypłacanych przez ZUS. Czytelnik znajdzie informacje o zasadach podlegania ubezpieczeniom, wymiarze składek, obowiązkach płatnika i ubezpieczonego, warunkach wymaganych do przyznania i wypłaty świadczeń, obowiązku zwrotu świadczeń nienależnie pobranych, ubezpieczeniu rolniczym, postępowaniu przed organami rentowymi i sądami powszechnymi.
Książka zawiera także informacje o ustawodawstwie i orzecznictwie unijnym w zakresie koordynacji systemów ubezpieczeń. Autorka przytacza orzecznictwo sądów krajowych i trybunałów międzynarodowych dotyczące wszystkich istotnych dla ubezpieczeń kwestii. W bieżącym wydaniu uwzględnione są zmiany w katalogu podmiotów podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom, dotyczące obowiązków płatników, wysokości i wypłaty świadczeń, nowe rozwiązania w kwestii zbiegu tytułów do ubezpieczeń i wypłaty świadczeń w ubezpieczeniach rolniczych, a także dotyczące świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, renty socjalnej.
W skondensowanej formie publikacji Czytelnik szybko odnajdzie najważniejsze informacje oraz rozwiązania konkretnych problemów z zakresu ubezpieczeń, znajdujące się nie tylko w podstawowych i powszechnie znanych aktach prawnych, lecz także rozproszone w innych przepisach. Seria pytań kończących rozdziały pozwala na sprawdzenie nabytej wiedzy.
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 444 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8328-565-8 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów | str. | 21 |
Rozdział I | |
Zagadnienia wstępne | str. | 25 |
Dlaczego ubezpieczenia społeczne są takie skomplikowane? | str. | 25 |
1.1. Jak narodziły się ubezpieczenia społeczne? | str. | 25 |
1.2. Uwarunkowania demograficzne, ekonomiczne, prawne i społeczne polskiego systemu ubezpieczeń społecznych | str. | 25 |
Zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie społeczne, zaopatrzenie społeczne, pomoc społeczna – rozróżnienie podstawowych pojęć | str. | 26 |
2.1. Zabezpieczenie społeczne | str. | 26 |
2.2. Ubezpieczenie społeczne | str. | 27 |
Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenia społeczne | str. | 28 |
2.3. Zaopatrzenie społeczne | str. | 28 |
Typowe przypadki świadczeń o charakterze zaopatrzeniowym | str. | 28 |
2.4. Pomoc społeczna | str. | 28 |
2.5. Czy ubezpieczenie zdrowotne należy do ubezpieczeń społecznych? | str. | 29 |
Charakterystyczne cechy regulacji polskiego systemu ubezpieczeń społecznych jako elementu zabezpieczenia społecznego | str. | 30 |
3.1. Konstytucja RP jako wzorzec regulacji w sprawach dotyczących zabezpieczenia społecznego | str. | 30 |
3.2. Kto jest obowiązany do realizowania konstytucyjnych praw podmiotowych? | str. | 31 |
3.3. Charakterystyka uregulowań dotyczących ubezpieczeń społecznych jako elementu zabezpieczenia społecznego | str. | 31 |
3.4. Podstawowe akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu ubezpieczeń społecznych i system świadczeń z ubezpieczenia społecznego | str. | 33 |
Konwencje i umowy międzynarodowe jako źródło międzynarodowego prawa socjalnego | str. | 33 |
4.1. Podstawowe źródła międzynarodowego prawa zabezpieczenia społecznego | str. | 33 |
4.2. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej | str. | 36 |
Prawo unijne. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego | str. | 37 |
5.1. Zasada bezpośredniego stosowania norm unijnych | str. | 37 |
5.2. Zasada swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii | str. | 37 |
5.3. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jako instrument służący ochronie interesów pracownika przemieszczającego się wewnątrz Unii. Gdzie szukamy norm koordynujących? | str. | 38 |
5.4. Zakres podmiotowy i przedmiotowy rozporządzenia nr 883/2004 | str. | 39 |
5.5. Podstawowe zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego | str. | 40 |
5.5.1. Zasada jedności stosowanego ustawodawstwa | str. | 40 |
5.5.2. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia (zatrudnienia i zamieszkania) | str. | 44 |
5.5.3. Zasada równego traktowania | str. | 44 |
5.5.4. Zasada zachowania praw nabytych (transferu) | str. | 44 |
5.5.5. Zasada równego traktowania świadczeń, dochodów, okoliczności i zdarzeń | str. | 44 |
Pytania | str. | 45 |
Rozdział II | |
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym | str. | 47 |
Zakres przedmiotowy ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych | str. | 47 |
1.1. Co tam znajdziemy? | str. | 47 |
1.2. Zasada równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny i rodzinny (art. 2a u.s.u.s.) | str. | 48 |
1.3. Rodzaje ubezpieczeń społecznych wyodrębnione w polskim prawie ubezpieczeń (art. 1 u.s.u.s.) | str. | 49 |
