IP BOX. Wszystko, co musisz wiedzieć ebook

© Copyright 2022 Twój biznes od podstaw Sp. z o.o.

Wszelkie prawa zastrzeżone

Zabronione jest kopiowanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie w jakimkolwiek celu oraz postaci bez pisemnej zgody autorów i wydawcy

Projekt okładki:

Agnieszka Grzymała

DTP:

GroupMedia

Wydanie I

Wstęp

System podatkowy w Polsce jest dość skomplikowany. Dodatkowo, większość z nas sądzi, że w stosunku do wielkości zarobków oraz cen w sklepach podatki są zbyt wysokie. Dlatego też szukamy optymalizacji podatkowych oraz ulg obniżających nasze zobowiązania wobec państwa.

Od 2019 roku w Polsce można korzystać z ulgi nazywanej IP Box, adresowanej do podatników prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Powoduje ona, że stawka podatkowa (PIT lub CIT) zmniejsza się do 5%. Rozwiązanie to jest szczególnie popularne w branży IT, wśród osób pracujących przy tworzeniu oprogramowania oraz sprzedawaniu praw autorskich do niego. Nie jest to oczywiście jedyna branża korzystająca z tej ulgi, ponieważ ma ona zastosowanie wszędzie tam, gdzie osiągane są dochody z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej (czyli np. z patentów, wzorów użytkowych i przemysłowych).

Jak widzisz, rozwiązanie IP Box jest stosunkowo nowe, dlatego ciągle jeszcze niektórym osobom wydaje się niedostępne lub ryzykowne. A warto pamiętać, że jest to ulga jak każda inna i że można z niej legalnie korzystać, gdy spełnia się określone warunki. Ponieważ warunki te są dość enigmatycznie zapisane, a urzędnicy czasem interpretują je na różne sposoby – wokół IP Box narosła aura tajemnicy i niedostępności. Często kojarzy się ludziom z trudnościami i utratą energii na udowadnianie urzędnikom swoich racji, a rzadko z wartością czy zyskiem.

I dlatego też powstał ten poradnik. Chcemy odczarować postrzeganie IP Box-a. Zaprosiliśmy do współpracy przy jego tworzeniu Pawła Kuźmiaka – doradcę podatkowego i wspólnika kancelarii DSK z Poznania. Kancelaria ta na co dzień obsługuje branżę IT i miała okazję pomóc już setkom samodzielnych programistów oraz ogromnej liczbie firm zajmujących się tworzeniem oprogramowania w uzyskaniu od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej pozytywnych interpretacji przydatnych przy skorzystaniu z ulgi IP Box. Kancelaria DSK jest w tym zakresie jednym z liderów na rynku usług podatkowo-prawnych.

Z tego poradnika dowiesz się, co to właściwie jest IP Box, jak skorzystać z tej ulgi, jak przejść poszczególne kroki w jej uzyskaniu i co zrobić dalej, kiedy już ją uzyskasz.

Życzymy udanej lektury!

Justyna Broniecka i Paweł Kuźmiak

1. Czym jest IP Box?

Od 1 stycznia 2019 roku weszła w życie ulga podatkowa nazwana IP Box (Intellectual Property Box lub Innovation/Patent Box). Wprowadzona została na mocy ustawy z dnia 23 października 2018 roku nowelizującej ustawę o PIT – czyli podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawę o CIT – czyli podatku dochodowym od osób prawnych. Ulga jest więc dostępna zarówno dla indywidualnych przedsiębiorców opłacających PIT, jak i dla spółek i osób prawnych, które podlegają CIT.

IP Box ma na celu pobudzenie rynku nowych technologii i innowacji poprzez obniżenie do 5% stawki podatku dochodowego PIT i CIT dla dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w miejsce stawki:

•17/32% – zasady ogólne PIT,

•19% – podatek liniowy PIT,

•9/19% – podatek CIT.

Należy pamiętać, że skorzystanie z tej ulgi możliwe jest dopiero w zeznaniu rocznym, co oznacza, że dochody uzyskane w trakcie roku z kwalifikowanych praw własności intelektualnej opodatkować należy zgodnie z pierwotnie wybraną formą opodatkowania, a dopiero po zakończeniu roku można wystąpić o zwrot różnicy podatku.

Oczywiście, aby skorzystać z proponowanej zniżki, trzeba spełniać pewne wymogi. Do najważniejszych z nich należą:

•konieczność prowadzenia w ramach swojej działalności gospodarczej – działalności badawczo-rozwojowej,

•wytworzenie (ewentualnie rozwinięcie lub ulepszenie już istniejącego), kwalifikowanego IP (tj. kwalifikowanego prawa własności intelektualnej) – w ramach własnej działalności badawczo-rozwojowej,

•osiągnięcie dochodu z kwalifikowanego IP, który podlega opodatkowaniu w Polsce,

•poniesienie kosztów w związku z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP,

•konieczność prowadzenia odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych zawierającej wszystkie operacje gospodarcze związane z dochodami z kwalifikowanych IP – zgodnie z art. 24e ust. 1  ustawy o CIT i art. 30cb ust. 1 i 2 ustawy o PIT.

