Stan prawny: styczeń 2016 r.

Książka została przygotowana z myślą o uczniach przystępujących do egzaminu maturalnego z wiedzy o społeczeństwie oraz o studentach kierunków, na których omawiane są podstawy prawa. Stanowi źródło wiedzy o podstawowych instytucjach polskiego systemu prawnego, a także zawiera elementy wiedzy o społeczeństwie.

W opracowaniu uwzględniono następujące zagadnienia z zakresu:

Podstaw prawa:

  • Konstytucja RP – pojęcie prawa konstytucyjnego,
    zasady oraz podstawowe pojęcia oraz wolności,
    prawa i obowiązki człowieka i obywatela,
    hierarchia aktów prawnych,
    stany nadzwyczajne, procedura zmiany konstytucji,
  • Parlament RP – Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe,
    tryb opracowywania i uchwalania budżetu państwa,
  • Prezydent RP – wybór, przejściowa przeszkoda
    w sprawowaniu urzędu, złożenie z urzędu,
    odpowiedzialność, kompetencje, prerogatywy,
  • Rada Ministrów – domniemanie właściwości,
    kompetencje, struktura, Prezes Rady Ministrów,
    Ministrowie, odpowiedzialność, dymisja, wojewoda,
    administracja zespolona i niezespolona,
  • Organy kontroli państwowej, ochrony prawa
    i zaufania publicznego
    – Najwyższa Izba Kontroli,
    Rzecznik Praw Obywatelskich, postępowanie lustracyjne,
    Instytut Pamięci Narodowej, Krajowa Rada Radiofonii
    i Telewizji, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
    Urząd Komunikacji Elektronicznej,
  • Samorząd terytorialny w Polsce – zadania i struktura,
    dochody jednostek, samorząd gminny, powiatowy, województwa,
  • Sądy i Trybunały – struktura sądownictwa w Polsce,
    Sąd Najwyższy,  Trybunał Konstytucyjny, Trybunał
    Stanu, Krajowa Rada Sądownictwa,
  • Prawo cywilne i rodzinne – podział prawa cywilnego,
    podstawowe pojęcia prawa cywilnego, czynności prawne,
    pojęcie i treść prawa własności, odpowiedzialność
    za zobowiązania, prawo spadkowe, prawo rodzinne,
  • Prawo karne – zasady odpowiedzialności karnej,
    wiek sprawcy, kary i środki karne, postępowanie karne,
  • Prawo administracyjne – akt administracyjny,
    uznanie administracyjne, ugoda administracyjna,
    decyzja administracyjna, struktura sądownictwa
    administracyjnego, przebieg postępowania
    administracyjnego, odwołania, zażalenia, skarga, s
    karga kasacyjna do NSA i zażalenie do sądu administracyjnego,
  • Integracja europejska – proces integracji, Plan Marschalla,
    Deklaracja Schumana, Traktat o Europejskiej Wspólnocie
    Węgla i Stali, Traktat ustanawiający Europejską
    Wspólnotę Gospodarczą, Traktat ustanawiający
    Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Jednolity
    Akt Europejski, utworzenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
  • Polska w Unii Europejskiej – geneza procesu
    integracji, droga Polski do UE, bilans korzyści
    wynikających z wstąpienia do UE..

Podstaw wiedzy o społeczeństwie:

  • Społeczeństwo – socjologia i pojęcia
    z nią związane, formy społeczeństw,
  • Kultura, media i edukacja – kultura, opinia
    publiczna i massmedia, środki masowego przekazu,
    współczesne spory światopoglądowe, edukacja
    w Polsce, globalizacja,
  • Państwo – definicja, geneza, legitymizacja
    władzy wg Maxa Webera – historyczne
    i współczesne przykłady, ustrój, typy państw
    – podział ze względu na ustrój terytorialny,
    funkcje państwa, systemy rządów, autonomie
    i języki lokalne w Europie,
  • Naród – definicja, naród bez państwa,
    tożsamość narodowa i postawy z nią związane,
    mniejszość narodowa a mniejszość etniczna,
    polityka państw wobec imigrantów i emigrantów,
  • Demokracja – zasady i procedury – geneza, zasady
    współczesnej demokracji, mechanizmy niezbędne
    do funkcjonowania demokracji, współczesna
    demokracja w Polsce i na świecie – problemy i zagrożenia,
  • Instytucje i ruchy społeczne – organizacje
    pozarządowe i pożytku publicznego, organizacje
    międzynarodowe,
  • Terroryzm,
  • Konflikty międzynarodowe po II wojnie
    światowej
    – przyczyny i najważniejsze konflikty,
  • Polityka, ideologie, doktryny i partie polityczne.