1.4. Podmioty realizujące zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 3 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 49 |
1.4.1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – status | str. | 49 |
1.4.2. Fundusze emerytalne i towarzystwa emerytalne | str. | 50 |
1.4.3. Rodzaje funduszy emerytalnych | str. | 51 |
1.4.4. Płatnicy składek | str. | 51 |
1.5. Co oznacza pojęcie ubezpieczonego? | str. | 52 |
1.5.1. Definicja zawarta w ustawie systemowej | str. | 52 |
1.5.2. Status osób, które w dniu wejścia w życie ustawy systemowej i po tej dacie nie podlegały ubezpieczeniu | str. | 53 |
Obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe | str. | 53 |
2.1. Podstawowe zasady podlegania obowiązkowym (przymusowym) ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym | str. | 53 |
2.2. Zamknięty katalog podmiotów podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz okresy podlegania temu obowiązkowi (art. 6 i 13 u.s.u.s.) | str. | 54 |
2.3. Kim jest osoba współpracująca? | str. | 86 |
2.4. Istotne znaczenie kwalifikacji stosunku prawnego łączącego strony umowy | str. | 88 |
Zbieg tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych | str. | 89 |
3.1. Umowa o pracę jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i rozszerzona definicja pracownika (art. 9 ust. 1, art. 8 ust. 2a u.s.u.s.) | str. | 89 |
3.2. Bezwzględne tytuły do ubezpieczenia łączące się z obowiązkiem ubezpieczenia każdego z nich i brakiem możliwości zwolnienia z takiego obowiązku (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 91 |
3.2.1. Obowiązkowe podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w przypadku osób wykonujących pracę, realizujących umowę agencyjną, zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, umowy o dzieło na rzecz pracodawcy, z którym łączy ich stosunek pracy i na rzecz innych szczególnych podmiotów (art. 9 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 92 |
3.2.2. Uzależnienie obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z innych tytułów – nie bezwzględnych, ale tzw. ogólnych – od podstawy wymiaru składek z tytułu bezwzględnego (stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni itd.) | str. | 93 |
3.3. Status osoby spełniającej warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, z których żaden nie jest bezwzględnym tytułem ubezpieczenia (art. 9 ust. 2 i 2c u.s.u.s.) | str. | 95 |
3.3.1. Szczególna rola tytułu, który powstał najwcześniej | str. | 95 |
3.3.2. Szczególny skutek wysokości podstawy wymiaru składek (art. 9 ust. 2a u.s.u.s.) | str. | 96 |
3.3.3. Osoba wykonująca pracę nakładczą (art. 9 ust. 2b) | str. | 97 |
3.3.4. Najniższe a minimalne wynagrodzenie | str. | 98 |
3.3.5. Prowadzący kilka rodzajów działalności pozarolniczej (art. 9 ust. 3 u.s.u.s.) | str. | 98 |
3.3.6. Emeryci i renciści | str. | 98 |
3.3.7. Pobierający zasiłek macierzyński i zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (art. 9 ust. 1c, 1d, 1e i 6b u.s.u.s.) | str. | 100 |
Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe | str. | 100 |
4.1. Objęcie dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na podstawie art. 7 u.s.u.s. | str. | 100 |
4.2. Dobrowolne ubezpieczenie wynikające ze zbiegu tytułów (art. 9 u.s.u.s.) | str. | 101 |
4.3. Praktyczne skutki przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 10 u.s.u.s.) | str. | 102 |
4.4. Dobrowolne ubezpieczenie w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 36a u.s.u.s.) | str. | 102 |
Ubezpieczenie chorobowe | str. | 102 |
5.1. Cel ubezpieczenia, narzędzia ochrony | str. | 102 |
5.1.1. Świadczenia przewidziane w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – kompleksowy system pomocy pieniężnej | str. | 103 |
5.1.2. Kto ustala prawo do zasiłków określonych w ustawie, wysokość zasiłków i dokonuje ich wypłaty? | str. | 104 |
5.1.3. Kiedy przedawnia się roszczenie o wypłatę zasiłków? | str. | 104 |
5.1.4. Czy można kontrolować korzystających z zasiłków? | str. | 105 |
5.2. Podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 105 |
5.3. Podmioty uprawnione do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym na swój wniosek (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.) | str. | 106 |
5.4. Zasiłek chorobowy | str. | 107 |
5.4.1. Komu i kiedy przysługuje (art. 4, art. 6 ust. 1, | |
art. 7 u.ś.p.u.s.) | str. | 107 |
5.4.2. Jak długo zasiłek chorobowy przysługuje (art. 8 i 9, art. 12 ust. 3 u.ś.p.u.s.) | str. | 108 |
5.4.3. Okresy, za które zasiłek chorobowy nie przysługuje, ponieważ ochrona ubezpieczeniowa jest wyłączona, a prawo nie powstaje (okresy wyłączenia – art. 12 ust. 2 u.ś.p.u.s.) | str. | 109 |