Warunkiem skorzystania z preferencji jest więc spełnienie powyższych wymogów. Oprócz tego, warto uzyskać pozytywną indywidualną interpretację organu podatkowego, co zwiększy na przyszłość bezpieczeństwo stosowania ulgi.

2. Jak należy rozumieć działalność badawczo­-rozwojową w kontekście ulgi IP Box?

Głównym warunkiem skorzystania z ulgi IP Box, jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej (B+R). Jak to rozumieć? W ustawie o PIT art. 5a pkt 38 i ustawie o CIT art. 4a pkt 26 ustawodawca definiuje ją jako: „[...] działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań [...]”.

Rozłóżmy tę definicję na czynniki pierwsze:

•działalność twórcza – chodzi tu zatem nie o czynności sztampowe i zachowawcze, ale nakierowane na stworzenie czegoś nowego, oryginalnego; działalność ta ma być nakierowana na zwiększenie wiedzy w danej dziedzinie oraz wykorzystanie tej wiedzy do nowych zastosowań (w produktach, usługach lub procesach); warto jednak pamiętać, że działalność B+R nie musi wcale przynieść rzeczywiście w każdym przypadku efektu (np. być bezpośrednio źródłem przychodu przedsiębiorcy), istotny jest bowiem tylko fakt, że jest ona prowadzona – i to podatnik musi wykazać;

•działalność systematyczna – tzn. prowadzona według jakichś założeń, planu, metodologii, niepodejmowana tylko raz na jakiś czas, punktowo. Przydają się więc stałe ramy w postaci np. umów o stałej współpracy, jak również udział w projektach, a nie tylko wykonywanie pojedynczych, oderwanych od całości czynności;

•badania naukowe – to eksperymenty lub badania teoretyczne, których zasadniczym celem jest zdobycie nowej wiedzy i umiejętności, bądź to w zakresie podstaw zjawisk, bądź ich aplikacji w opracowywaniu lub ulepszaniu produktów, usług i procesów; badania naukowe raczej rzadko będą domeną przedsiębiorców indywidualnych;

•prace rozwojowe – zdecydowanie częściej prowadzone przez przedsiębiorców – są działaniami, które skupiają się na projektowaniu i tworzeniu nowych, ulepszonych lub zmienionych procesów, usług, czy też produktów, przy wykorzystaniu aktualnej wiedzy i umiejętności; co ważne, ustawodawca wyraźnie wskazał, że chodzi tu m.in o wiedzę i umiejętności „w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania”, otwierając tym samym wprost drzwi do skorzystania z IP Box firmom z branży IT. Warto tu dodać jednak, że nie będą pracami rozwojowymi, a więc i działalnością B+R rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, usług czy procesów, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. Współgra to zresztą z wcześniejszym wymogiem, by działalność B+R była twórcza.

Kolejnym warunkiem, który należy bezwzględnie spełnić aby z ulgi IP Box skorzystać, jest wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, czyli kwalifikowanego IP.

To, że jednym z warunków skorzystania z IP Box jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej powoduje, że często ta ulga mylona jest z ulgą na działalność badawczo-rozwojową (tzw. ulga B+R). Jednak IP Box i ulga B+R to są dwie zupełnie różne i niezależne od siebie ulgi. IP Box umożliwia stosowanie 5% stawki podatkowej (w pewnym zakresie i pod pewnymi warunkami). Natomiast ulga B+R nie zmienia wysokości stawki podatku, lecz zmniejsza dochód, czyli podstawę opodatkowania w ten sposób, że określone koszty firmy (głównie koszty zatrudnienia), mogą zostać pomnożone razy dwa albo nawet trzy. Od 2022 r. można co prawda te dwie ulgi (IP Box i ulga B+R) łączyć, czyli stosować jednocześnie, niemniej nadal są one od siebie różne i nie wpływają ani nie warunkują jedna drugiej. W praktyce z ulgi B+R w większości korzystają większe podmioty gospodarcze, rzadko korzystają z tego rozwiązania indywidualni przedsiębiorcy – zazwyczaj nie zatrudniają oni bowiem pracowników.

Podsumowując: IP Box to preferencyjna stawka podatkowa5%, zaś ulga B+R powoduje zmniejszenie podstawy opodatkowania, sama stawka podatku pozostaje bez zmian – taka, jaką powinniśmy normalnie rozliczać się w swojej firmie.

3. Dziś IP Box popularny jest w branży IT do rozliczania dochodów z kontraktów B2B, a kto jeszcze może rozliczać się w ten sposób?

