Ebook Kniaź Jarema mobi,epub

kich Niderlandach, gdzie zapoznaje się z ówczesną sztuką wojenną, przede wszystkim ze sztuką budowy fortyfikacji. Dlatego mało prawdopodobne wydaje się twierdzenie niektórych biografów Wiśniowieckiego, że walczył też we Francji, po prostu nie miałby kiedy. Pobyt na katolickim dworze księcia Konstantego, wychowanie w kolegium jezuickim, wreszcie stałe towarzystwo dwóch kuzynów katolików i wspólny z nimi pobyt we Włoszech sprawiły, że duchowa kondycja Jeremiego ukształtowała się w łacińskiej kulturze zachodniej. Z prowincjonalnego książątka ruskiego, jakim był jego ojciec i dziad, stał się Jeremi magnatem polskim. Żyjącym i myślącym po polsku. Mało tego, myślącym polskimi kategoriami państwowymi, a nie kategoriami prowincjonalnych interesów dalekich kresów. Jakże innym obywatelem Rzeczypospolitej jest Jeremi od swoich przodków. Jakże różnym od takiego Dymitra Bajdy czy nawet ojca, księcia Michała. Proces, jakiemu uległ Jeremi, nie był czymś wyjątkowym, przeciwnie, był regułą. Polonizacji ulegały nie tylko litewsko-ruskie rody magnackie, ale także większość szlachty. Polska kultura, polskie prawa, a może przede wszystkim polska wolność były czymś szalenie atrakcyjnym i przyciągającym. W ostatnim pokoleniu na katolicyzm w rzymskim obrządku przeszli prawie wszyscy Wiśniowieccy, Zbarascy, a także Ostrogscy i Zasławscy. Z czasem, w odniesieniu do szlachcica, słowo ,,Rusin" znaczyć będzie nie przynależność narodową czy kulturalną, ale wyłącznie terytorialną, tak jak ,,Wielkopolanin", ,,Mazowszanin", czy ,,Sandomierzanin". Za rody ruskie uchodzić będą zarówno rody ze starego, ruskiego lub litewskiego korzenia się wywodzące, jak i rody rdzennie polskie, teraz na Rusi osiadłe. Jedynym wyróżnieniem pozostanie religia. Ale i to jest wyróżnik wysoce zawodny. W dobie wojen kozackich wiele szlachty prawosławnej walczyć będzie po stronie polskiej; autor cennej kroniki, Joachim Jerlicz, ruski szlachcic prawosławny, spisze ją po polsku, ukrywając się w Ławrze Peczerskiej w Kijowie, przed nożem kozackim. Obiektywnie rzecz biorąc, powszechne przechodzenie na katolicyzm magnackich rodów prawosławnych było procesem nader dla państwa niekorzystnym, powodującym, że unia brzeska okazała się w gruncie rzeczy niewypałem a ugoda hadziacka nie miała szans realizacji, bowiem rolę ruskiej szlachty i magnaterii wśród Rusinów i protekcyjną wobec prawosławia przejmą z czasem Kozacy. Z nich też, a nie ze spolonizowanej szlachty wywodzą swój historyczny rodowód XIX i XX-wieczni Ukraińcy. Wróciwszy z Włoch do kraju w drugiej połowie 1631 roku, dziewiętnastoletni Jeremi wyzwolił się spod opieki stryja. Przejmuje też administrowany dotąd przez opiekuna majątek. Przejęcie tak olbrzymiego majątku potrwa praktycznie aż do 1635 roku. W początkach 1632 -- młody książę nie bacząc na klątwę matki, a może nawet o niej nie wiedząc, porzuca prawosławie, przechodząc na katolicyzm. Jakkolwiek krok młodego księcia był oczywistą konsekwencją jego wychowania w łacińskiej kulturze Zachodu i nie był podyktowany żadnymi względami pragmatycznymi -- wywołał wielką burzę na kresach, a i do dziś bywa negatywnie oceniany przez niektórych historyków. Jeremi Wiśniowiecki był dostatecznie bogaty, by bez względu na wyznanie sięgać po najwyższe dostojeństwa w Rzeczypospolitej. Zmiana wyznania w niczym kariery mu nie ułatwiała. Dlatego też nie ma podstaw do twierdzeń, że uczynił to nie z przekonania lecz z wyrachowania. Natomiast zaniepokojenie tym krokiem kleru prawosławnego jest w pełni zrozumiałe. Pomijając względy natury religijnej, cerkiew prawosławna traciła na kresach możnego protektora i potencjalnego fundatora. Należało się spodziewać, że młody książę nie tylko zaniecha popierania cerkwi, ale że sprowadzi na Zadnieprze konkurentów -- duchowieństwo katolickie, że zacznie fundować kościoły i klasztory i na ich rzecz czynić nadania. Realną obawę musiało budzić i to, że tak potężny pan znajdzie z pewnością licznych naśladowców. Pierwszy zareagował metropolita kijowski, wspominany Izajasz Kopiński. Ten sędziwy patriarcha, niegdyś przyjaciel rodziców Jeremiego, zwłaszcza przez Rainę bezgranicznym obdarzony zaufaniem, wystosował do Jeremiego błagalny list. W liście przeplata błaganie z groźbami. Przypomina klątwę matki. Kończy list słowami: ,,Nie gardź Wasza Książęca Mość wiarą swą, ale wróć do cerkwi bożej!" Próbował apelować do księcia jego kuzyn ze strony matki, Piotr Mohyła, archimandryta Ławry Peczerskiej w Kijowie. Ten -- jak się zdaje -- rozumiejąc krok Jeremiego nie tyle próbuje go od niego odwrócić, co raczej prosi go, aby nie zmuszał poddanych do zmiany wyznania i nie szykanował cerkwi. Temu wezwaniu Jeremi pozostał posłuszny. Utrzymał stare nadania, dał też nowe np. na rzecz monasteru w Husiatyniu