5.4.4. Okresy po ustaniu tytułu ubezpieczenia, za które zasiłek chorobowy nie przysługuje (dotyczy to niezdolności powstałej w czasie trwania i po ustaniu tytułu ubezpieczenia – art. 13 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str. | 110 |
5.4.5. Okresy pozbawienia prawa do zasiłku chorobowego (art. 14, 15, 16 i art. 17 ust. 2 u.ś.p.u.s.) | str. | 111 |
5.4.6. Okresy utraty prawa do zasiłku chorobowego (art. 17 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str. | 111 |
5.4.7. Obowiązek dostarczenia zaświadczenia lekarskiego | str. | 113 |
5.4.8. Wysokość zasiłku (art. 11 ust. 1 i 2 u.ś.p.u.s.) | str. | 114 |
5.4.9. Co to jest podstawa wymiaru zasiłku i jak ją obliczyć? | str. | 114 |
5.5. Świadczenie rehabilitacyjne | str. | 117 |
5.6. Zasiłek wyrównawczy | str. | 118 |
5.7. Zasiłek macierzyński (art. 29–31 u.ś.p.u.s.) | str. | 119 |
5.7.1. Komu i jak długo przysługuje zasiłek macierzyński? | str. | 119 |
5.7.2. Wysokość zasiłku macierzyńskiego | str. | 121 |
5.8. Zasiłek opiekuńczy | str. | 123 |
5.8.1. Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy? (art. 32 ust. 1 i 2, art. 32a u.ś.p.u.s.) | str. | 123 |
5.8.2. Przez jaki okres i w jakich warunkach przysługuje zasiłek opiekuńczy? | str. | 124 |
5.8.3. Wysokość zasiłku | str. | 125 |
Ubezpieczenie wypadkowe | str. | 125 |
6.1. Cel ubezpieczenia | str. | 125 |
6.2. Podmioty podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu | str. | 126 |
Podmioty podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wyłączone przez ustawodawcę z ubezpieczenia wypadkowego (art. 12 ust. 2 u.s.u.s.) | str. | 126 |
6.3. Jakie zdarzenie wyczerpuje znamiona wypadku przy pracy? | str. | 127 |
6.3.1. Zdarzenia zrównane z wypadkiem przy pracy w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie (art. 3 ust. 2 u.u.s.w.p.) | str. | 129 |
6.3.2. Kto i w jakim trybie stwierdza wypadek przy pracy? | str. | 130 |
6.4. Co nazywamy chorobą zawodową? | str. | 130 |
Kto i w jakim trybie stwierdza istnienie choroby zawodowej? | str. | 131 |
6.5. Świadczenia przewidziane w ustawie przysługujące z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej | str. | 132 |
6.5.1. Zasiłek chorobowy | str. | 132 |
6.5.2. Świadczenie rehabilitacyjne | str. | 133 |
6.5.3. Zasiłek wyrównawczy | str. | 133 |
6.5.4. Jednorazowe odszkodowanie | str. | 133 |
6.5.5. Jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej | str. | 134 |
6.5.6. Renta z tytułu niezdolności do pracy | str. | 135 |
6.5.7. Renta szkoleniowa | str. | 136 |
6.5.8. Renta rodzinna | str. | 136 |
6.5.9. Dodatek do renty rodzinnej | str. | 136 |
6.5.10. Dodatek pielęgnacyjny | str. | 137 |
6.5.11. Pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne (art. 6 ust. 1 pkt 11 u.u.s.w.p.) | str. | 137 |
6.5.12. Czy zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenie wypadkowe wpływa na możliwość uzyskania świadczeń? | str. | 137 |
6.5.13. Uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu ustawy (art. 11 ust. 2 i 3 u.u.s.w.p.) | str. | 138 |
6.6. Okoliczności wyłączające prawo do świadczeń na rzecz ubezpieczonego (art. 21 ust. 1 i 2 u.u.s.w.p.) | str. | 138 |
Czy ubezpieczony może zataić okoliczności wyłączające prawo do świadczeń? (art. 21 ust. 3–5 u.u.s.w.p.) | str. | 140 |
6.7. Kiedy ZUS wydaje decyzję o odmowie świadczenia z tytułu wypadku przy pracy? (art. 22 ust. 1 u.u.s.w.p.) | str. | 140 |
6.8. Zbieg prawa do świadczeń (art. 24–26 u.u.s.w.p.) | str. | 141 |
6.9. Wypadki powstałe w innych okolicznościach niż wymienione w ustawie wypadkowej | str. | 142 |
Kiedy ustają ubezpieczenia? | str. | 143 |
7.1. Ustanie dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i chorobowego na wniosek | str. | 143 |
7.2. Ustanie dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i chorobowego z mocy prawa (art. 14 ust. 2 u.s.u.s.) | str. | 143 |
Czy Zakład może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie? (uchylony art. 14 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.) | str. | 144 |
Pytania | str. | 144 |
Rozdział III | |
Zasady ustalania i egzekwowania składek na ubezpieczenia społeczne | str. | 149 |
Wysokość składki | str. | 149 |
1.1. Stopy procentowe składek (art. 22 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 150 |
1.2. Podział składki na ubezpieczenie emerytalne – subkonto | str. | 150 |
System finansowania składek, czyli kogo właściwie obciąża składka? | str. | 152 |
2.1. Składki finansowane w równych częściach z własnych środków przez płatników składek i ubezpieczonych | |
(art. 16 ust. 1, 1a u.s.u.s.) | str. | 152 |
2.2. Współudział w finansowaniu składki (art. 16 ust. 1b u.s.u.s.) | str. | 153 |