Z preferencyjnego podatku dochodowego w wysokości 5% (dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej) mogą skorzystać podatnicy prowadzący – w ramach swojej działalności gospodarczej – działalność badawczo-rozwojową, opodatkowani podatkiem PIT lub CIT.

Podmioty objęte podatkiem PIT:

•jednoosobowe działalności gospodarcze,

•wspólnicy spółki cywilnej,

•wspólnicy spółki jawnej,

•wspólnicy spółki partnerskiej,

•(za lata 2019, 2020 i ewentualnie część 2021) wspólnicy spółki komandytowej,

•przedsiębiorstwa w spadku.

Podmioty objęte podatkiem CIT, w tym:

•osoby prawne, np. spółki z o.o., akcyjne, proste spółki akcyjne, fundacje,

•spółki kapitałowe w organizacji,

•spółki komandytowe (od 2021 roku) i komandytowo-akcyjne.

Łatwo możesz zauważyć, że z preferencyjnej stawki mogą skorzystać prawie wszystkie formy prawne, oczywiście spełniające warunki podlegania pod ulgę IP Box. Nie zmienia to jednak faktu, że obecnie w większości korzystają z niej przedsiębiorcy indywidualni wykonujący usługi programistyczne na kontraktach B2B.

4. Dla kogo został stworzony i kto realnie korzysta z ulgi IP Box?

To jest ciekawe, ponieważ ta ulga nie była – przede wszystkim – przewidziana dla osób prowadzących jednoosobowe działalności i pracujących na kontraktach. Miała być dla firm, które zajmują się wytwarzaniem własności intelektualnej, np. wynalazków. Jednakże praktyka pokazała, że obecnie to najczęściej branża IT korzysta z tego rozwiązania.

Być może jednym z powodów jest to, że prowadzący tego rodzaju działalność są najczęściej bardziej otwarci na innowacje – również podatkowe. Obecnie ponad 90% podmiotów, które korzystają z ulgi IP Box, to indywidulane firmy z branży IT.

Ulga przeznaczona jest dla przedsiębiorców, czyli dla tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Adresatami są wszystkie podmioty, które płacą podatek dochodowy – zarówno PIT, jak i CIT. Jeżeli jesteś osobą fizyczną, prowadzisz działalność gospodarczą, wybrałeś opodatkowanie skalą podatkową lub podatkiem liniowym i tworzysz własność intelektualną, która kwalifikuje się do IP Box, to możesz korzystać z tej ulgi. Jeżeli prowadzisz spółkę, płacisz CIT, to ona jako podatnik również może korzystać z IP Box.

Jednakże jest kilka wyjątków. Przede wszystkim z IP Box nie może skorzystać osoba płacąca ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, co jest dosyć powszechne w branży IT. Z kolei w przypadku spółek, z IP Box nie może korzystać spółka będąca na CIT estońskim.

5. Jakie zawody w branży IT mogą rozliczać się zapomocą IP Box?

Z naszego doświadczenia wynika, że istnieje grupa stanowisk IT, w przypadku których z dużym prawdopodobieństwem można skorzystać z ulgi IP Box. Poniżej przedstawiamy ich listę (jest ona poglądowa):

•Programista,

•Tester automatyczny,

•UI/UX Designer,

•Kierownik projektu/PM (zdarzają się pojedyncze pozytywne interpretacje),

•DevOps – pojedyncze pozytywne interpretacje,

•Product Owner/Business Analyst – na zasadzie wyjątku, pojedyncza interpretacja.

Pamiętaj, że sam fakt, że zajmujesz któreś z tych stanowisk nie daje jeszcze 100% pewności prawa skorzystania z ulgi. Z drugiej strony, brak wskazania w umowie stanowiska z tej listy, bądź wskazanie innej nazwy stanowiska, nie wyłącza Cię z zakresu IP Box. Liczy się bowiem nie nazwa stanowiska, ale zakres czynności, które FAKTYCZNIE wykonujesz.

6. Co może zostać rozliczone na IP Box?

Aby móc rozliczać się za pomocą IP Box, musimy w ramach prowadzonej przez siebie działalności badawczo-rozwojowej wytwarzać (ewentualnie rozwijać lub ulepszać) określonego rodzaju przedmioty własności intelektualnej i dysponować do nich prawami. O jakie prawa własności intelektualnej chodzi?

•patent na wynalazek,

•prawo ochronne na wzór użytkowy,

•prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,

•prawo z rejestracji topografii układu scalonego,

•dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub środek ochrony roślin,

•prawo z rejestracji produktu leczniczego i weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu,

•wyłączne prawo hodowcy do wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany roślin,

•autorskie prawo do programu komputerowego.

W praktyce najczęściej wykorzystywane jest oczywiście IP związane z programami komputerowymi. Tak jak wcześniej pisaliśmy, najczęściej właśnie przedstawiciele branży informatycznej korzystają z tej ulgi.