Gra na wielu bębenkach

Olga Tokarczuk wyczarowuje sÅ‚owami Å›wiaty, które zawierajÄ… w sobie ogromny Å‚adunek wewnÄ™trznej prawdy. Jak w tytuÅ‚owym opowiadaniu tomu, wyciÄ…ga z siebie coraz to inne postaci - "jak króliki z kapeluszy". Nie tworzy ich, niczego nie udaje. Wie jedynie albo aż tyle, że aby stać siÄ™ kimÅ› innym, trzeba samego siebie unieważnić, "wychodzić z domu jako A., a wracać jako B. do innego domu". Olga Tokarczuk to potrafi i umie być przekonujÄ…ca, jak jej bohaterka z opowiadania "Gra na wielu bÄ™benkach". Tej kobiecie udaÅ‚o siÄ™ w obcym mieÅ›cie, obcych, wywodzÄ…cych siÄ™ z innej kultury, ludzi porwać opowieÅ›ciÄ… o czÅ‚owieku zabitym w walce, który przed Å›mierciÄ… kazaÅ‚ zrobić ze swej skóry bÄ™ben i jego dźwiÄ™kiem zagrzewać do boju. Literatura to też taki bÄ™ben, który prosi siÄ™ o rÄ™kÄ™ wytrawnego dobosza.

Krzysztof Masłoń, "Rzeczpospolita", 2002 nr 4

19 opowiadaÅ„ pisarka podzieliÅ‚a na trzy wyraźne grupy. Dla pierwszej z nich wspólne sÄ… motywy przenikania siÄ™ życia i papierowego Å›wiata literatury. Druga gromadzÄ…ca historie rozgrywajÄ…ce siÄ™ w przeszÅ‚oÅ›ci, to kontynuacja dziaÅ‚aÅ„ mitograficznych (...). Prawdziwy przeÅ‚om w jej pisarstwie stanowiÄ… jednak teksty z trzeciej części. Pisarka uznaÅ‚a, że dojrzaÅ‚a do opisywania tego Å›wiata, w którym żyjÄ… jej czytelnicy. ZrobiÅ‚a to nie rezygnujÄ…c z podstawowych cech swego pisarstwa (...). PrzywoÅ‚ywano już w odniesieniu do pisarstwa Tokarczuk pojÄ™cie realizmu magicznego. WspóÅ‚czesność staÅ‚a siÄ™ w jej nowej książce swoistym durszlakiem, przez który przedostaÅ‚ siÄ™ realistyczny nektar i tylko te najmniejsze drobinki magii. Jednak mimo to "Gra na wielu bÄ™benkach" lÅ›ni blaskiem iskier wykrzesanych w zderzeniach najbliższej nam zwykÅ‚oÅ›ci z TajemnicÄ….

(PaweÅ‚ Dunin-WÄ…sowicz, "Przekrój", 2002 nr 6)