2.3. Składki finansowane w całości z własnych środków przez ubezpieczonych (art. 16 ust. 2, 4 i 11) | str. | 153 |
2.4. Składki finansowane w całości z własnych środków przez płatników składek (art. 16 ust. 1d, 3, 5a, 9a u.s.u.s.) | str. | 154 |
2.5. Składki finansowane przez płatników składek, ale nie z własnych środków (przykłady) | str. | 154 |
2.6. Składki finansowane w całości przez budżet państwa | str. | 155 |
2.7. Szczególny rodzaj finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe duchownych podlegających obowiązkowo tym ubezpieczeniom (art. 16 ust. 10 u.s.u.s.) | str. | 155 |
2.8. Odrębne zasady finansowania składek zatrudnionych osób niepełnosprawnych oraz niepełnosprawnych podejmujących działalność gospodarczą | str. | 156 |
Podstawa wymiaru składek | str. | 156 |
3.1. Przychód jako zasadnicza kategoria służąca wyznaczeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 18 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 156 |
3.2. Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek należnych za okres od 1.01.1999 r. | str. | 160 |
3.3. Wyznaczanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla podmiotów szczególnych (art. 18 ust. 4–6, 14–15, art. 18b u.s.u.s.) | str. | 162 |
3.4. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność pozarolniczą | str. | 164 |
3.5. Podstawa wymiaru składki osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, i osób z nimi współpracujących oraz podlegających dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 7 u.s.u.s. | str. | 164 |
3.6. Preferencyjne zasady ustalania podstawy wymiaru składek (art. 18a–18c u.s.u.s.) | str. | 165 |
3.7. Górna granica podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym | str. | 166 |
3.8. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe | str. | 167 |
3.9. Weryfikacja podstawy wymiaru składek | str. | 168 |
3.10. Zmniejszanie podstawy wymiaru składek (art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s.) | str. | 169 |
Odsetki za zwłokę od nieopłaconych w terminie składek (art. 23 u.s.u.s.) | str. | 169 |
Opłata dodatkowa (art. 24 ust. 1a–1d u.s.u.s.) | str. | 170 |
Przedawnienie należności z tytułu składek | str. | 171 |
6.1. Terminy przedawnienia | str. | 171 |
Należności nieulegające przedawnieniu | |
(art. 24 ust. 5 u.s.u.s.) | str. | 172 |
6.2. Hipoteka przymusowa (art. 26 u.s.u.s.) | str. | 172 |
6.3. Zastaw (art. 27 u.s.u.s.) | str. | 173 |
6.4. Przerwanie biegu przedawnienia | str. | 174 |
6.5. Zawieszenie biegu przedawnienia | str. | 174 |
6.6. Odroczenie terminu płatności składek i układ ratalny (art. 29 ust. 1–4 u.s.u.s.) | str. | 175 |
Co się dzieje z nienależnie opłaconymi składkami? (nadpłata) | str. | 176 |
7.1. Skąd płatnik poweźmie wiadomość o kwocie nienależnie opłaconych składek podlegających zwrotowi? | str. | 176 |
7.2. Jakie działania powinien podjąć płatnik, aby uzyskać zwrot? | str. | 177 |
7.3. Czy te należności się przedawniają? | str. | 177 |
Składka na fundusze pozaubezpieczeniowe (art. 32 u.s.u.s.) | str. | 178 |
Umarzanie należności z tytułu składek | str. | 178 |
9.1. Fakultatywny charakter umorzenia | str. | 178 |
9.2. Całkowita nieściągalność jako przesłanka umorzenia | str. | 179 |
Odpowiedzialność innych osób za należności z tytułu składek oraz odpowiedzialność osób trzecich za zaległości składkowe | str. | 180 |
10.1. Odpowiedzialność innych osób za zobowiązania składkowe | str. | 180 |
10.1.1. Odpowiedzialność małżonka | str. | 180 |
10.1.2. Następstwo prawne powstałe w wyniku łączenia, przekształcenia i przejęcia podmiotów (art. 93, 93a–93c, 93e, 94 o.p.) | str. | 181 |
10.1.3. Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania składkowe (art. 97 § 1 i 1a, art. 97a § 1–3, art. 98 § 1, art. 98 § 2 pkt 1, 2, 5, 7, art. 100, 101, art. 105 § 1 i 2 o.p.) | str. | 182 |
10.1.4. Odpowiedzialność zapisobiercy (art. 106 o.p.) | str. | 183 |
10.2. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości składkowe | str. | 183 |
10.2.1. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka płatnika (art. 110 § 1, art. 110 § 2 pkt 2 i § 3 o.p.) | str. | 185 |
10.2.2. Odpowiedzialność członków rodziny płatnika (art. 111 § 1–4 i 5 pkt 1 o.p.) | str. | 186 |
10.2.3. Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 112 § 1–5 o.p.) | str. | 186 |
10.2.4. Odpowiedzialność firmanta (art. 113 o.p.) | str. | 187 |
10.2.5. Odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza lub użytkownika wieczystego rzeczy lub prawa, wynajmującego, wydzierżawiającego, strony umowy leasingu i innych o podobnym charakterze (art. 114 o.p.) | str. | 188 |
