Gdy w podróż po Polsce wyrusza literat, pasjonat historii i człowiek ciekawy świata – powstają z tej podróży wciągajace pamiętniki. Julian Ursyn Niemcewicz odbył kilka podróży jako wizytator szkół polskich podczas rozbiorów i przy okazji swojej misji edukacyjnej spisał „Podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte”. Dla nas – czytelników i słuchaczy w XXI wieku jest to dzieło podwójnie historyczne. To, co było historią dla autora – dla nas również odległe – w jego opisie przedstawia się ciekawie i mamy ochotę sprawdzić, czy opisywane budynki jeszcze istnieją. Aż chce się samemu je zwiedzić. To, co Niemcewicz opisuje jako teraźniejszość ziem polskich: kraj dotknięty licznymi niepokojami i nadziejami, przemarszami wojsk (np. napoleońskich 1812), dla nas jest obrazem rozbiorów i ciągłego zabiegania o utrzymanie tożsamości polskiej w XIX wieku.

Audiobook: Tom I zawiera opisy trzech podróży 1. podróż w Krakowskie, Sandomierskie i Lubelskie 1811, 2. podróż do Prus Królewskich 1812, 3. podróż na Wołyń i w Brzeskie 1816.