10.2.6. Odpowiedzialność wspólników spółek prawa cywilnego, jawnych, partnerskich, komplementariuszy spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej (art. 115 o.p.) | str. | 189 |
10.2.7. Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych (art. 116 o.p.) | str. | 190 |
10.2.8. Odpowiedzialność osoby prawnej przejmującej lub powstałej w wyniku podziału (art. 117 o.p.) | str. | 195 |
10.2.9. Odpowiedzialność zarządcy sukcesyjnego (art. 117d o.p.) | str. | 195 |
10.2.10. Przedawnienie prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej i zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej (art. 118 § 1 o.p.) | str. | 196 |
Pytania | str. | 197 |
Rozdział IV | |
Obowiązki ubezpieczonych i płatników składek | str. | 199 |
Podstawowe obowiązki związane ze zgłaszaniem do ubezpieczeń, rozliczaniem składek i zasiłków | str. | 199 |
Obowiązki ubezpieczonych związane z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości (art. 80 pkt 1–5u.s.u.s.) | str. | 202 |
Czy kiedy ZUS uzna, że utrudniamy wyjaśnianie wszystkich okoliczności sprawy w postępowaniu dotyczącym ustalania prawa do świadczeń i ich wysokości, grożą za to jakieś sankcje? | str. | 203 |
Obowiązki płatników składek związane z realizacją uprawnień inspektorów kontroli ZUS (art. 88 u.s.u.s.) | str. | 203 |
Czy ZUS może zastępować płatnika w jego obowiązkach i czy istnieje norma kompetencyjna pozwalająca Zakładowi na podejmowanie działań z urzędu? | str. | 204 |
Pytania | str. | 204 |
Rozdział V | |
Postępowanie przed organem rentowym – decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 207 |
Wszczęcie postępowania | str. | 207 |
Przebieg i charakterystyka postępowania przed organem rentowym | str. | 208 |
Forma decyzji | str. | 210 |
Katalog indywidualnych spraw, w których ZUS wydaje decyzje (art. 83 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 210 |
Prawo do zaskarżenia decyzji jako realizacja zasady dwuinstancyjności wyrażonej w art. 78 Konstytucji RP | str. | 212 |
Interpretacje indywidualne (art. 83d u.s.u.s.) | str. | 213 |
Czy zaskarżona decyzja zawsze będzie rozpoznawana przez sąd? | str. | 216 |
Szczególna instytucja ponownego rozpoznania sprawy na wniosek lub z urzędu (art. 83a ust. 1 i 2 u.s.u.s.) | str. | 217 |
Swoiste instytucje przewidziane w przypadku przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia nowych okoliczności mających wpływ na prawo albo zobowiązanie w sprawach już rozstrzygniętych orzeczeniem właściwego sądu (art. 83a ust. 3 u.s.u.s.) | str. | 220 |
Wypłata świadczeń | str. | 220 |
Czy ZUS ponosi konsekwencje nieterminowego ustalenia prawa do świadczenia albo jego nieterminowej wypłaty? (art. 85 ust. 1 u.s.u.s.) | str. | 222 |
Ustawa systemowa jako samodzielna podstawa żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości i na zasadach określonych w prawie cywilnym | str. | 223 |
Pojęcie nienależnie pobranego świadczenia (art. 84 ust. 2 u.s.u.s.) | str. | 224 |
Jak należy rozumieć obowiązek pouczenia? | str. | 226 |
Dochodzenie należności | str. | 227 |
Czy Zakład może odstąpić od żądania zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń? | str. | 228 |
Pytania | str. | 229 |
Rozdział VI | |
Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, emerytury kapitałowe i pomostowe | str. | 231 |
Podstawowe zasady zreformowanego systemu emerytalnego | str. | 231 |
1.1. Charakterystyka systemu filarowego | str. | 232 |
1.2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako I filar | str. | 233 |
1.3. Otwarte fundusze emerytalne – II filar | str. | 233 |
Podstawowe zasady funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych | str. | 234 |
1.4. Dobrowolne formy przezorności – III filar | str. | 236 |
1.5. Źródła regulacji | str. | 237 |
Zakres przedmiotowy ustawy emerytalnej | str. | 238 |
2.1. Obszary regulacji | str. | 238 |
2.2. Świadczenia przysługujące z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uregulowane ustawą emerytalną | str. | 238 |
Okresy składkowe i nieskładkowe jako podstawowe pojęcia stosowane przy ustalaniu warunków nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych | str. | 239 |
3.1. Okresy składkowe (art. 6 ust. 1 pkt 1–10, ust. 2 pkt 1–17 u.e.r.) | str. | 239 |
Okresy składkowe bez składki | str. | 242 |
3.2. Okresy nieskładkowe (art. 7 u.e.r.) | str. | 243 |
3.3. Okresy uzupełniające (art. 10, 10a u.e.r.) | str. | 248 |
3.4. Okresy ubezpieczenia za granicą | str. | 250 |
Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 251 |
4.1. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. | str. | 251 |
4.1.1. Emerytury w wieku podstawowym (art. 27 u.e.r.) | str. | 252 |
4.1.2. Emerytury z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 27a u.e.r.) | str. | 253 |
4.1.3. Emerytury przy obniżonym stażu (art. 28 u.e.r.) | str. | 253 |
4.1.4. Emerytury wcześniejsze (art. 29–31 u.e.r.) | str. | 254 |
4.1.5. Emerytury w wieku obniżonym (art. 32, 33 u.e.r.) | str. | 255 |
4.1.6. Emerytury kolejowe (art. 40–45 i 50 u.e.r.) | str. | 258 |
4.1.7. Emerytury górnicze | str. | 259 |
4.1.8. Emerytury wcześniejsze przyznawane na podstawie odrębnych przepisów (art. 30 u.e.r.) | str. | 260 |
4.2. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. a przed 1.01.1969 r. (art. 46 u.e.r.) | str. | 261 |
4.3. Emerytury przyznawane bez względu na wiek | str. | 262 |
4.3.1. Emerytura przyznawana na podstawie art. 58 ust. 3 u.ś.r. | str. | 262 |
4.3.2. Emerytury dla osób opiekujących się dziećmi tzw. specjalnej troski | str. | 263 |
4.3.3. Emerytury górnicze przyznawane bez względu na wiek (art. 50e u.e.r.) | str. | 263 |
4.3.4. Emerytury nauczycielskie przyznawane bez względu na wiek (art. 88 KN) | str. | 264 |
4.4. Emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. (art. 24 i 24a u.e.r.) | str. | 265 |
Emerytury z urzędu zamiast renty pobieranej z tytułu niezdolności do pracy (art. 24a u.e.r.) | str. | 267 |
4.5. Emerytury częściowe | str. | 267 |
4.6. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. emerytura matczyna) | str. | 268 |
Emerytury pomostowe | str. | 269 |
5.1. Charakter świadczenia | str. | 269 |
5.2. Nowe definicje pracy w warunkach szczególnych i o szczególnym charakterze oraz pracownika wykonującego takie prace | str. | 270 |
5.3. Warunki przyznania emerytury pomostowej (art. 4 pkt 1–6 u.e.p.) | str. | 271 |
5.4. Rekompensaty | str. | 273 |
Renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 274 |
6.1. Niezdolność do pracy, niezdolność do samodzielnej egzystencji | str. | 274 |
6.2. Tryb orzekania o niezdolności do pracy | str. | 277 |
6.3. Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy | str. | 279 |
6.3.1. Wypadek w drodze do pracy lub z pracy (art. 57b u.e.r.) | str. | 281 |
6.3.2. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego | str. | 282 |
6.3.3. Warunek powstania niezdolności w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową | str. | 284 |
6.3.4. Przywrócenie prawa do renty (art. 61, 72 u.e.r.) | str. | 284 |
6.4. Renta szkoleniowa (art. 60 u.e.r.) | str. | 285 |
6.5. Renta rodzinna | str. | 286 |
6.5.1. Renta rodzinna dla dzieci zmarłego | str. | 287 |
6.5.2. Renta rodzinna dla przyjętych na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuków, rodzeństwa i innych dzieci (art. 67 ust. 1 pkt 2 u.e.r.) | str. | 288 |
6.5.3. Renta rodzinna dla wdowy (wdowca) | str. | 290 |
6.5.4. Renta rodzinna dla rodziców | str. | 292 |
6.5.5. Wysokość renty rodzinnej (art. 73, 76 u.e.r.) | str. | 292 |
Dodatek pielęgnacyjny, zasiłek pogrzebowy | str. | 293 |
7.1. Dodatek pielęgnacyjny – komu przysługuje i ile wynosi? | str. | 293 |
7.2. Zasiłek pogrzebowy | str. | 293 |
7.2.1. W jakiej sytuacji przysługuje zasiłek pogrzebowy? (art. 77 ust. 1–3 u.e.r.) | str. | 293 |
7.2.2. Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy i w jakiej wysokości? | str. | 294 |
Ustalanie wysokości świadczeń | str. | 295 |
8.1. Pojęcia niezbędne dla zrozumienia procesu ustalania świadczeń | str. | 295 |
8.1.1. Kwota bazowa | str. | 295 |
8.1.2. Podstawa wymiaru emerytury i renty | str. | 295 |
8.1.3. Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności | |
do pracy | str. | 298 |
8.1.4. Podstawa wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury | str. | 298 |
8.1.5. Kapitał początkowy | str. | 299 |
8.1.6. Podstawa obliczenia emerytury. Wypłata gwarantowana | str. | 301 |
8.1.7. Pomniejszanie podstawy wymiaru emerytury o sumy wcześniej pobranych emerytur | str. | 303 |
8.2. Ustalanie wysokości rent | str. | 305 |
8.2.1. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 1, 1a, 3, art. 63 ust. 1 u.e.r.) | str. | 305 |
8.2.2. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 2 u.e.r.) | str. | 306 |
8.3. Ustalanie wysokości emerytur | str. | 306 |
8.3.1. Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. i ubezpieczonych urodzonych w latach 1949–1968, którzy spełnili warunki do przyznania emerytury na starych zasadach | str. | 306 |
8.3.2. Wysokość emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. | str. | 309 |
8.3.3. Wysokość emerytury mieszanej dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. (art. 183 u.e.r.) | str. | 310 |
Emerytury kapitałowe | str. | 311 |
9.1. Zakres przedmiotowy ustawy o emeryturach kapitałowych (art. 1 u.e.k.) | str. | 311 |
9.2. Rodzaje emerytur kapitałowych, charakterystyka świadczenia | str. | 312 |
9.2.1. Okresowa emerytura kapitałowa | str. | 312 |
9.2.2. Dożywotnia emerytura kapitałowa | str. | 313 |
Zmiana wysokości świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ponowne ustalenie prawa do świadczeń | str. | 314 |
10.1. Waloryzacja (art. 88–94 u.e.r.) | str. | 314 |
10.2. Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów | str. | 315 |
10.3. Zmiana wysokości świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy | str. | 316 |
10.4. Zmiana wysokości nowej emerytury z art. 24 i 24a (art. 108 u.e.r.) | str. | 316 |
10.5. Zmiana wysokości renty i emerytury obliczonej na starych | |
zasadach | str. | 317 |
10.5.1. Ponowne ustalenie emerytury lub renty od podstawy wymiaru świadczenia ustalonej według reguł art. 15 u.e.r. z zastosowaniem nowej kwoty bazowej do części socjalnej i stażowej | str. | 317 |
10.5.2. Ponowne obliczenie emerytury u osób, wobec których zastosowanie miało ograniczenie wysokości podstawy emerytury do 250% przeciętnego wynagrodzenia | str. | 318 |
10.5.3. Przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia (art. 111 u.e.r.) | str. | 318 |
10.5.4. Doliczenie nieuwzględnionych okresów składkowych (art. 112, 113 u.e.r.) | str. | 319 |
10.5.5. Przeliczenie z wyeliminowaniem „lat pustych” | str. | 320 |
10.5.6. Ponowne ustalenie wysokości emerytury zawieszonej od 1.10.2011 r. z powodu kontynuowania zatrudnienia u pracodawcy, na rzecz którego emeryt wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury (art. 194c–194h u.e.r.) | str. | 320 |
10.6. Ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokości poprzez wzruszenie prawomocnej decyzji rentowej | str. | 321 |
Podstawowe zasady ustalania świadczeń objętych ustawą emerytalną i ich wypłaty | str. | 326 |
11.1. Powstanie i ustanie prawa do świadczenia | str. | 326 |
11.2. Zawieszenie prawa do świadczenia | str. | 327 |
11.3. Zmniejszenie prawa do świadczenia | str. | 330 |
11.4. Wstrzymanie i wznowienie wypłaty świadczeń (art. 134 ust. 1, art. 135 u.e.r.) | str. | 331 |
11.5. Wypłata świadczeń niezrealizowanych (art. 136 u.e.r.) | str. | 332 |
11.6. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń (art. 138–138a u.e.r.) | str. | 333 |
11.6.1. Pojęcie nienależnie pobranego świadczenia (art. 138 ust. 2 i 3 u.e.r.) | str. | 334 |
11.6.2. Szczególne obowiązki banków | str. | 335 |
11.7. Potrącenia ze świadczeń (art. 139–141 u.e.r.) | str. | 337 |
Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie finansowane z budżetu państwa | str. | 339 |
Pytania | str. | 340 |
Rozdział VII | |
III filar – indywidualne formy przezorności | str. | 343 |
Pracownicze programy emerytalne | str. | 343 |
1.1. Formy prowadzenia pracowniczych programów emerytalnych (art. 6 ust. 1 u.p.p.e.) | str. | 344 |
1.2. Jak funkcjonuje pracowniczy program emerytalny? | str. | 344 |
Indywidualne konta emerytalne | str. | 347 |
Indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego | str. | 349 |
Pracownicze plany kapitałowe | str. | 351 |
Pytania | str. | 354 |
Rozdział VIII | |
Inne świadczenia zlecone Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych do wypłaty | str. | 357 |
Podstawowe akty prawne | str. | 357 |
1.1. Świadczenie przedemerytalne | str. | 357 |
1.2. Renta socjalna | str. | 363 |
1.3. Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne | str. | 366 |
1.4. Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji | str. | 369 |
1.5. Świadczenie wyrównawcze dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi | str. | 370 |
1.6. Świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych | str. | 370 |
Pytania | str. | 371 |
Rozdział IX | |
Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych | str. | 373 |
Pojęcie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych | str. | 373 |
1.1. Definicja ustawowa sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 i 3 k.p.c.) | str. | 374 |
1.2. Skarga na bezczynność (art. 4779 § 4 k.p.c.) | str. | 374 |
1.3. Odwołanie w sprawie decyzji wydanej na skutek rozpoznania wniosku o interpretację | str. | 375 |
1.4. System orzekania o niepełnosprawności | str. | 376 |
Gdzie, jak i kiedy wnieść odwołanie | str. | 376 |
2.1. Właściwość rzeczowa sądów (art. 4778 § 1 k.p.c.) | str. | 376 |
Sprawy zastrzeżone do właściwości sądów rejonowych (art. 4778 § 1 k.p.c.) | str. | 377 |
2.2. Właściwość miejscowa sądów (art. 461 § 2–3 k.p.c.) | str. | 377 |
2.3. Termin do wniesienia odwołania, wymogi formalne, | |
treść odwołania | str. | 378 |
Strony postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 5 pkt 2, art. 47711 § 1 k.p.c.) | str. | 381 |
3.1. Ubezpieczony (art. 476 § 5 pkt 2 k.p.c.) | str. | 381 |
Odwołujący się od orzeczenia wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności | str. | 382 |
3.2. Inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja | str. | 382 |
3.3. Organ rentowy (art. 476 § 4 k.p.c.) | str. | 383 |
3.4. Zainteresowany | str. | 383 |
3.5. Reprezentacja stron w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych | str. | 385 |
Przebieg postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i jego odrębności | str. | 386 |
4.1. Wezwanie do usunięcia braków pisma wszczynającego postępowanie i zwrot akt organowi rentowemu (art. 467 k.p.c.) | str. | 386 |
4.2. Zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sądu (art. 47713 k.p.c.) | str. | 388 |
4.3. Inne odrębności mające na celu przyspieszenie postępowania | str. | 388 |
4.4. Odrębności mające na celu ochronę interesów ubezpieczonych | str. | 389 |
Rozstrzygnięcie sądu | str. | 390 |
5.1. Przedmiot rozstrzygnięcia | str. | 390 |
5.2. Sposoby rozstrzygnięcia | str. | 392 |
5.3. Zaskarżanie orzeczeń sądu I instancji, nadzwyczajne środki zaskarżenia | str. | 395 |
Pytania | str. | 395 |
Rozdział X | |
Podstawowe informacje o ubezpieczeniu społecznym rolników | str. | 397 |
Podstawowe źródło regulacji i jego główne założenia | str. | 397 |
Zakres podmiotowy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników | str. | 400 |
2.1. Rolnik – definicja ustawowa | str. | 400 |
2.2. Domownik (art. 6 pkt 2 u.u.s.r.) | str. | 401 |
2.3. Pomocnik rolnika | str. | 402 |
2.4. Pojęcie działalności rolniczej i gospodarstwa rolnego | str. | 403 |
2.4.1. Działalność rolnicza | str. | 403 |
2.4.2. Gospodarstwo rolne | str. | 404 |
Charakter ubezpieczeń | str. | 404 |
3.1. Powstanie i ustanie ubezpieczenia obowiązkowego | str. | 404 |
3.2. Powstanie i ustanie ubezpieczenia dobrowolnego | str. | 405 |
Ubezpieczenia wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie | str. | 406 |
4.1. Podmioty podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu z mocy ustawy (art. 7 ust. 1 u.u.s.r.) | str. | 406 |
4.2. Podmioty podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu na wniosek | str. | 407 |
4.3. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego (art. 9 u.u.s.r.) | str. | 407 |
Ubezpieczenie emerytalno-rentowe | str. | 408 |
5.1. Podmioty podlegające ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z ustawy | str. | 408 |
5.2. Podmioty podlegające dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek (art. 16 ust. 2 i 3 u.u.s.r.) | str. | 409 |
5.3. Świadczenia i uprawnienia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego rolników | str. | 410 |
Zbieg tytułów do ubezpieczeń (art. 5a, 5b i 5c u.u.s.r.) | str. | 411 |
6.1. Możliwość wyboru przez rolnika lub domownika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą kontynuowania ubezpieczenia rolniczego – warunki | str. | 411 |
6.2. Możliwość pozostania w ubezpieczeniu rolniczym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, zleceniobiorców i członków rad nadzorczych (art. 5b u.u.s.r.) | str. | 414 |
6.3. Możliwość pozostania w ubezpieczeniu rolniczym stypendystów, osób pobierających świadczenie integracyjne, żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą (art. 5c u.u.s.r.) | str. | 415 |
Świadczenia z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników | str. | 415 |
7.1. Jednorazowe odszkodowanie | str. | 415 |
Wypadek przy pracy rolniczej (art. 11 u.u.s.r.) | str. | 418 |
7.2. Zasiłek macierzyński (art. 35a i 35b u.u.s.r.) | str. | 419 |
7.3. Zasiłek pogrzebowy (art. 35 u.u.s.r.) | str. | 419 |
7.4. Zasiłek chorobowy (art. 14 u.u.s.r.) | str. | 420 |
7.5. Emerytury rolnicze | str. | 421 |
7.5.1. Emerytura w wieku podstawowym (art. 19 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 i 3 u.u.s.r.) | str. | 421 |
7.5.2. Wcześniejsza emerytura rolnicza (art. 19 ust. 2 i 3 w zw. z art. 20 ust. 1–3 u.u.s.r.) | str. | 423 |
7.5.3. Częściowa emerytura rolnicza | str. | 423 |
7.6. Renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym | str. | 424 |
Całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym | str. | 426 |
7.7. Renta rodzinna | str. | 428 |
7.8. Wysokość rent i emerytur rolniczych | str. | 429 |
7.8.1. Ustalanie części składkowej świadczenia | str. | 429 |
7.8.2. Ustalanie części uzupełniającej | str. | 430 |
7.9. Zbieg emerytur i rent | str. | 430 |
7.10. Zawieszanie prawa do emerytury i renty rolniczej oraz wypłaty emerytur i rent rolniczych | str. | 432 |
7.11. Zaprzestanie działalności rolniczej (art. 28 ust. 4 u.u.s.r.) | str. | 433 |
7.12. Świadczenia przyznawane w drodze wyjątku | |
(art. 55 ust. 1–2 u.u.s.r.) | str. | 435 |
Pytania | str. | 435 |
Literatura | str. | 437 |
Skorowidz przedmiotowy | str. | 439 |